null Beeld

TaalPeter-Arno Coppen

Dronken misbruik van een e-step, wat is dat?

Peter-Arno Coppen

Een lezer fronst de wenkbrauwen bij de volgende zin uit een artikel in Trouw van 4 april: ‘In Oslo en Helsinki zijn e-steps ’s nachts verboden om dronken misbruik tegen te gaan’. Hoezo ‘dronken misbruik’? Kan misbruik soms dronken zijn? En heb je dan ook ‘niet-dronken misbruik’?

Om hier een enigszins taalkundig antwoord op te kunnen geven dienen we allereerst te onderzoeken hoe deze taalvorm in elkaar zit. Uitgaande van de betekenis is het blijkbaar de bedoeling om met de term een soort ‘misbruik in dronken toestand’ uit te drukken. Dat wil zeggen dat ‘dronken’ hier de betekenis heeft van een zogeheten bepaling van gesteldheid. Echter, het zinsdeel neemt de vorm aan van een bijvoeglijke bepaling bij het zelfstandig naamwoord ‘misbruik’.

Dronken over straat rijden

Taalkundig lijkt dit een voorbeeld van een ‘nominalisatie’: een constructie met een werkwoord wordt in zijn geheel ‘verzelfstandigd’. Dat zie je bijvoorbeeld bij iets als ‘de hele nacht dronken over straat rijden’. Dat is een werkwoordelijke constructie, maar daar kun je ‘het’ voor zetten, en dan heb je iets wat zich gedraagt als een zelfstandignaamwoordgroep.

In zijn algemeenheid gaat dat heel gemakkelijk als je het hele werkwoord handhaaft en alleen ‘het’ ervoor zet, maar lastiger als je er ook echt een zelfstandig naamwoord van maakt. ‘Het op luide toon vals zingen’ is prima, maar ‘Het op luide toon vals gezang’ kan niet. Alleen in sommige gevallen kunnen sommige bepalingen bijvoeglijk worden (‘vals gezang’ is weer prima), maar dat is zeer beperkt.

‘Misbruik’ is wel echt een zelfstandig naamwoord, dus ‘een e-step dronken misbruiken’ kan niet zomaar ‘het e-step dronken misbruik’ worden. Het voorwerp moet sowieso ‘van’ erbij krijgen, en ‘het dronken misbruik van een e-step’ lijkt me op het randje. Mijn taalgevoel gaat mee met de lezer, maar taalkundig zou het kunnen.

Peter-Arno Coppen en Ton den Boon helderen grammaticale geschillen, etymologische enigma’s en andere taaltwijfels voor u op. Ook een taalvraag? Mail peter-arno.coppen@ru.nl of tdb@taalbank.nl.

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden