Dromen en verlangens van een meisje-tegen-wil-en-dank

Tegen het einde van haar verhaal over de twee zussen Fanny en Joy, de een borderliner, de ander schrijfster, legt Yolanda Entius de tweede zus iets in de mond wat recht uit het hart lijkt te komen: “Wij máken verhalen, maar belangrijker misschien: die verhalen maken ons. Zonder de verhalen die wij rond onszelf optrekken, breken we en vallen uiteen in duizenden fragmenten zonder samenhang.”

Eerder hebben we van Joy gehoord dat er misschien niet eens zoveel verschil is tussen de wereld van haar verbeelding en Fanny’s wanen. Het is een gedachte die behalve verleidelijk ook een beetje beangstigend is. Wat als het pantser van verhalen niet sterk genoeg is om je te weer te stellen tegen de chaos om je heen en de chaos in je hoofd? Leg je dan moedeloos de pen neer of kies je de vlucht naar voren, richting het gedroomde rijk van de ultieme fantasie?

Schrijversverbeelding

Het bijzondere van het verhaal over Fanny en Joy is dat de twee genoemde mogelijkheden zich allebei voordoen. Zodra het tot Joy doordringt dat de band met haar partner Jacob sleets raakt en ze haar plaats verliest aan een inwonende jongere vriendin, loopt ze vast in de roman die ze onderhanden heeft. “Het was een verzameling teksten die ik net zo goed verspreid door stad en land, op muren, glazen, schoolborden, of langs de vloedlijn in het zand had kunnen schrijven. Iedere samenhang ontbrak.”

Wanneer Fanny op haar beurt bijna bezwijkt aan de fysieke ongemakken waarmee haar psychische aandoening gepaard gaat, stijgt ze op van haar ziekbed en vliegt naar de mediapersoonlijkheid Alma Hendriks door wie ze al jaren lang gefascineerd is. Eerlijk is eerlijk: het is Joy’s nog altijd krachtige schrijversverbeelding waaraan ze deze tijdelijke ontsnapping te danken heeft.

Entius laat het verhaal van Fanny en Joy voorafgaan door het relaas van een jonge vrouw die terugkijkt op een cruciale fase in haar bestaan. Op de grens van de puberteit ontdekte deze Lieke dat ze zich niet thuis voelde in het meisjeslichaam waarmee ze werd geboren.

Het seksuele ontwaken in de armen van een schoolvriendje eindigde in een bittere deceptie. Om met zichzelf in het reine te komen deelde ze deze en andere ongemakken met een slak die vanaf een Frans vakantieadres met haar en haar ouders was meegelift naar Amsterdam en van haar de naam Benito Benin kreeg.

De dromen en verlangens die ze hem toedichtte hielpen haar om te begrijpen dat het beleven en uitdragen van je identiteit alleen maar lukt als je accepteert wat en wie je bent. Wanneer het je echt ernst is om te veranderen, moet de impuls daartoe niet van buiten maar van binnen komen. En dus slaagt Lieke, ooit een meisje-tegen-wil-en-dank, erin om zich met succes te verpoppen tot de jongen Ben.

Wie niet zo gesteld is op verhalen waarin dieren en mensen met elkaar kletsen alsof ze met verstand en spraakvermogen begiftigde soortgenoten zijn, doet er goed aan om onwil en ongeloof even op te schorten.

Dankzij haar vermogen om goed gedoseerd te vertellen en informatie waar nodig een tijdje achter te houden, slaagt Entius er wonderwel in om de kinderlijke communicatie tussen Lieke en Benito het aanzien te geven van een noodzakelijke omweg die uiteindelijk leidt tot een fraaie en voor iedereen aanvaardbare ontknoping.

In het verhaal van Fanny pakt Entius het anders aan. Daar doet het mirakel zich pas aan het slot voor, als Fanny zich met gezwinde vleugelslag door de ziekenhuisgangen beweegt en neerstrijkt op het bed van haar idool Alma Hendriks. Voor het zover is, pendelt het verhaal heen en weer tussen de inspanningen die Joy zich getroost om Fanny op het rechte pad te houden, en de ontsporingen waaraan Fanny onderhevig is.

Haar wanen en bevliegingen heeft Entius zo reëel gemaakt dat je alleen maar kunt zeggen: ‘Ja, zo is het’.

Yolanda Entius
Het verhaal van Benito Benin en dat van Fanny
Van Oorschot; 192 blz. € 18,99

Recensenten van Trouw bespreken pas verschenen fictie, non-fictie, jeugdliteratuur en thrillers. Meer recensies leest u hier.