Dit zijn de beste boeken van 2016

Schrijvers zonder gezicht zetten de toon in 2016, zowel in de bestsellerlijsten als in het literaire debat. Zo is daar de tot op heden buiten (televisie)beeld gebleven Astrid Holleeder die onaangekondigd een boek publiceerde over haar criminele broer Willem. In luttele weken gingen van 'Judas' 400.000 exemplaren over de toonbank, nu al meer dan Joris Luyendijk vorig jaar verkocht van zijn 'bankenboek', dat toen in zijn eentje de Nederlandse boekverkoop tot nieuwe hoogte bracht. De vertaalrechten van 'Judas' zijn verkocht aan Duitsland, Denemarken, Zweden en Amerika, zo maakte uitgever Lebowski deze week bekend.

Ook buiten beeld bleef en blijft Hendrik Groen, in november de winnaar van de NS publieksprijs 2016. De Volkskrant wees eind april Amsterdammer Peter de Smet aan als de schrijver; inmiddels gaat iedereen daarvan uit, maar uitgever noch auteur bevestigt dat. Die geheimzinnigheid heeft Groen geen windeieren gelegd, zijn ontmaskering ook al niet: sinds de onthulling van de Volkskrant lijkt Hendrik Groens laatste roman zich voor eeuwig in de top 10 te hebben genesteld.

Internationaal raakte men ondertussen niet uitgepraat over de al even mysterieuze Italiaanse schrijfster Elena Ferrante, wier vierluik over de levenslange vriendschap tussen twee vrouwen uit Napels, eerst een succes werd in Amerika en toen ook in Nederland. Ook Ferrante hield en houdt zich schuil voor de media. De Italiaanse onderzoeksjournalist Claudio Gatti 'volgde het geld' en kwam tot de conclusie dat de Romeinse vertaalster Anita Raja de romans schreef. Ook hier zorgde het rumoer vooral voor extra publiciteit en meer verkoopsucces.

Buchmesse

Ironisch wel dat in een jaar waarin schrijvers uiterst succesvol bleken zonder voor de camera's te verschijnen, anderzijds de identiteitspolitiek oplaaide in het literaire debat. Kun je als schrijver wel schrijven over een (onderdrukte) groep waar je zelf geen deel van uitmaakt? 'Culturele toeëigening' werd de witte Lionel Shriver verweten toen zij in haar roman 'The Mandibles' een zwarte gehandicapte vrouw als bijfiguur opvoerde. Maar ook Ferrante kreeg na haar mogelijke ontmaskering als Romeinse uit de middenklasse het vreemde verwijt dat de achtergrond van haar hoofdpersonen (arm Napels) niet overeenkomt met de hare.

Literatuur en -kritiek zijn gebaat bij meer diversiteit, zo lezen we week na week in de leesrapporten van de sinds eind vorig jaar op Twitter actieve Lezeres des Vaderlands. En meer engagement graag, bepleitte columniste Aafke Romeijn onlangs - een pleidooi dat meer weerklank vond onder lezers dan dat voor een identiteitspolitiek die de verbeelding op slot zet.

De Nederlandse literatuur sloeg dit jaar zelf haar vleugels uit in Frankfurt op de Buchmesse waar Nederland het gastland was. Met succes, volgens coördinator het Letterenfonds. Alleen in de aanloop verschenen al meer dan driehonderd vertalingen van Nederlandse boeken op de Duitse markt. Vooral succesvol was Ernest van der Kwast, wiens 'Die Eismacher' 35.000 keer werd verkocht. Vertaalsucces was er ook postuum voor Gerard Reve. 'The Evenings' is bij de Pushkin Press in Engeland aan zijn vierde druk toe (goed voor 13.000 verkochte exemplaren).

Andersom beheersten sommige buitenlandse auteurs de Nederlandse markt, zo bewees het aanhoudende succes van 'Een klein leven' van Hanya Yanagihara en de zomerse hype rond de Amerikaanse Emma Cline. Nederlandstalig verkoopsucces was er voor de meest geliefde 'zomergast' Griet Op de Beeck, voor Connie Palmen (winnares van de Libris Literatuurprijs dit jaar), en Herman Koch (De greppel).

Hun boeken belandden níet op de favorietenlijstjes van onze recensenten - waarbij mag worden aangetekend dat de in 2015 verschenen Yanagihara en Palmen er vorig jaar wel op stonden. Maar hun romans heeft u vast al gelezen en 2016 was al met al een rijk jaar. Met zijn een-en-twintigen bevelen onze recensenten op deze en de komende pagina's liefst 66 favorieten aan.

Jann Ruyters

Rachel Cusk: Contouren & Transit De Bezige Bij
Een naamloze vertelster geeft een schrijfcursus in Griekenland ('Contouren') en verhuist na een scheiding naar Londen ('Transit'). De vrouw registreert de gesprekken die ze voert met de (helse) anderen. Vernieuwend, verhelderend, beklemmend.

Jenny Diski: In Gratitude Bloomsbury
Diski, die april dit jaar overleed, schrijft over de naderende dood en het voorbije leven, ook over haar ingewikkelde verhouding tot pleegmoeder Doris Lessing, de vrouw die haar als puber in huis nam. Een geestig, ontroerend boek van een zeer betreurde, 'lastige' vrouw en een geweldige schrijfster.

Marijke Schermer: Noodweer Van Oorschot
Intelligente karakterstudie van de niet nieuwe maar wel nog te onbekende Nederlandse schrijfster Schermer die (ook al!) schrijft over de onttakeling van een huwelijk. Spannend, verontrustend.

Jaap Goedegebuure - Nederlandse fictie en (auto)biografieën

Martin Michael Driessen: Rivieren Van Oorschot
Drie meeslepende verhalen over de grillige, niet zelden met geweld gepaard gaande routes die het menselijk bestaan pleegt te volgen. Terecht bekroond met de ECI Literatuurprijs 2016.

Anton Valens: Het compostcirculatieplan Atlas Contact
Hoe tuinieren en dodendienst hand in hand kunnen gaan. Hoofdpersoon Peter Vervest, als volkstuinder de erfgenaam en vervanger van drie vrienden die een voor een aftakelen en het loodje leggen, licht ons op droogkomische wijze voor over hakken, snoeien, harken en wieden.

Hugo Ball: De vlucht uit de tijd Van Tilt
Spirituele autobiografie van de man die in 1916 aan de wieg stond van de tegen alles en iedereen aanschoppende Dadabeweging. Laat overtuigend zien dat artistieke originaliteit en intense religiositeit twee kanten van dezelfde medaille zijn.

Hanna de Heus - Engelse en Amerikaanse fictie (speciaal fantasy)

Jeanette Winterson: Kerstdagen Atlas Contact
Twaalf kerstverhalen zoals kerstverhalen horen te zijn, vol onrecht en vergeving, en natuurlijk met ruimte voor reflectie. De verhalen spelen in verleden, heden en toekomst, bevatten veel magie, staan bol van doom & gloom, maar laten de lezers toch niet somber achter. Winterson bewaart het evenwicht door het allemaal luchtig, soms zelfs geestig, te vertellen.

En de post-apocalyptische vertellingen op mijn lijstje van dit jaar:

Ali Shaw: The Trees Bloomsbury
Roman over wat er gebeurt als de wereld van de ene dag op de andere in een groot bos verandert. De plotselinge wraak van de natuur voor alle ontbossing en vervuiling overvalt de personages volkomen. Qua stijl een sprookje, qua inhoud een eco-thriller.

Jenni Fagan: The Sunlight Pilgrims Cornerstone
In 2020 rukt het ijs ten gevolge van de klimaatveranderingen op en worden in Schotland temperaturen van min 50 gemeten. Mensen vluchten naar Ikea, waar ze hun laatste dag doorbrengen. In de verstarrende kou verstillen de personages.

(tekst loopt door onder de afbeelding)

undefined

Elke Geurts - Engelse, Amerikaanse en Nederlandse literatuur

Jente Posthuma: Mensen zonder uitstraling Atlas Contact
In dit debuut volgen we de levensloop van een dochter die alles op alles zet om 'iets' uit te stralen omdat haar theatrale moeder ooit heeft gezegd dat mensen zonder uitstraling verschrikkelijk zijn. De suggestieve, droogkomische en schijnbaar laconieke schrijfstijl zullen we vanaf nu onmiddellijk herkennen als 'typisch Posthuma'.

Penelope Mortimer: De Pompoeneter Lebowski
Behalve inktzwart, ook een humoristische roman over de waarheid en wat we onszelf voorhouden, het moederschap, het huwelijk en hoe dat vol te houden, en de dunne grens tussen droom en werkelijkheid. Dit boek is zo ongrijpbaar en mooi als het leven zelf.

Magda Szabó: De Deur Prometheus
Szabó heeft met 'De Deur' een lofzang op haar eigen huishoudster geschreven, omdat ze als schrijver wel weet hoe ze fatsoenlijk zou moeten reageren, maar als mens geen haar beter is dan de rest. De schrijfster verschaft ons met dit meesterwerk een buitengewoon diep inzicht in de psyche van onszelf.

Edwin Kreulen - Thrillers (oorspronkelijk níet Engelstalig)

Vera Buck: Runa Karakter
Huiveringwekkende psychiatrie in een Parijs ziekenhuis bijna anderhalve eeuw terug. Dik debuut van jonge Duitse auteur, maar altijd spannend, vooral door de onderkoelde toon waarop de meest gruwelijke hersenoperaties worden beschreven. Met een mooie thrillerintrige in het verhaal verweven

Lieneke Dijkzeul: Dagen van schaamte Ambo Anthos
De beste Nederlandse thrillerauteur van dit moment bewijst na een serie rond haar vaste inspecteur dat ze ook een standalone aankan. Mooi klein portret van een succesvol manager die ontvoerd wordt en in een afgesloten kamer moet bedenken waarom men hem dit heeft aangedaan. Mondt uit in maatschappelijke aanklacht.

Arnaldur Indridason: Onland Uitg. Q
IJslandse auteur liet zijn held Erlendur eerder aan zijn einde komen, maar de verhalenreeks waarin hij terugkijkt in het leven van de rechercheur, levert de best geschreven thriller van dit jaar op. Korte, krachtige zinnen en getuigen (of verdachten) die mopperend informatie prijsgeven. En de weemoed van wat had kunnen zijn, als een onschuldig meisje niet was verdwenen.

Ger Leppers - Franse en Portugees literatuur

Isabelle Autissier: Plotseling alleen De Bezige Bij
Een overtuigende, moderne Robinson Crusoë-roman die zich afspeelt in het zuidelijke deel van de Atlantische Oceaan. Autissier slaagt erin haar avontuurlijke verhaal te verdiepen met een fundamentele morele problematiek wanneer haar hoofdpersoon geconfronteerd wordt met de moderne media.

Virginie Despentes : Het leven van Vernon - Deel 1 De Geus
Een swingende roman over eigentijdse mislukkelingen en brekebenen - van de vrouw die, al loopt ze inmiddels tegen de 50, nog steeds de bad girl is van de Franse literatuur. Bijdehanter en sardonischer zult u het niet gauw krijgen. Tegelijk heeft het verhaal een onderstroom van sterk mededogen.

Dulce Maria Cardoso: Keerzijde Prominent
Een mooie, kaleidoscopische familieroman van de schrijfster van 'Violeta en de engelen', vol van de meest uiteenlopende onvergetelijke personages. Een familie is zoiets als de hele wereld in een handzaam formaat, en de Portugese schrijfster weet daar voortreffelijk partij van te trekken.

Bas Maliepaard - Kinder- en jeugdboeken

Bibi Dumon Tak: Siens hemel Querido (4+)
Prentenboek met sublieme illustraties van Annemarie van Haeringen over de dood van hond Sien. Dumon Tak schrijft op een eenvoudige toon die ontroert zonder op tranen aan te dringen.

Sue Durrant: Stukjes Hemelblauw Meis & Maas (10+)
De authentieke vertelstem van kindertehuiskind Ira grijpt je meteen, haar verlangen naar een gezin komt binnen. Een droomdebuut.

Koos Meinderts: Naar het noorden Hoogland & Van Klaveren (10+)
Ingetogen, schrijnende vertelling over stadse Jaap (11), die met zijn zus en broertje in de Hongerwinter naar het platteland wordt gestuurd om aan te sterken.

Anna Woltz: Alaska Querido (10+)
Gouden Griffelwinnares heeft het opnieuw voor elkaar: filmisch, spitsvondig geschreven avontuur over de onverwachte vriendschap tussen Parker en de klasgenoot met epilepsie aan wie ze eigenlijk een hekel heeft.

Gideon Samson: Eilanddagen Leopold (12+)
Grote kanshebber op de Gouden Griffel van komend jaar. Een zinderend zomerverhaal over ontluikende liefde en een ingewikkelde driehoeksverhouding op een Grieks eiland.

(tekst loopt door onder de afbeelding)

Marijke Laurense - Religie en filosofie

Amy Liptrot: De uitweer Ambo|Anthos
Voor mij leeshoogtepunt van 2016. Bezield verhaal van hoe een wilde jonge Schotse meid in Londen op jacht gaat naar artistiek succes, maar daar al rap aan de drank raakt. Stap na stap vindt ze het noorden terug in de fabelachtig ruige natuur van de Orkney-eilanden.

Pauline de Bok: Buit Ambo/Anthos
Jaagster Pauline de Bok bracht heel wat natuurliefhebbers in het geweer met haar boek over waarom de jacht op everzwijnen en reeën niet alleen nodig en nuttig, maar ook leuk en lekker is. Geen gemakkelijke mening, zet je flink aan het denken over mens en dier.

Carel van Schaik en Kai Michel: Het oerboek van de mens Balans
Derde verrassing, deze antropologische interpretatie van de Bijbel. Zo zouden zondeval en verdrijving uit het paradijs duiden op de rampzalige overgang van de jagers-verzamelaarssamenleving naar landbouw en veeteelt. Conclusie van de auteurs: ondanks alle monotheïsme getuigt de Bijbel onderhuids vooral van een mensheid die van d'r nooit niet afscheid zal nemen van aangeboren, bijgelovige intuïties. Wilde speculaties? Vast. Maar wat een heerlijke aanleiding om het Boek der Boeken zelf er weer eens bij te pakken.

Emilia Menkveld - Engelse, Amerikaanse en Nederlandse literatuur

Roos van Rijswijk: Onheilig Querido
Van de Nederlandse debutanten wist vooral Roos van Rijswijk te imponeren met haar subtiele roman waarvoor ze terecht de Anton Wachterprijs ontving. Uit het strak gecomponeerde, stilistisch verfijnde portret van een verstoorde moeder-zoonrelatie spreekt een groot schrijftalent.

Max Porter: Verdriet is het ding met veren De Bezige Bij
Veel indruk maakte ook het debuut van Granta-redacteur Max Porter, waarin een vader en zijn twee zoons na de plotselinge dood van de moeder bezoek krijgen van een kraai, als belichaming van de rouw. Bizar, prachtig en met niets te vergelijken - mede dankzij de vorm: een novelle met flarden van fabels, prozagedichten en toneel.

Elisabeth Leijnse: Ceciel en Elsa. Strijdbare freules De Geus
Onovertroffen vond ik de biografie over 'de freules' van Elisabeth Leijnse (eind 2015 verschenen, dit jaar pas echt opgemerkt en meermaals bekroond). Knap genoeg leest het dubbelportret van de adellijke zusjes De Jong van Beek en Donk als een roman. De perfecte biografie.

Sofie Messeman - Scandinavische en Oost-Europese literatuur

Jón Kalman Stefánsson: Iets ter grootte van het universum Ambo/Anthos
De IJslandse schrijver schreef een uiterst poëtische roman. De hoofdpersoon is teruggekeerd naar het godvergeten stadje Keflavik. Hij herdenkt er oude en nieuwe overledenen in een stijl die even vreemd, bar, mooi en eng is als de IJslandse natuur zelf.

Kristina Sandberg: Zorgen voor het gezin Nieuw Amsterdam Uitgevers
De Zweedse Sandberg is in de huid van een huisvrouw uit de jaren veertig en vijftig gekropen. Dat dit fascinerende lectuur kan opleveren, mag verbazen. Maar Sandberg is erg overtuigend in de beschrijving van Majs dagelijkse problemen, waarbij ze ook haar minder fraaie gedachten weergeeft in lange innerlijke monologen.

Anthony Marra: De tsaar van liefde en techno De Bezige Bij
Een weergaloos mooi boek, waarin Anthony Marra de lotgevallen van gewone mensen onder zeventig jaar Sovjetbewind beschrijft. De censor die in ongenade gevallen mensen moet wegretoucheren van foto's is al even deerniswekkend als de jongen die in Tsjetsjenië wordt gevangengehouden.

Janita Monna - Poëzie

Waar ik normaal zo aan het eind van het jaar voor de boekenkast ga staan om te bepalen wat nu de mooiste bundel was, doe ik dat nu op m'n geheugen. Mijn boeken dobberen in verband met mijn verhuizing terug naar Nederland stevig ingepakt op een solide schip ergens op de oceaan.

Mischa Andriessen: Dwalmgasten De Bezige Bij
De bundel van Mischa Andriessen is blijven hangen om de beladen sfeer, en om steeds opnieuw die vraag: waarom doen mensen wat ze doen? Zijn herschepping van het Kerstverhaal, waarin twee mensen door een gewapende man uit hun huis worden verdreven, is actueler dan ooit: 'We liepen maar door/ naar het land waar we moe geworden/ dachten de meeste kans te maken/ op begrip.'

Eva Gerlach: Ontsnappingen De Arbeiderspers
Ook Gerlach maakte indruk. Zeker de reeks over kinderen in de oorlog in Syrië, waarin de dichter aangrijpend laat zien hoe angst en dood zich nestelen in een kinderhoofd.

En voor een beetje tegenwicht:

Russische kindergedichten: Bij mij op de maan Van Oorschot
Kinderverzen, meesterlijk vertaald door Robbert-Jan Henkes. Om vrolijk van te worden.

(tekst loopt door onder de afbeelding)

Annemarié van Niekerk - (Zuid)-Afrikaanse fictie en non-fictie

Teju Cole: Vreemde en vertrouwde dingen De Bezige Bij
Meeslepende mix van essayistiek, kunstkritiek, geschiedenis, verhaal en autobiografie. Door het bekende te laten botsen op het onbekende legt Cole onvermoede perspectieven bloot. Ideale spoedcursus over boeken, films, fotografie, lezen, kijken en luisteren.

Ingrid Jonker & André Brink: Vlam in de sneeuw. Liefdesbrieven Podium
Aangrijpende correspondentie tussen twee van Zuid-Afrika's beroemdste schrijvers. Geeft niet alleen een indringend beeld van hun tragische liefdesgeschiedenis, maar ook van de benauwende politieke en maatschappelijke situatie in het Zuid-Afrika van een halve eeuw geleden.

S.J. Naudé: Het vogelalfabet Podium
Melancholieke verhalen over personages aan de marge van de Zuid-Afrikaanse samenleving. Ziekte en dood zijn in dit mooie debuut nooit ver weg, maar sentimenteel wordt het nooit, mede dankzij een stijl waarin soberheid en elegantie heel mooi samengaan.

Elias van der Plicht - Geschiedenis en politiek

Marian Rijk: Polderpioniers Ambo|Anthos
Elk boerengezin krijgt ermee te maken: de vraag wie de boerderij overneemt. Bij de familie van Marian Rijk zorgden erfkwesties meer dan eens voor vuisten op tafel. Geweldig verhaal over plattelandsleven in Zeeland, Brabant en de Wieringermeer in de negentiende en twintigste eeuw.

Jan Brokken: De gloed van Sint-Petersburg Atlas Contact
Met een grote Solzjenitsynbaard onder zijn kin reisde Jan Brokken in 1975 naar Sint-Petersburg. Euforisch laafde hij zich aan schrijvers, schilders en musici. Veertig jaar later ging hij opnieuw, ditmaal baardloos, maar met dezelfde vervoering voor de Petersburgse kunsten. Brokkens geestdrift is besmettelijk. Net als hij wil je alles weten van het leven van Dostojevski, Achmatova, Poesjkin en Brodsky.

Wim Coster: De barones en de dominee Balans
De kranten smulden rond 1860 van die Overijsselse affaire: een getrouwde dominee uit Zwolle die het met een 23-jarige barones deed om haar te troosten voor het verlies van haar man. Het land was te klein.

Ronald de Rooy - Italiaanse literatuur

Niccolò Ammaniti: Anna Lebowski
Na indrukwekkende verhalen als 'Ik ben niet bang' en 'Jij en ik' is dit naar zijn eigen zeggen Ammaniti's laatste korte roman over jonge volwassenen. Spijtig, want in dit genre is hij eigenlijk op zijn best.

Elena Ferrante: Wie vlucht en wie blijft Wereldbibliotheek
Terwijl de zoektocht naar de identiteit van de auteur banale en bizarre vormen aanneemt, overtuigt haar werk steeds meer lezers. Dit derde deel van haar Napolitaanse romancyclus biedt een boeiende mengeling van vrouwelijke Bildungsroman en sociaal-historische achtergrondschetsen van het Italië in de woelige jaren zestig en zeventig.

Roberto Saviano: La paranza dei bambini Libro Feltrinelli Editore
Tien jaar na het verbluffende literair-journalistieke debuut 'Gomorra' dat de jonge schrijver van zijn vrijheid beroofde, keert hij nu (november 2016) terug met een roman over een groep schoolkinderen die in Napels in korte tijd tot crimineel wasdom komen. IJzingwekkend, zelfs voor wie de op 'Gomorra' geïnspireerde film en tv-serie heeft gezien. Hopelijk zeer snel beschikbaar in vertaling.

Wil Rouleaux - Duitse literatuur

Lutz Seiler: Kruso Meridiaan
Een sfeervolle en ambitieuze maar ook heel toegankelijke roman over een student in een crisis die de zomer van 1989 doorbrengt op het Oostzee-eilandje Hiddensee, 'het Capri van de DDR'.

Robert Walser: Jacob von Gunten Lebowski

De boeken van Walser heb ik altijd binnen handbereik en herlees ik regelmatig. Afgelopen jaar verscheen de speelse internaatsroman 'Jakob von Gunten' in een sprankelende nieuwe vertaling. 'Als Robert Walser 100.000 lezers had, zou de wereld er beter uitzien', is een uitspraak van Hermann Hesse waar ik me graag bij aansluit.

László Krasznahorkai: De melancholie van het verzet Wereldbibliotheek
Grote indruk maakte ook de Hongaar Krasznahorkai met zijn parabelachtige roman. Schitterend van stijl, verontrustend, met humor. Voor de lezer die enige moeite niet schuwt.

(tekst loopt door onder de afbeelding)

Harriët Salm - Thrillers (oorspronkelijk Engelstalig)

Mike Nicol: Killer Country en Black Heart De Geus
Het tweede en derde deel van de vlot geschreven 'wraak-trilogie'. Speelt in hedendaags Zuid-Afrika en schuwt grote thema's als racisme, excessieve rijkdom, ellendige armoede en, natuurlijk, corruptie niet. Lekker rauw. Maar wel beter te starten bij deel één.

Claire McGowan: De stille doden Ambo Anthos
Uitstekende politieke thriller van Noord-Ierse schrijfster die de gewelddadige tijden van de Troubles doet herleven.

Geen thriller:

Nathan Hill: De Nix De Bezige Bij
Hét debuut van het jaar komt uit de Verenigde Staten, heerlijke beschrijvingen van het heden, de jaren zestig én de jaren tachtig. Soms duister, soms komisch. Heel dik, en toch heb je het zó uitgelezen.

Rob Schouten - Nederlandse en Amerikaanse literatuur

R. A. Basart: De verzoening Lebowski
De meeste inspiratie kreeg ik dit jaar van de roman van R.A. Basart, een echte writer's writer zoals dat heet. Stilistisch vuurwerk van de bovenste plank en daarbij bijzonder geestig (vooral over het tegenwoordige onderwijs, Basart is ervaringsdeskundige) terwijl toch de diepere lagen niet worden geschuwd. Wat mij betreft de waardige opvolger van Willem Brakman.

Michel Faber: Tot leven Podium
De poëzie van de Nederlandse Schot over het sterven van zijn vrouw en daarna, raakten me recht in het hart. Eenvoudige, pure gedichten of misschien meer gedachten bij zoiets onvatbaars als de dood van een geliefde. Schrijnend en optimistisch tegelijk.

Joseph Mitchell: McSorley's wonderbaarlijke saloon Van Oorschot
Aan het eind van het jaar kreeg ik 'McSorley's wonderbaarlijke saloon' in de schoot geworpen. Prachtige portretkunst van een Amerikaanse journalist. In het tweede deel 'In het oude hotel' zit ik momenteel met hetzelfde plezier te lezen. Een boek voor op het nachtkastje, elke avond een prachtreportage over de rafelranden van oud-Amerika.

Paul van der Steen - Geschiedenis en algemene non-fictie

Andrea Wulf: De uitvinder van de natuur Atlas Contact
Wulf neemt de lezer mee op de ontdekkingstochten van Alexander von Humboldt (1769-1859), een wetenschapper met revolutionaire ideeën over natuur en landschap, maar ook over slavernij en de invloed van de mens op het klimaat.

Craig Harline: Jacobs vlucht Vantilt
Meeslepend verhaal over religieuze scherpslijperij en haarkloverij in de zestiende en de zeventiende eeuw aan de hand van vier generaties mannen uit één Nederlandse familie.

Lodewijk Petram: De vergeten bankencrisis Atlas Contact
Hoe de Rotterdamsche Bankvereniging (Robaver) in de jaren twintig van de vorige eeuw alleen met staatssteun overeind kon worden gehouden. Belangwekkende geschiedschrijving op relatief onontgonnen terrein.

Mary Beard: SPQR. Een geschiedenis van het Romeinse Rijk Athenaeum
Meesterlijke Beard laat zien dat Rome openstond voor de vreemdeling, en juist daardoor uit kon groeien tot wereldmacht. 'SPQR' vertelt ook nog knap over de geschiedenis van de geschiedenis: historie werd destijds al gebruikt en misbruikt door machthebbers.

Vrouwkje Tuinman - Engelse en Amerikaanse literatuur

Hilary Mantel: De geest geven Atlas Contact
De eerste helft van Hilary Mantels leven was een strijd tussen wie ze zelf dacht te zijn, en wie anderen vinden dat ze moest zijn. Fel maar absoluut niet slachtofferig boek.

Jeremy Gavron: A Woman On The Edge of Time Scribe
Een zoon probeert, veertig jaar na haar dood, te achterhalen waarom zijn alom geliefde, succesvolle moeder zelfmoord pleegde. Wie was ze eigenlijk? Erg mooi portret, dat hopelijk snel wordt vertaald.

Julian Barnes: Het tumult van de tijd Atlas Contact
Er is heel veel geschreven over de componist Sjostakovitsj, die zich een leven lang moeizaam verhield met het Sovjetregime. Vernederd door Stalin (niet communistisch genoeg), maar ook door de rest van de wereld (marionet van het communisme). In dit boek wordt hij weer een mens, woedend, getergd en kwetsbaar.

(tekst loopt door onder de afbeelding)

Co Welgraven - Politieke en maatschappelijke non-fictie

Jolande Withuis: Juliana De Bezige Bij
Meesterlijk geschreven biografie van geliefde maar ook eenzame vorstin, met veel onthullingen, ondanks dat de schrijfster geen toegang had tot het archief van het Koninklijk Huis. Het boek geeft een ontluisterend beeld van de handel en wandel van prins Bernhard.

Ian Buruma: Hun beloofde land Atlas Contact
Ontroerend beeld van een gegoede Brits/Joodse familie in de door twee wereldoorlogen getekende twintigste eeuw. De Brits/Nederlandse sinoloog en auteur Buruma schrijft met empathie en nostalgie over zijn opa en oma aan moederskant, wier correspondentie hij bij toeval ontdekte.

Sacha Batthyány: En wat heeft dat met mij te maken? Hollands Diep
Overrompelend boek over de geschiedenis van een Hongaarse familie tegen de achtergrond van de Tweede Wereldoorlog en de daaropvolgende communistische dictatuur. Hoofdpersoon is een aangetrouwde oudtante van de schrijver die betrokken was bij een massamoord op Joden, begin 1945 - 'gastvrouw van de hel', was haar bijnaam.

Gerwin van der Werf - Engelse, Amerikaanse en Nederlandse literatuur

P.F. Thomése: Verzameld nachtwerk Atlas Contact
Thomése blijkt met iedere roman een andere schrijver. Deze bundeling essays en verhalen - 'autobiografieën', zo je wilt - brengen je dichter bij de schrijver die hij werkelijk is. Ironie is een hoogst serieuze aangelegenheid bij hem, en met serieuze zaken veegt hij elegant zijn billen af. Over recensenten: 'Ze zijn het levende bewijs dat je van lezen niet per se wijzer wordt.' Ironisch, nemen wij aan.

Graeme Macrea Burnet: His bloody project Saraband
Zeer originele roman die de nominatie voor de Man Booker Prize dik verdiende. Het boek is een rechtbankdrama, een thriller, en een sociale schets van een arm Schots dorp in de 19de eeuw. De kwestie van (on)toerekeningsvatbaarheid komt aan de orde, en de schrijver is niet uit op gemakkelijke antwoorden.

Colson Whitehead: The Underground Railroad Fleet
De slavin Cora vlucht van een plantage in Georgia via de ondergrondse spoorweg, die bij Whitehead echt bestaat. Hij neemt ons mee op een allegorische reis door Amerika. Een triomf van de verbeelding, tegelijk snoeihard en realistisch.