‘Dicht bij Vermeer’ geeft geen nieuwe inzichten, wel spannende close-ups en heerlijk nerdy gesprekjes

Dicht bij Vermeer
Regie: Suzanne Raes
★★★

Vermeer brengt mensen aan het huilen. In deze documentaire over het werk van de 17de-eeuwse schilder zie je mensen té grote emoties even wegslikken. ‘Ik viel flauw’, zo herinnert curator Gregor Weber zich zijn eerste kennismaking met Johannes Vermeer. Met de grootse overzichtsexpositie die nu in het Rijksmuseum te zien is, reikt Weber hoog: een bezoek aan een goede tentoonstelling ‘verandert je blik’, vindt hij. Achteraf ‘zweef je dan zo’n beetje in de wereld’.

Suzanne Raes (De tegenprestatie) volgt andere betrokkenen die al even verliefd zijn op het oeuvre van de Delftse kunstenaar. Een conservator die maar blíjft kijken naar het rode, ‘mooiste luik in de kunstgeschiedenis’ in Het straatje.

De mystiek rond ‘de sfinx van Delft’, die niets anders dan 37 stukken naliet, geeft alle ruimte aan persoonlijke emoties en kunsthistorische vragen. Waarom zijn de werken zo klein? Waarom verwerkte Vermeer groen in zijn verf om een huidskleur te schilderen? Iedere generatie kijkt anders naar zijn werk: Vermeer de linkse schilder, de verhalenverteller, de feminist.

In de ban van schilderijen die iconen zijn geworden

Raes volgt de organisatoren die in buitenlandse musea met diplomatie doeken in bruikleen proberen te krijgen, en in wespennesten belanden wanneer de authenticiteit van een schilderij wordt betwijfeld. Er komen heerlijk nerdy gesprekjes tussen vakmensen langs, en spannende close-ups door de lens van een microscoop.

Echt nieuwe inzichten geeft de film misschien niet, maar onwillekeurig raak je zelf ook in de ban van schilderijen die iconen zijn geworden en die je dacht te kennen. Het is een enthousiast makende film. Voor de tentoonstelling. En bovenal om weer eens goed naar Vermeer te kijken.

Lees ook:

Terechte Vermeer-verering in het Rijksmuseum, maar inzichten over de vrouwen ontbreken

De 28 schilderijen van Vermeer hangen er vorstelijk bij in het Rijksmuseum. De tentoonstelling is bij voorbaat een succes, maar recensent Joke de Wolf had wel iets meer willen horen over de rol van al die vrouwen die hij schilderde.