Deze gebeurtenissen noemden we ‘de grootste ramp in de geschiedenis van de mensheid’

‘De grootste ramp in de geschiedenis van de mensheid’, zo typeren sommige activisten de klimaatverandering. Kun je dat wel zo zeggen, wil een lezer weten.

Jazeker, de bewering is grammaticaal correct.

Maar mogelijk is de lezer op zoek naar een ander type antwoord. De afweging of een bewering waar of onwaar is, valt echter buiten het kader van de taalrubriek. Toch valt er wel wat meer over de bewering te zeggen. Die is namelijk gevormd met een zinspatroon dat we vaker aantreffen: ‘de grootste … in de geschiedenis van de …’.

Dit zinspatroon is idiomatisch en kan naar believen worden aangevuld. Het resultaat is steevast een boude bewering oftewel een stellige uitspraak: X is ‘de grootste ontdekking in de geschiedenis van de natuurkunde’, Y is ‘de grootste gebeurtenis in de geschiedenis van het heelal’, Z is ‘de grootste ommekeer/ramp/catastrofe/calamiteit in de geschiedenis van Nederland/de menselijke beschaving’ e.d.

Niets meer dan een mening

Een uitspraak van dit type maakt gemakkelijk de indruk een universele waarheid te zijn, maar is in feite niets meer dan een mening die berust op een subjectieve afweging van de impact van de ene gebeurtenis ten opzichte van andere gebeurtenissen. Dat maakt dat de ogenschijnlijke waarheidsclaim van zo’n bewering per definitie betwistbaar is. Idealiter nodigen zulke uitspraken daarom uit tot discussie.

Uit de historische krantendatabank blijkt dat de klimaatverandering niet de eerste ‘grootste ramp uit de geschiedenis van de mensheid’ is. Ook de Tweede Wereldoorlog, de oorlog in Korea, de bevolkingsexplosie in de jaren zestig, de voedseltekorten in Afrika in de jaren zeventig en de aidspandemie in de jaren negentig werden ooit als ‘grootste ramp’ in de menselijke geschiedenis getypeerd. Het zou – troostrijke gedachte! – dus zomaar kunnen dat de klimaatverandering lang niet de laatste ‘grootste ramp in de geschiedenis van de mensheid’ is.