De tijd dat Queen Elizabeth lakleren knielaarzen droeg, is voorbij

Nee, een modevoorbeeld is Queen Elizabeth nooit geweest – ze valt tegenwoordig met haar citroengele of zuurstokroze outfits meer op dan in de decennia die reeds in ‘The Crown’ passeerden, en die nog komen gaan. Opnames uit de late jaren zestig en vroege jaren zeventig van de koningin en haar dochter Anne laten zien dat de jonge prinses deels vergelijkbare felgekleurde japonnen en jassen draagt, maar die zijn nét een tikkie modieuzer dan die van haar moeder. De kraag eigentijdser, de roklengte een handbreedte korter en door een ceintuurtje, een grote mannelijke hoed en nadrukkelijk aanwezige knopen zorgt Anne voor een verfrissende modewind. Maar al snel wordt ook haar stijl conventioneler. Haar modebewuste, rebelse society tante, prinses Margaret, blijft met haar voorkeur voor Franse couture wél een toonbeeld van verfijnde elegantie.

Het is niet anders: door haar unieke rol kan een koningin niet zomaar aanhaken bij een heersende mode. Van de draagster van ‘The Crown’ wordt iets anders verwacht. Bestendigheid, voorspelbaarheid kortom: traditie, geen grillige wendingen die juist aan mode zo eigen zijn. In de serie die zondag begint en die de hectische periode van Koude Oorlog, maatschappelijke onrust en de opkomst van de jeugdcultuur beslaat, is Elizabeth midden veertig. De wilde jaren zestig- en zeventigmode met minirokken, hotpants en hippielook moet ze uiteraard aan zich voorbij laten gaan. Koningin Juliana droeg in die tijd evenmin een broek, een flodderrok of spijkerjasje.

Ingetogen en klassiek

Elizabeth heeft zich in de loop van de tijd ontwikkeld van een jonge, onervaren koningin en echtgenote tot een volwassen vorstin en moeder met een stabiele kledingsmaak. Haar kleedstijl is ingetogen en klassiek. Haar look wordt vrijwel standaard vervolmaakt met parelkettingen, dito oorbellen en een grote broche op de linkerschouder. Daaraan houdt ze tot op de dag van vandaag vast.

Vanaf de jaren vijftig draagt ze in haar vrije tijd graag een plooirok met een gebreide twinset. Bij formelere gelegenheden verschijnt ze sinds de jaren zestig vaak in opvallende unikleuren. Het publiek kan haar zodoende altijd van een afstand traceren. Haar jurken en bijpassende jassen zijn helder van snit en hebben een klein kraagje. Maar vaak zijn ze zelfs geheel kraagloos.

Deze stijl is in die tijd eveneens favoriet bij haar leeftijdgenoten en bij ouderen. In dergelijke kleding kun je haar ook vandaag nog uittekenen. Gedessineerde items zijn in haar garderobe overigens altijd in de minderheid, maar juist in deze periode waagt ze zich regelmatig aan een polka dot of overdadige bloemige set.

Smullen

Hopelijk zit er in dit derde seizoen een scène van een indrukwekkende jaarlijkse ceremonie à la ‘Trooping the Colour’, het verjaardagsfeestje van de koningin. Historische beelden van eind jaren zestig laten zien hoe traditie en de moderne tijd dan samenkomen. Terwijl de nieuwste Concorde overvliegt zit de koningin in klassieke amazonezit op haar paard en groet in een traditioneel uniform de voor Buckingham Palace paraderende troepen. Zo’n scène zou smullen zijn.

In elk geval komt in de nieuwe reeks de investituur van Charles tot prins van Wales voorbij. De kleding die Charles en zijn moeder in 1969 droegen lijkt één op één te zijn nagemaakt. Zij draagt een merkwaardig gevormd hoofddeksel dat doet denken aan een futuristische astronautenkap. Zou het een knipoog zijn naar de eerste maanlanding die drie weken later zou plaatsvinden? Ze wist wel vaker te verrassen. Af en toe ook best kek, toch. Zo verscheen ze in de jaren zeventig met grote opengewerkte cirkels boven de zoom van haar groene mantel en ook weleens met nauw aansluitende lakleren knielaarzen.

Terug naar de serie: wat dragen de royals in de nieuwste afleveringen van ‘The Crown’? In de vorige seizoenen trouwde zowel Elizabeth als haar zus Margaret en werd er flink uitgepakt met majesteitelijke outfits. We zijn nu beland in de periode 1964-1977 en in werkelijkheid trouwt dan dochter Anne. Maar dit huwelijk maakt geen deel uit van het tv-drama en dat stuit op voorhand op kritiek bij fans: een ‘Crown’-seizoen is niet compleet als er geen adembenemend gekleed koninklijk huwelijk in zit.

Afgaande op enkele korte trailers en wat verdwaalde schetsjes op internet kunnen we ervan uitgaan dat er weer secuur is afgewogen wat zowel historisch verantwoord is als passend bij de karakters van de hoofdpersonen. Kostuumontwerpster Michele Clapton, die de eerste reeks voor haar rekening nam, ontving meteen een Emmy Award voor haar kostumering. Ook Jane Petrie kreeg voor reeks twee meerdere prijzen waaronder een Emmy. Voor deze derde serie is Amy Roberts aangetrokken. Zij won eerder een Bafta voor de kostumering van ‘The Virgin Queen’.

7000 kostuums

Over de voorgaande seizoenen vertelden de ontwerpsters dat ze per reeks meer dan 7000 kostuums moesten maken. Vanwege dit enorme aantal hadden ze voor de hoofdrolspelers dolgraag vintage kleren willen gebruiken. Helaas bleken dergelijke originele items van royal-waardige kwaliteit niet te vinden. Bovendien moesten de kleren de acteurs ook nog perfect passen. Daarom werd zo’n 95 procent van de garderobe van de film-koninklijke hoogheden nieuw gemaakt. Soms waren dat regelrechte kopieën, afgeleid van foto’s en bewegend beeldmateriaal, maar ook bij de tijd, karakter of scène passende eigen interpretaties.

Vooral advertenties uit modetijdschrift Vogue gaven de ontwerpers veel houvast. Ook voor prins Philip konden in de eerdere series geen bestaande pakken en uniformen worden gebruikt. Die moesten exact passen, want hij is een man van perfectie. In zijn smoking piept altijd precies de juiste hoeveelheid overhemdmanchet uit zijn jasje en is het pochet in de borstzak keurig afgemeten. Voor volkse figuranten was bestaande kleding uit de jaren veertig en vijftig uit vintagewinkels en kledingverhuurbedrijven wel voldoende beschikbaar.

De Liz Taylor van de serie

Voor deze nieuwe reeks liet ontwerpster Roberts ‘slechts’ zo’n 300 outfits op maat maken. Elizabeth draagt in bijna elke scène een andere set en haar kleding is wederom veel degelijker dan die van haar frivolere, trendsettender zuster Margaret, toch een beetje de Liz Taylor van de familie. Maar ook de kleding van the queen krijgt een lift, vooral in kleur, er duikt meer roze, lila en zachtgroen op, kondigde Roberts aan in een interview met de site The Hollywood Reporter. Voor de duizenden figuranten in de enorme publieksscène, zoals de militaire processies, is net als in de voorgaande reeksen naar andere oplossingen gezocht.

Zondag kunnen we echt zien wat ze dragen.