De stoere daden van mijn moeder hebben mij altijd geïnspireerd

Voor Akke de Bruijn (65) was haar vrijgevochten moeder Gé (Geertje) Botma een inspirerend rolmodel. Gé stond altijd achter de keuzes van haar dochter.

‘Zevenentwintig jaar was mijn moeder hier, ik vind het een ­geweldige foto: als blonde Friezin is ze een opvallende verschijning tussen al die Papoeavrouwen en -meisjes. Kort na de oorlog had ze zich als verpleegster door het Rode Kruis laten uitzenden naar voormalig Nederlands-Nieuw-Guinea om de Amerikaanse militairen te helpen die daar nog vochten tegen de Japanners.

Het was een primitief land waar je destijds stierf aan malaria, maar ze was niet bang. Ze deed wat haar hart haar ingaf en is er uit idealisme heen gegaan om ‘goed te doen’.

De foto is in 1947 gemaakt bij de Wisselmeren op het eiland Nieuw-Guinea, mijn Indische vader had haar daar mee naartoe genomen. In de oorlog werkte hij daar, later op het eiland Biak waar hij mijn moeder leerde kennen die in een Amerikaans ziekenhuis werkte. Mijn vader was bestuursambtenaar en had als taak onontgonnen gebied in kaart brengen. Hij reisde meestal te voet en met boten, samen met een groepje mensen, onder wie een dokter. Toen die eens ziek was ging mijn moeder in zijn plaats mee.

Bij die eerste ontmoeting was mijn vader meteen onder de ­indruk van haar, maar zij niet van hem. In die tijd was ze heel gelovig, ze voelde zich de bruid van Jezus. Voor mannen had ze geen belangstelling. De vonk sloeg pas over toen mijn vader malaria kreeg en zij hem verpleegde. Een half jaar daarna al zijn ze getrouwd. Op het terrein waar ze gingen wonen liet hij naast hun huis een apart huisje voor haar bouwen, omdat hij wist hoezeer ze hechtte aan haar onafhankelijkheid. Hoewel ze er nooit gebruik van heeft ­gemaakt vond ze het een fijn idee dat ze ook iets voor zichzelf had.”

Ze besprak alles met mij, daar was ze heel modern in

“Ik was hun eerste kind, op wie ze tien jaar op hebben gewacht. Mijn band met haar was heel goed, ik vond het heerlijk dat ik haar alles kon vertellen en dat vriendjes altijd welkom waren. Ze besprak ook alles met mij, daar was ze heel modern in. Toen ze mij in haar slaapkamer seksueel voorlichtte was dat niet om me te waarschuwen, maar om duidelijk te maken dat affectie belangrijk is als je seks hebt. Je moet ook lichamelijk bij elkaar passen, zei ze.

Als geëmancipeerde vrouw was ze haar tijd vooruit. In De Telegraaf schreef ze ooit een stuk waarin ze pleitte voor de oprichting van Blijf-van-mijn-lijfhuizen, die toen nog niet bestonden. Na haar dood in 2004 vonden we heel veel brieven van vrouwen die haar destijds hadden bedankt.

Ze was veel feller dan mijn vader en klom vaak in de pen om te ­reageren op onrecht.

We zijn in 1965 in Nederland ­komen wonen, maar ze bleef zich inzetten voor de Papoea’s. Ze gaf nooit geld uit aan een dure jas, dat vond ze zonde, liever gaf ze het aan de Papoea’s. Voor de Indonesiërs in Nieuw-­Guinea had ze geen goed woord over. Ze ging langs de deuren om handtekeningen op te halen voor een soeverein Nieuw-Guinea. Ik zie nog voor me hoe kwaad ze was op televisiemaker Aad van den Heuvel die met een filmploeg naar een dorp van de Papoea’s was gegaan om verzetsstrijders te interviewen. Na die uitzending heeft ­Indonesië het dorp gebombardeerd. Ze heeft toen in De Telegraaf een rouwadvertentie geplaatst. Dat was mijn moeder.”

Zelfstandig en vrijgevochten

“Ik ben heel trots op haar, ze was zelfstandig en vrijgevochten. Haar manier van leven en stoere daden hebben mij, en ook mijn zus en broer, altijd geïnspireerd.

Net als zij wilde ik de wereld in. Mijn vader vond het belangrijk dat ik studeerde, zij zei: er zijn ook nog andere waardevolle ­dingen in het leven.

Ze hield me dan ook niet tegen toen ik op mijn drieëntwintigste, kort na het overlijden van mijn vader, abrupt stopte met mijn studie en vertrok. Ik wilde mezelf beter leren kennen en liet me niet weerhouden door het feit dat ik als vrouw alleen op pad ging.

Ik heb in een kibboets gezeten, later heb ik gewerkt op een cruiseschip en als reisleider in Oostenrijk. Twaalf jaar ben ik ­ertussenuit geweest en nooit heeft ze geklaagd. Wekelijks schreven we elkaar luchtpostbrieven, zoals zij dat met haar moeder had gedaan.

Ze heeft ons, kinderen, niet religieus opgevoed, we hoefden nooit mee naar de kerk. Toen ze oud was had ze daar spijt van, maar wij zeiden: je hebt wel een vlammetje in ons ontstoken. Ik ben bij het zenboeddhisme terechtgekomen. Op allerlei­ ­manieren gaf ze ons de ruimte om ons te ontwikkelen.

Met mijn eigen dochter heb ik het niet anders gedaan. Ik wil haar de vrijheid en het vertrouwen geven die ik zelf heb ­ervaren.”