De schoolmeester die The Beatles in het gareel hield

Hij was het die als studiohoofd van Parlophone een door Decca afgewezen bandje wel aardig vond klinken. De demo klonk niet best, maar het had een bepaalde, ruwe kwaliteit, meende hij - bovendien was Martin gecharmeerd van de samenzang tussen John Lennon en Paul McCartney. Hij gaf de band in 1962 hun eerste platencontract, en zou in de acht jaar die volgden het geluid van de band vormen, als producer van zowat alle Beatles-nummers. Daarmee werd hij één van de meest invloedrijke producers in de westerse popmuziek.

Want zonder Martin hadden The Beatles heel anders geklonken. Na voor de BBC gewerkt te hebben was hij in de jaren vijftig begonnen bij EMI, moederbedrijf van Parlophone. De in Londen geboren Martin was een technisch begaafd studioproducer en daarnaast klassiek geschoold, als pianist en hoboïst. Naast productie nam hij ook veel arrangementen van Beatles-nummers voor zijn rekening.

Die trompetsolo in 'Penny Lane'? Ideetje van Martin. Het psychedelische randje van 'I Am the Walrus'? Zijn werk. Dingen achterstevoren opnemen? Zijn vondst. En hij schreef de beroemde strijkpartij bij McCartney's 'Yesterday'.

(tekst loopt door onder de video)

Zachte hand
Dat vond Macca aanvankelijk niet zo goed idee, schrijft hij in een in memoriam waarin hij Martin een tweede vader noemde. "Ik zei, 'o nee George, we zijn een rock 'n roll-band'. Maar met de zachte hand van een geweldig producer zei hij me dit toch te proberen, als het niet zou werken zouden we voor mijn soloversie gaan. (...) Toen we uiteindelijk zijn strijkarrangementen opnamen in Abbey Road, bleek dat zo goed te werken dat ik er wekenlang niet over kon ophouden."

Martin was grensverleggend in een tijdperk van viersporenopnames en taperecorders. Fameus is hoe hij twee verschillende versies van 'Strawberry Fields Forever' op elkaar liet aansluiten. John Lennon kon niet kiezen, en sommeerde Martin het maar te regelen - ook al hadden de twee versies een verschillend tempo en toonsoort. Met het betere knip en plakwerk wist Martin er de psychedelische blauwdruk van te maken zoals we die kennen, en de status van de opnamestudio als instrument te bevestigen.

Cultuurverschil
Er was een duidelijk cultuurverschil tussen de oudere welbespraakte gentleman uit Londen en het viertal uit Liverpool - hoewel Martin als timmermanszoon van eenvoudige komaf was. Hij had iets van een naïeve schoolmeester, die de jongens in het gareel moest houden. Illustratief is een anekdote van studiotechnicus Geoff Emerick, die in zijn memoires beschrijft hoe John Lennon tijdens de Sgt. Pepper-sessies aan de LSD zat. Martin merkte dat Lennon wat afwezig was, en stuurde hem het dak op voor wat frisse lucht. Niet het allerhandigst wanneer iemand zweeft op de hallucinerende drug - maar Martin had in al zijn onschuld nooit kunnen bedenken dat The Beatles al met zulk sterk spul bezig waren, schreef hij later. Aan dat cultuurverschil moesten beide kanten zeker in het begin wennen, maar George Martin groeide uit tot dirigent die The Beatles nodig hadden.

Nadat The Beatles in 1970 uiteen gingen had Martin ook nog succes met andere artiesten. Hij werkte onder anderen met Celine Dion, Jeff Beck, Shirley Bassey en Elton John. Met hem maakte hij de na Bing Crosby's White Christmas best verkochte single ooit: 'Candle in the Wind', opgenomen na de tragische dood van Diana. Martin had in Engeland dertig nummer-1 hits, verspreid over vier verschillende decennia.

Tien jaar terug werkte hij nog met zijn zoon Giles Martin samen aan 'Love', het grote remixalbum van The Beatles. In 1996 werd hij tot ridder geslagen en in 1999 werd hij opgenomen in de rock 'n roll-hall of fame. George Martin overleed dinsdagavond, en is 90 jaar geworden.