Raymonda
Het Nationale Ballet
★★★★★
Het frêle meisje eindigt in de sterke armen van de nobele prins: dat is in een notendop waar de meeste 19de-eeuwse balletklassiekers over gaan. Een mager verhaaltje is in ballet nooit zo’n punt, het gaat tenslotte om de dans. In geval van Raymonda (1898) is de originele verhaallijn problematisch, zeker in onze tijd: de titelheldin wordt door een dappere kruisridder gered uit de jatten van een bloeddorstige Arabier.
Balletgroepen wereldwijd dansen doorgaans alleen de feestelijke laatste acte, gezien als het summum van de balletkunst. Maar Raymonda heeft veel meer te bieden dan dat, sterker: het laatste grote werk van dansgrootmeester Marius Petipa is volgens velen ook zijn beste. Met elegante variaties voor de prima ballerina en gebeeldhouwde ensembledansen is dit ballet in zijn meest verfijnde vorm.
Klassiekers opfrissen
Doodzonde om te laten liggen, vond Het Nationale Ballet. Het gezelschap heeft een reputatie hoog te houden als het gaat om het ‘opfrissen’ van klassiekers en bereikt met Raymonda een flitsend hoogtepunt. Echt een heerlijk balletavondje uit.
Bewerker Rachel Beaujean bleef dicht bij de bron, de ‘balletjuwelen’ van Petipa staan centraal. Het libretto daarentegen is op de schop gegaan. In een smaakvolle nieuwe setting aan een fictief laat-middeleeuws hof in de Provence, een beetje à la Game of Thrones, wordt een totaal andere lading aan het verhaal gegeven.
Raymonda (mooi ingetogen, Jessica Xuan) volgt haar hart. Ze vindt de mysterieuze en aimabele sjeik Abd al-Rahman (Timothy van Poucke met natuurlijk sexappeal) eigenlijk veel spannender dan haar jeugdliefde, ridder Jean de Brienne (danseur noble pur sang Martin ten Kortenaar), een vriendelijk maar ook ijdel en ambitieus type.
Iets te woke?
We volgen Raymonda in haar liefdestwijfel, in de (tweede) droomacte adembenemend fraai onder een sterrenhemel invoelbaar gemaakt met ronduit schitterende corps de ballet-tableaus. In een happy end is voorzien en je raadt het al: de huwelijks-pas-de-deux is voor Raymonda en de sjeik.
Wat al te woke wellicht? Nee, de valkuil van hypercorrectheid is vermeden. Mooi is dat de compositie van Alexander Glazoenov als ingang is gebruikt. De leidmotieven die de stereotiepe personages karakteriseren wisselen zelfs op een bepaald punt van eigenaar. Op die manier wordt de draak gestoken met de exotische uitvergroting van het ‘nobele westen’ versus het ‘woeste oosten’ in het originele libretto.
Aanstekelijke dans is toegevoegd waarin de originele Spaanse en Hongaarse dansen als het ware samenkomen. Maar nooit té, de danskunst van Petipa blijft leidend. Misschien versterkt dat de onderliggende gedachte in Beaujeans versie juist wel: de wereld heeft behoefte aan verbinding. En aan het idee dat liefde overwint. Deze versie is helemaal van nu én van alle tijden.
Raymonda is te zien t/m 23 april. Info en kaarten: operaballet.nl
Lees ook:
De abstracte danstaal van LeineRoebana geeft de Griekse dansfolklore extra diepgang
Nooit gedacht dat je op een theorbe, een luit met een giraffenhals, roffelend gitaar kunt spelen. Laat staan dat je er een robbertje percussie op ten beste kunt geven. Of dat je een contrabas net zo klaaglijk kunt laten jammeren als een zingende zaag.
Raymonda kiest bij Het Nationale Ballet niet voor de hoofse ridder, maar voor de erudiete Saraceen
Om een van de meest uitdagende en verfijnde 19de-eeuwse balletklassiekers ‘Raymonda’ te kunnen dansen, moest Het Nationale Ballet het libretto onder handen nemen. Want wat doe je vandaag de dag met een verhaal over een frêle prinses die door hoofse ridders wordt gered van bloeddorstige Saracenen?
