'De Nacht van de Poëzie is een soort Elfstedentocht'

'Drijf een wig in de nacht en luister' staat er op verschillende plekken in de grote zaal van het Utrechtse Tivoli Vredenburg. Een regel van Guillaume van der Graft. En 1717 mensen zijn vast van plan die regel te volgen, want hij zit goed vol, die grote zaal. Met zit- én ligplaatsen - voor het podium is een deel van het publiek languit op kussens neergeploft.

De Nacht van de Poëzie is populair en beleefde (gedichten beleef je) van zaterdag op zondag de 35ste editie. De aanname dat het literaire genre slechts een niche zou zijn werd vorige week al ontkracht door onderzoekster Kila van der Starre van de Universiteit Utrecht. Zij concludeerde dat 'vrijwel alle Nederlanders' in aanraking komen met poëzie. 'Liefst 97,4% leest, luistert, schrijft of deelt poëzie, of komt poëzie zomaar tegen, bijvoorbeeld tijdens speciale gelegenheden, op televisie, in de openbare ruimte, of in een tijdschrift, krant of op internet'.

Hoogmis

Maar de poëtische hoogmis is toch echt hier, vannacht. 'De Nacht van' is, samen met Poetry International, het belangrijkste en grootste evenement dat op dit fijnproeversterrein in Nederland wordt georganiseerd. Het gilde dat is opgetrommeld is dan ook niet misselijk: Abdelkader Benali draagt voor bijvoorbeeld, Antjie Krog is van de partij, Jan Boerstoel, Neeltje Maria Min, Alexis de Roode, Marije Langelaar, Dimitri Verhulst, en het kanon van de avond, Cees Nooteboom.

Die heeft ze allemaal zien gaan en komen, vertelt hij aan een tafeltje dat hij deelt met Dimitri Verhulst. "Als ik bedenk met wie ik vroeger allemaal aan tafel zat op Poetry of hier - Harry Mulisch, Louis Ferron - dan ben ik zo ongeveer de enige die nog leeft. Toch heeft De Nacht van de Poëzie nog een grote reputatie. Ik vind het ook leuk om hier te zijn. Het heeft vanavond wel iets van een reünie. Ik ben niet vaak in het land, beduusd van de grote wereld, en nu zie ik Dimitri weer eens, dat was lang geleden."

Elfstedentocht

Verhulst onderschrijft de woorden van Nooteboom: "Ik denk niet dat er in de Lage Landen een voornamer poëzie-evenement bestaat. Het is een soort Elfstedentocht, De Nacht hoort bij de iconen van de Nederlandse cultuur."

Dus als je hier mag debuteren, zoals Simone Atangana Bekono , dan is dat nogal wat. "En dat terwijl mijn eerste bundel nog moet verschijnen, dat vind ik wel grappig." Toch ziet ze het niet als een droom die uitkomt. Daar is ze veel te nuchter voor. Atangana: "Het is wel heel tof om hier te staan, tussen al die grote namen. Dit zijn de mensen die ik las, die mij inspireerden. Dat is wel heel cool. Maar hier optreden is niet iets waar ik op ben ingesteld."

Het is haar niet aan te zien, als ze op mag. IJskoud en vlekkeloos dicht ze de zaal stil. En er stond best druk op; Atangana wordt aangekondigd als de dichter 'waar iedere uitgever op jaagt' met haar 'gedichten als poëtische roofdieren'.

Terwijl Antjie Krog de show steelt met haar zowel hamerende als fluisterende poëzie, haalt dichter Frank Koenegracht (72) backstage herinneringen op aan vroegere Nachten van: "Toen was het veel ruiger en werd er volop gerookt en gedronken. Er werd zelfs gevochten! We leven in een burgerlijke tijd."

Het publiek en de dichters van nu, lijken inderdaad, ook in de kleine uurtjes, niet van het woeste slag. Maar de wig is de nacht ingedreven.