Midsommar
Regie: Ari Aster
Met Florence Pugh
★★★★☆
Na ‘Midsommar’ kijk je nooit meer op dezelfde manier naar bloemen. Ook al schijnt de zon 24 uur per dag over de groene heuvels van het Zweedse Hälsingland en bloeien overal duizend bloemen, dit is een hallucinante trip naar het hart van de duisternis. Wat Joseph Conrad deed met oorlog, een metafoor creëren voor de waanzin waar de strijd op leven en dood toe kan leiden, doet Midsommar voor religieus extremisme.
Plaats delict in Midsommar is de afgelegen leefgemeenschap van de Harga, een ecofascistische natuurgodsdienst met nogal extreme rituelen, bedoeld om de cyclus van leven en dood te eren. Maar dat weet het groepje Amerikaanse studenten dat erheen zal reizen dan nog niet. Allemaal arriveren ze in Hälsingland om een andere reden. Josh wil zijn scriptie schrijven over de Harga. Mark wil gewoon plezier maken. Christian wilde aan zijn vriendin Dani ontsnappen, maar een verschrikkelijke gebeurtenis aan het begin van de film maakt dat ze toch mee gaat. Uitwisselingsstudent Pelle heeft een wat duisterder motief, blijkt later.
Misvormd orakel
Dani, wordt al snel duidelijk, is het eigenlijke middelpunt van dit horrorverhaal, dat zich als een bloem langzaam openvouwt. Wanneer het groepje arriveert, worden ze met open armen ontvangen door de dorpsbewoners. Hoewel, een dorp is het niet. De leider woont apart, en tot hun 36ste levensjaar leven de mannen en vrouwen in een grote schuur bijeen. Als een soort orakel gebruiken de Harga een misvormde jongen, die ze opzettelijk via incest verwekken. Voor de amateurgeneticus zal dan al duidelijk zijn dat de kleine, besloten gemeenschap af en toe ook zaad van buiten nodig heeft. Terwijl de bloemen bloeien en de bewoners glimlachen loopt de boel vervolgens gierend uit de hand.
Je moet het een horrorfilm noemen, want er zit een handjevol tamelijk bloederige momenten in. Eén beeld van een zelfverkozen levenseinde is zelfs bijzonder memorabel, zullen we maar zeggen. Toch is het jammer als mensen Midsommar daarom niet gaan zien. Ari Aster construeert hier een dwingende metafoor voor een hermetisch gesloten geloofssysteem dat zegt het leven te eren, maar dat datzelfde leven reduceert door het principe van vrije wil te ontkennen. Voor de Harga is een mens slechts compost in wording. Het voortbestaan van de groep en het in stand houden van de kosmische balans – hoewel niemand ooit precies kan zeggen wat die balans dan is – is het enige wat telt.
Aster is een virtuoos verteller en leidt de kijker met een ijzeren logica naar de onvermijdelijke ondergang van de personages. Je voelt precies waar het heen gaat en toch kijk je met groeiende verbazing naar de horror die zich voor je ogen ontvouwt, terwijl de bloemen nog nooit zo mooi hebben gebloeid.
Lees ook:
Is ‘The Lion King’ een fascistische parabel of moeten we de film niet zo serieus nemen?
De nieuwe versie van ‘The Lion King’ haalde onlangs zelfs het rechts-conservatieve Fox News. Dat was te danken aan een artikel van Dan Hassler-Forest, verbonden aan de Universiteit Utrecht. In The Washington Post schreef hij dat ‘The Lion King’ in feite een fascistisch verhaal vertelt.
