'De Meeuw' krijgt schwung van de tintelende Esther Scheldwacht

Hallo! Wat leuk, al die mensen. Ja, ik ben Dina! Ik wist niet dat er zoveel publiek naar jouw stuk zou komen kijken, Kostja. O, mag ik hier niet picknicken? Hoort dat bij het decor?!

In een waterval van losse zinnetjes - intussen handjesschuddend - daalt Arkadina de tribunes van het Amsterdamse Bostheater af richting podium. Natuurlijk weet zij, een van de hoofdpersonen in Anton Tsjechovs 'De Meeuw', drommels goed, dat de bijeenkomst om het eerste toneelstuk van haar zoon Kostja gaat. Maar ja, zíj is nu eenmaal een gevierd actrice.

In elke intonatie en blik naar het publiek laat actrice Esther Scheldwacht doorklinken dat Arkadina gewend is het middelpunt te zijn. En dat ook altijd zal afdwingen. Onmiddellijk is er die onoverbrugbare kloof tussen de arrivée en de debutant, hier ook nog eens moeder en zoon.

Melancholie ontbreekt

Rasschrijver Tsjechov maakt dat toch al pijnlijke generatieconflict nog complexer en schrijnender door Kostja's vriendinnetje Nina en Arkadina's vrijer, de beroemde schrijver Boris Trigorin, zich op elkaar te laten verlieven. Allebei afgetroefd door uitgerekend dat wat zij hekelen: de macht van de (erkende) traditie tegeover de vitale schoonheid van de jeugd. Gif in plaats van leedvermaak.

Hoe treurig allerlei zijlijntjes in De Meeuw verder ook zijn, de aan Tsjechov verkleefde melancholie ontbreekt geheel in deze voorstelling van het Amsterdamse Bostheater en Noord Nederlands Toneel. Bewerker/regisseur Ingejan Ligthart Schenk hanteert Tsjechovs eigen betiteling 'komedie' als richtlijn in een vaak geestig, samen met Erik Bindervoet ontwikkeld eigentijds idioom.

Er wordt wat rondgedarteld en gegrapt in een grasgroene ambiance met tal van kunstig geschoren struikornamenten: subtiele voetnoot van ontwerper Ascon de Nijs bij wat Kostja onder een natuurlijke omgeving voor theater bedoelt. Minder fijntjes is het spel. Lang niet iedereen slaagt erin de bij het genre vereiste luchtige toon te treffen.

Vrolijk spektakel

Zonder het technische voordeel van microfoontjes te benutten voert luidruchtigheid de boventoon. Verrassend daarentegen is weer de (voorlopige) afscheidsscène tussen Boris en Nina, waarin Hanna van Vliet laat doorschemeren, dat het eerder Nina's eigen-belang dan onbevangenheid is om in die relatie te stappen.

Dat is een even iets dieper gravend moment dat niet verder wordt uitgewerkt. De Meeuw blijft vooral een vrolijk spektakel, herkenbaar mede door verwijzingen naar schrijversroem als die van Herman Brusselmans of naar smartphoneverslaving. Schwung krijgt de voorstelling door een tintelend acterende Scheldwacht. Ze mag de tand des tijds soms voelen, maar haar Arkadina is nog lang niet uitgespeeld. Gelukkig.

Elke week nieuwe voorstellingen, besproken door onze recensenten. Lees alle recensies in dit dossier.