De magie van Oerol: piano’s in het bos en applaus voor de zon

In de karren van de veerdienst liggen tenten, rugzakken en koffers. De sfeer is extra opgetogen op de boot naar Terschelling: na twee stille jaren is er eindelijk weer een fysieke editie van theaterfestival Oerol. Op het eiland staan de gereserveerde huurfietsen klaar: tien dagen theater, muziek, kunst, dans en plezier staan op het punt te beginnen. Wel jammer dat het miezert.

Tijdens de publieksopening van het festival breekt spontaan de zon door. Mensen beginnen te applaudisseren, want dat is ook Oerol: het festival waar de zon applaus krijgt. Een festival dat de laatste jaren, niet geheel verrassend, duurzaamheid hoog in het vaandel heeft. Daarom zijn er dit jaar e-tickets, vertelt de website, die hoef je nergens op te halen en je hoeft ze ook niet te printen.

Wie dat toch doet, een tikkie beschaamd, heeft iets meer houvast. En dat is fijn, want Oerol heeft verwarrend veel voorstellingen op verschillende locaties. Doel van deze expeditie is: in pakweg 36 uur zoveel mogelijk voorstellingen zien. En ontdekken waarom mensen jaar in jaar voor Oerol terugkomen.

De eerste ontdekking op vrijdagavond: je blijkt voor een festivalbandje toch in de rij te moeten staan, een lange rij. Tweede ontdekking: Oerolpubliek vindt rijen fijn. Rijen blijken een soort dorpspomp, een bron van informatie. Voor ons staat een man met een Oerolpetje. ‘Tja’, zegt hij bedachtzaam. ‘Wat is nou een typische, geweldige Oerolvoorstelling?’ Hij wil net antwoord geven, maar is dan aan de beurt. Even later wandelt hij weg met een rood én een blauw bandje om zijn pols. Nu weten we nog niks.

Vrijdagavond 21.28 uur: Grace van Rast, locatie Snijderspad

We staan tussen de hoge naaldbomen. Iets verderop lopen de spelers. We mogen er nog niet bij, we zijn te vroeg. Een boswachter vertelt dat vleermuizen niet altijd blij zijn met theater in de bossen, soms vliegen ze tegen het decor op. In dit geval zijn de rode decorwolkjes die tussen de bomen hangen vleermuisveilig. Ook wordt er tijdens het spelen zo min mogelijk lawaai gemaakt. Wat nog niet meevalt als je je voorstelling op spaghettiwesterns baseert.

Er zijn veel muggen, maar het lukt de acteurs makkelijk om daar bovenuit te komen. Het stuk gaat over bountyhunters en een woeste vrouw (Charly Chan Dagelet), en iedereen wil elkaar om tal van redenen overhoop knallen. Tussen alle actie door komen er allerlei onderwerpen aan bod: eenzaamheid, iemands eigendom zijn en proberen los te breken uit geijkte patronen. De voorstelling heeft mooie lange looplijnen de heuvel op, het naaldbos in, uitgelicht door het fraaie lichtontwerp van Ingeborg Slaats. Hoewel het leuk is dat het absurdisme hoogtij viert, duurt Grace met anderhalf uur net te lang. Al is het maar omdat zo’n houten tribune maximaal één uur lekker blijkt te zitten.

Tegen middernacht staan alle kroegen en straten vol blije mensen. Er is iemand jarig en er wordt luidkeels gezongen.

Zaterdag 10.00 uur: Human Time Tree Time, Klub Girko, locatie Oude Paintball terrein

Terwijl we door de bomen naar de voorstelling lopen, bespreken we hoe fijn het is dat er steeds meer circusvoorstellingen in Nederland te zien zijn. Circus is allang niet meer een grote clown op een te klein stepje. Een mevrouw vraagt streng of we stil willen zijn. Blijkbaar moet je ook de wandeling naar een voorstelling toe in gepaste rust volbrengen.

Opnieuw staan we tussen bomen, dit keer zijn het eiken en berken. Twee mannen (Crispin Bade en Josef Stiller) houden zich in evenwicht op een schuine boomtak, als een wipwap voor gevorderden. Daarna spelen ze met takken, aandachtig zoekend naar balans tussen hen en de natuur, op verschillende manieren. ‘Spelen met en in de natuur’, dat voelt heel Oerol, net als een buitenvoorstelling in de ochtend. Op elkaar mopperen trouwens ook. Meerdere keren grijpen Oerolgangers in als er iets gebeurt wat in hun ogen niet deugt: een dame die half op het fietspad een trui uittrekt. Een man die niet in, maar net naast de rij gaat staan.

Zaterdag 11.30 uur: Niemand heet Rozenhart van de Veenfabriek, locatie Tuin De Groene Weide

Misschien komt het door de brandende zon, maar een zwangere vrouw achterop de tribune wordt misselijk en spuugt over het houten bankje naast zich. Met water en doekjes ruimen omstanders de boel zoveel mogelijk op. De acteurs zijn ondertussen met oneindig veel kostuumwissels bezig en merken niets van wat zich op de tribune afspeelt. Als de boel enigszins is opgeruimd vertrekt de vrouw, het overgebleven publiek trekt de petjes en sjaals wat steviger om het hoofd tegen de zon. Opnieuw blijkt een houten tribune een krap uur te verdragen. De voorstelling duurt anderhalf uur.

14.04 uur: Ontdekking: van de ene kant van het eiland naar de andere kant rijden mét tegenwind, duurt langer dan je denkt. Nog een ontdekking: veel Oerolfietsers zwalken.

Zaterdag 14.10: Festivalterrein De Betonning

Omdat er een tekort aan tafeltjes is, zitten we gezellig met zijn allen bij elkaar en wisselen kijktips uit. Weemoedig blikken onze tafelgenoten terug op een voorstelling een jaar of tien geleden, waarbij er een heel orkest in de boomtoppen hing. Tips voor dit jaar zijn alvast Pianostemmen en De Brieven van Mia van George & Eran Producties en ROSE stories. Ze spelen om ongeveer dezelfde tijd. Pianostemmen wint.

Zaterdag 16.00 uur: Pianostemmen, tg Goed Gezelschap, locatie Bos LU Plak

Er staan vijf vleugels in een dennenbos waar de zon werkelijk fantastisch door de takken schijnt. Verderop in het bos staan nog elf piano’s. Pianomuziek vult het bos, afgewisseld door een verhaal over vleugels van verdwenen Joodse families, die tijdens en na de oorlog achterbleven bij pianostemmer Jacobus Kromm. ‘Dit is er wel eentje om te onthouden,’ zegt een ervaren Oerolganger voor ons – te herkennen aan een verwassen, zeeblauwe hoodie en een meegebracht kussentje.

Zaterdag 18.30 uur: Diners om Oost van Marente van der Valk, locatie Om Oost

Aan een honderd meter lange tafel op een groot veld, met vlakbij de zee en een strakblauwe lucht, wordt in vijf gangen voedsel uit de buurt geserveerd, oftewel ‘lokaal gefoerageerde ingrediënten’. Er is een salade van lokale wieren, zevenblad, jonge melde, ingemaakte rabarber en gefermenteerde zwartmoeskervel. Er staan ook oesters op het menu, ‘exoten die maar beter kunnen worden opgegeten’ is de bijbehorende uitleg. Of de oesters daar zelf ook zo over denken is de vraag, maar ze smaken goed. Het idee dat het team van Van der Valk speciaal voor ons het eiland heeft afgegraasd, is ontroerend. Kunst in de vorm van voedsel met aandacht.

Zaterdag 21.31 uur: The world is as you are, Maas theater en dans x REINDIER, locatie Dôbe Badweg Hoorn

Met gierende banden arriveren we samen met wat anderen net op tijd bij de laatste voorstelling van de dag. Het publiek maakt vriendelijk ruimte voor de laatkomers. Ik heb antimuggenspray bij me, wat me meteen veel nieuwe vrienden oplevert, want we zitten bij een stilstaand waterpoeltje. The world is as you are is een concert en een voorstelling ineen, die lijkt te gaan over hoe er meerdere stemmen in je hoofd kunnen zitten, wat niet eenvoudig is.

Het is een jongerenvoorstelling met veel snelle teksten en gekke scènes. Toch zijn de hoogtepunten steeds de momenten waarop er niet geacteerd, maar gemusiceerd wordt. Daar is het publiek het na afloop zeer over eens. Een vrouw met een kunstzinnige bril vat het krachtig samen: “Je hóeft het niet allemaal te begrijpen. Ik snapte er niks van. Maar ik dacht: ik zit hier goed. Er staat daar een jongen met een mooie stem een mooi lied te zingen en om ons heen valt langzaam de nacht. Nou.” De vrouw stopt even met praten en gebaart naar de maan. “Dat dus.”

Zondag 8.00 uur: Deep meaning of voyage van Hoogwater presentaties, locatie het Groene Strand

Navigators van de Marshalleilanden konden vroeger de golven lezen als een zeekaart, vertelt kunstenaar Esther Kokmeijer. In het zand ligt de Marshalleilanden-boot, die ze bouwde met Henrik Richter en Isocker Anwell, kanobouwer van de Marshalleilanden. Kokmeijer laat geplastificeerde foto’s zien en geeft een minicollege over haar ontdekkingen. We mogen zelfs mee de zee op, als we willen. Sommigen willen, heel graag zelfs. Wij lopen weg van het strand, maar kijken nog één keer om. Naar het licht, het zand, lachende mensen die spelen met de natuur, hun hoofd gevuld met verhalen - en overal is de zee.

Oerol is nog te bezoeken tot en met zondag 19 juni. De meeste kamers zijn vol, maar op de campings is vaak nog plek. Meer info: www.oerol.nl

Lees ook:

‘Kaapdiegoeiekoop’ is een onstuimige strandopera in de wind en aan de zee

Je krijgt heel veel cadeau als je theater kijkt op het strand. Fenomenaal uitzicht, de zon tussen de wolken, maar ook iets ruwere presentjes zoals een snijdende wind waar twee truien, een blouse, een thermoshirt, een broek, een regenbroek, een winterjas en een das-achtige shawl nauwelijks tegenop konden.