De liefde voor het boek is van alle tijden

Dirk II voegde twee miniaturen aan het handschrift toe. In het boek 'Honderd hoogtepunten uit de Koninklijke Bibilotheek' staat de eerste in kleur afgebeeld. Dirk er. zijn echtgenote Hildegard kijken elkaar op de miniatuur indringend en liefdevol aan voordat zij het kostbare geschenk op het altaar leggen. De kleuren, variërend van kopergroen tot roodoranje, zijn flets en waarschijnlijk in de loop der eeuwen langzaam vervaagd.

'Honderd hoogtepunten uit de Koninklijke Bibliotheek' heet ook de tentoonstelling die tot en met 31 augustus te zien is in het Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum in Den Haag, ook wel het Museum van het Boek geheten. op de expositie zij.n alle afgebeelde werken in het echt te aanschouwen. Het moet een wonderlijke en ontroerende ervaring zijn om zoveel eeuwenoude schoonheid en vernuft bij elkaar te zien. Wie deze zomer enige tijd ter beschikking heeft, mag de tentoonstelling in Den Haag eigenlijk niet missen. Want de handschriften, incunabelen, gebedenboeken, boekbanden, bijbels en atlassen, etcetera, komen zelden de kast uit, vanwege hun te grote kwetsbaarheid. Uitgeverij Waanders is daarom niet genoeg te prijzen om deze voorbeeldige catalogus, waarin alle tentoongestelde stukken vaak op ware grootte staan afgebeeld, voorzien van een uitgebreid bijschrift waarin zoveel mogelijk informatie wordt gegeven.

op de Haagse tentoonstelling is echt van alles te zien. Uit elk tijdperk zijn manuscripten en boeken gekozen, ook uit meer recente perioden, zoals het zestien bladen tellende bundel 'De blijde en onvoorzien week' met een handgeschreven tekst van Hugo Claus en tekeningen van Karel Appel uit 1950, hun coproduktie uit de Parijse Cobra-tijd. of het door Piet Zwart in 1930 ontworpen bandomslag voor 'Kamergymnastiek voor iedereen' van W. P. Hubert van Blijenburgh, een voorbeeld van de Nieuwe Zakelijkheid in de typografie. Maar het allermooist blijven toch de handschriften uit de tijd dat er nog geen drukpers bestond. Je kunt er urenlang naar blij ven kijken. Hoe fris en helder bij voorbeeld zijn de kleuren van de miniaturen uit het 'Psalterium', een uit circa 1180 stammend boek met de teksten. van de honderdvijftig psalmen, destijds het belangrijkste gebedenboek voor leken. Zeer fraai is ook de 'Spiegel Historiael' van de dichter Jacob van Maerlant, een uit de dertiende eeuw stammend geschiedenisboek, dat hij op verzoek van graaf Floris de Vijfde voor vaderlands gebruik bewerkte. Het handschrift is verlucht met drieënveertig miniaturen. Een ervan toont de verovering van Jeruzalem door Godfried van Bouillon in 1099. Bovenop een vervaarlijke ladder baant de dappere ridder, herkenbaar aan de Brabantse leeuw op zijn kleed en wapenschild, zich een weg over de muren van de stad, die overigens geheel niet op Jeruzalem lijkt. Zover ging kennelijk het voorstellingsvermogen van de Westvlaamse miniaturisten niet. Maar dat onvermogen doet niets af aan de grote rijkdom van deze miniaturen.