Opinie
De laatste 12 seconden
Apollo begiftigt Kassandra, de dochter van de Trojaanse koning Priamos, met profetische gaven maar ontneemt haar alle overtuigingskracht als zij weigert met hem het bed te delen. In haar profetieën ziet de koningsdochter Troje branden, de mannen afgeslacht en de vrouwen als slaven weggevoerd; er is echter geen Trojaan die naar Kassandra wil luisteren. Toch moet ze verkondigen, ze kan niet anders. Als Troje ten slotte brandt en ook voor Kassandra het einde nadert, beseft ze dat de machtige profetische gave haar niets dan onmacht en isolement heeft gebracht.
Choreografe Anne Teresa De Keersmaeker van Rosas en haar zus Jolente van Toneelgroep STAN sloegen voor 'Kassandra, speaking in twelve voices' wederom de handen ineen voor een fascinerende productie waarin tekst en dans zusterlijk naast elkaar bestaan. Het is een knappe bewerking van de mythes rond Kassandra en de tienjarige Grieks-Trojaanse oorlog door toneelschrijver/acteur Oscar van Woensel van Dood Paard.
Van Woensel richt zich in zijn tekst op de laatste twaalf seconden van het bestaan van de onfortuinlijke zieneres, maar wat zijn twaalf seconden nou helemaal? Genoeg voor een terugblik op een ellendige geschiedenis, blijkt. Genoeg ook voor een vooruitblik naar de toekomst waarin de geschiedenis zich onverbiddelijk zal herhalen.
Twaalf dansers, twaalf stemmen, twaalf Kassandra's. Zusters De Keersmaeker verdelen Van Woensels tekst over het gehele ensemble. Kassandra's monologen en dialogen van andere personages uit de Griekse mythologie worden door de dansers tot een profetische litanie aaneengeregen. Dans en beweging ondersteunen de handeling, accentueren emoties en geven het gesproken woord een onontkoombare pregnantie.
Van Woensels soms wat al te verhalende tekst stijgt hierdoor ver boven de anekdotiek uit. Een mobiele houten wand, symbool voor het paard en de stadsmuren van Troje, snijdt de twaalf Kassandra's de pas af, maar biedt ook toneel voor (vaak luchtige) theatrale acts. De Griekse mythologie biedt immers óók een tijdloze schets van de mens, met al zijn nukken en onvolkomenheden. Meesterlijk is het personage van koning Priamos dat dwaas en machtswellustig over de bühne ronkt, of een heupwiegende Apollo die opgewonden zijn 'derde been' uitsteekt.
De Grieks-Trojaanse oorlog is in handen van Van Woensel een door testosteron gedreven imperialistische oorlog, waarin Grieken 'Zorba's' zijn en 'vreemde kruiden' (olie) uit het Oosten worden gehaald. Stilistisch is het een vondst Kassandra tot centraal figuur te bombarderen, want door haar profetische gaven is zij onlosmakelijk met onze toekomst verbonden. ,,I never wanted actors to be president, I never wanted economics personified'', schreeuwt Kassandra vertwijfeld als zij het nog komende wereldleed onder ogen ziet. Dan worden wij toeschouwers actoren in onze eigen hedendaagse Griek-Trojaanse oorlogen. We zien, we weten, maar hebben niets gedaan.
