De hoofdpersonen in het slim geschreven ‘God Only Knows’ houden elkaar in een houdgreep

De openingsscène van Mijke de Jongs slim geschreven ‘God Only Knows’ zet lekker vilein de toon. Na een beeld van de Klaagmuur en een voice-over die zegt dat Jezus met een kus verraden is, zien we veertiger Thomas een fijne pot janken op het ‘Erbarme dich’ van de Mattheüspassie en dan even snel in de spiegel kijken om van zijn tranen te genieten. Hij zwelgt in zijn eigen lijden.

Elsie de Brauw en Marcel Musters speelden in De Jongs film ‘Tussenstand’ (2007) elkaar naar grote hoogte als net gescheiden ouders. Pijn en verdriet uit het verleden zaten een normaal gesprek in de weg. Oud zeer speelt ook hier weer een bepalende rol. De Brauw en Monic Hendrickx spelen twee zussen – Doris en Hannah – die hun suïcidale broer Thomas (Musters) moeten weerhouden van een nieuwe zelfmoordpoging. Hoe serieus Thomas daarin is, valt niet te zeggen. Hoe ernstig zijn psychose is, valt ook moeilijk te zeggen. Medicijnen weigert hij en dat maakt hem extra vatbaar voor de complottheorieën waar hij zich online in verliest.

Hij komt nauwelijks van de bank af – in die zin zou je dit een kamerspel kunnen noemen – en laat zich de hulp van vooral Doris welgevallen. Hannah vindt dat hij zich aanstelt. Misschien omdat ze dan lekker niks hoeft te doen. Of heeft ze een punt? Help je elkaar door betrokken te zijn of door afstand te houden, vraagt de film ietsie pietsie schematisch.

Judaskus

Dit verhaal begint niet toevallig met het verraad van Christus. Hannahs onverschilligheid lijkt laakbaar naast de zorg die Doris geeft maar die liefde kan een judaskus zijn. Het kan ook een manier zijn om het lijden in stand te houden en daar is Thomas niet vies van, weten we uit de openingsscène. Elk ongelukkig gezin mag dan ongelukkig zijn op eigen wijze, lijden als levenshouding komt vaker voor. Hannah bekijkt als professioneel fotograaf de wereld bij voorkeur van een afstandje. Die distantie blijkt op angst gestoeld: bij een eerdere zelfmoordpoging van Thomas was ze onbereikbaar waardoor hij bijna was gestorven.

En zo houden ze elkaar in een houdgreep en lopen lijden, ego, schuld en boete door elkaar.

Voorbij al dat drama legt de film bovendien een interessante vraag op tafel over de plaats van het lijden in onze cultuur. Christus werd verraden en stierf voor de mens wordt het kind verteld, wat lijden, schuld en boete tot fundamenten van de westerse cultuur maken. Op een hele andere manier vertellen de complottheorieën Thomas dat hij lijdt onder onzichtbare samenzweringen. Zulke woorden hebben invloed. Het zijn woorden die onze kijk op de wereld bepalen.

Filmrecensies

Elke week worden de nieuwste films besproken door onze recensenten. U leest de recensies hier.