Talkshowoorlog
De gezelligheid wint in de strijd om de gunst van de talkshowkijker
‘Jinek’ of ‘Op1’, bent u er al uit? Afgelopen week barstte de strijd om de kijker los tussen de praatprogramma’s van RTL en de NPO. Trouw nam de eerste negen uitzendingen onder de loep.
“Vroeger hadden talkshows het over de samenleving”, schreef Kees Verhoeven dinsdag op Twitter. “Tegenwoordig heeft de samenleving het over talkshows.” Het Tweede Kamerlid van D66 vat de afgelopen week wellevend samen. Bij de koffieautomaat, in en op de media en aan de toog keerde steeds dezelfde vraag terug: ‘Jinek’ of ‘Op1’, wie gaat de zogeheten ‘talkshowoorlog’ winnen?
Afgaand op de kijkcijfers staat het 4-0 voor de publieke omroep. De wisselende presentatieduo’s van Op1 trokken van maandag tot donderdag een groter publiek dan Eva Jinek bij RTL 4. Koplopers tot nu toe zijn Willemijn Veenhoven en Erik Dijkstra: van de eerste vier debuterende koppels aan het hoofd van de talkshowtafel lokten zij de meeste mensen naar NPO 1. Maar het contrast tussen de fanschare van beide programma’s was op geen enkele avond groot. Zo zapten donderdagavond zo’n 939.000 mensen naar Welmoed Sijtsma en Sander Schimmelpenninck van Op1 en schakelden pakweg 840.000 kijkers in voor ‘Jinek’.
Ook de inhoudelijke verschillen tussen de twee praatprogramma’s lijken verwaarloosbaar. Trouw deed een klein onderzoek en nam van 3 tot en met 9 januari de gasten van Op1 en Jinek onder de loep. Hoe divers was het clubje mensen dat aan tafel schoof? Wie zat waar? En waar spraken de genodigden over?
Diversiteit
In vijf avonden ontving Jinek, die vorige week vrijdag bij RTL van start ging en een uitzending voorloopt op Op1, in totaal 37 gasten aan haar talkshowtafel, 12 vrouwen en 25 mannen. De presentatieduo’s van de publieke omroep ontvingen 12 vrouwen tegenover 18 mannen.
Op een ander aspect van diversiteit loopt Jinek voorop. In totaal heette zij zeven gasten met een niet-westerse migratieachtergrond welkom. Bijna 19 procent dus, terwijl volgens de laatste cijfers van het CBS 13,7 procent van de Nederlandse bevolking een niet-westerse migratieachtergrond heeft. Op1 is in die zin in mindere mate een afspiegeling van de samenleving. Vier genodigden met een niet-westerse migratieachtergrond namen plaats aan de tafel van de publieke omroep, met ruim 13 procent iets minder dan het landelijk gemiddelde.
Er waren in Jinek een paar bijzondere gasten, mensen die zelf deelnamen aan het nieuws. Zo vertelde politieagente Esra Ceran vorige week vrijdag hoe zij tijdens Oud en Nieuw door een groep jongens werd bekogeld met vuurwerk. Opvallend bij Op1 was juist dat er voor een talkshow een bovengemiddeld hoog aantal ‘gewone’ mensen aan tafel schoof. Zoals de eigenaar van een duikschool in Eindhoven en voormalig boer Jurgen Schreuder.
Toch zat het gros van de genodigden in de uitzending om commentaar te leveren op nieuwsontwikkelingen. Zo lichtte royaltydeskundige Sandra Schuurhof de keuze van prins Harry en zijn vrouw Meghan toe om afstand te nemen van het Britse koningshuis toe in Jinek. Correspondent Suse van Kleef deed hetzelfde bij Op1.
In beide programma’s namen vijf politici plaats. Het aantal mediamakers dat aantrad, is moeilijker vast te stellen. Humberto Tan en zes anderen kwamen bij Jinek om hun nieuwe programma, voorstelling of boek te promoten, maar sportverslaggever Hélène Hendriks kwam er om vooruit te blikken op sportjaar 2020.
Mediafiguren
In ieder geval waren er meer mediafiguren te zien in Op1 dan bij Jinek. Frans Bauer en negen anderen kwamen om reclame te maken voor een tour of show, exclusief de drie deelnemers van EO-programma ‘Gefileerd’ en zanger Peter Koelewijn. Hij bracht zijn hit ‘Kom van dat dak af’ zestig jaar na dato nog eens ten gehore. Presentator Charles Groenhuijsen zong luidkeels mee.
Bij Jinek was het toppunt te zien van mediamensen die in de media praten over media. In de eerste uitzending was Angela de Jong, tv-recensent van het AD, te gast om te praten over de losbarstende concurrentiestrijd tussen de NPO en RTL. Om de dag erna in haar krant de loftrompet over Jinek af te steken. Ook interessant was de vraag van satiricus Arjen Lubach aan de talkshowkoningin: keek zij de uitzendingen van Op1 eigenlijk terug? Jinek antwoordde ontkennend. “Oprah is mijn grote heldin, die zegt ‘always run your own ways’.” Net zo frappant: enkele tv-makers van de NPO zaten bij RTL en andersom.
Waar aankomende dagen op af te stemmen? Wat betreft de balans aan onderwerpen, rubrieken en diversiteit van gasten: na week één gaan Op1 en Jinek zij aan zij. En dat weten de makers maar al te best. Want nóg een overeenkomst: beide praatprogramma’s schrapten reclameblokken voor en tijdens de talkshow en vervroegden het tijdstip waarop de uitzendingen beginnen. Alles om de gunst om de kijker te winnen.
Eva Jinek demonstreerde dat haar overstap naar de commerciële omroep niets uitmaakt voor haar talkshow. De verhouding tussen zware en lichtere onderwerpen, Jineks zelfverzekerde manier van interviewen, de rubriek van politiek verslaggever Jaïr Ferwerda: Jinek doet wat ze belooft in haar reclamespotje ‘Jinek, onveranderd’.
Maar Op1 doet vooralsnog niet onder voor de concurrent. Natuurlijk, sommige presentatieduo’s moesten aan elkaar wennen. Er waren versprekingen te horen en er was zenuwachtig gepiel met pennen te zien. Maar wie de korte voorbereidingstijd van minder dan twee maanden in acht neemt, kan niet anders dan onder de indruk zijn van de nieuwe NPO-talkshow.
Wel verschillen beide praatprogramma’s van de talkshow van Jeroen Pauw, de Omroepman van het Jaar 2019, die eind vorig jaar stopte als presentator. Tot nu toe is zowel Jinek als Op1 gezelliger dan hun voorganger. De gesprekken van de dag komen ruimschoots aan bod, oppervlakkig geouwehoer zijn de nieuwe varianten zeker niet. Maar verlangt u naar het serieuze werk, naar zware journalistieke onderwerpen, dan kunt u gerust naar bed gaan. Voor nu in ieder geval.
De talkshowoorlog
Na het naar haar vernoemde praatprogramma ‘Jinek’ vijf jaar lang gepresenteerd te hebben voor de publieke omroep, verkaste journalist Eva Jinek vorig jaar onverwachts naar RTL4. Vorige week vrijdag maakte haar talkshow een doorstart op die commerciële zender. De NPO moest op zoek naar nieuwe presentatoren, al helemaal nadat ook Jeroen Pauw eind vorig jaar aankondigde te stoppen met zijn praatprogramma. Het alternatief is ‘Op1’ geworden, dat afgelopen maandag begon. Daarin neemt elke avond een ander koppel plaats aan het hoofd van de talkshowtafel, tweetallen in dienst van verschillende omroepen. Beide praatprogramma’s worden op hetzelfde tijdstip uitgezonden.
Lees ook:
‘Op1’-presentatieduo Giovanca en Tijs van den Brink: ‘Ik denk dat wij het merkwaardigste koppel zijn’
Niet één, niet twee, maar vijf duo’s nemen het stokje over van Eva Jinek en Jeroen Pauw bij de publieke omroep. Vanavond start het praatprogramma ‘Op1’, Giovanca Ostiana en Tijs van den Brink zijn een van de presentatiekoppels. “We wagen samen een hele spannende sprong, jij en ik”.
De talkshow is nog altijd een zaak van witte mannen
Ondanks de beloftes en inspanningen van de omroepen zijn de Nederlandse praatprogramma’s nog steeds geen afspiegeling van de samenleving, blijkt uit turfwerk van Trouw. Er zitten te weinig vrouwen en te veel journalisten aan tafel. En de bevolking van kleur komt er ook bekaaid vanaf.
