De fabrieken in Rozenburg zijn niet idyllisch, maar wel een wandeling waard

De veerpont tussen Maassluis en Rozenburg verspreidt een geniepig dieselluchtje. “Dit is het vieste wat we vandaag te ruiken krijgen”, belooft Bart van der Schagt, beter bekend als Wandelbart. Ik ben met de doorgewinterde routemaker op pad om een van de liefst 675 Groene Wissel-wandelingen te doen die hij de afgelopen negen jaar ontwikkelde. En koos voor de broodnodige variatie voor de ogenschijnlijk minst aantrekkelijke: een 13 kilometer tellend traject dwars door de petrochemische industrie van Rozenburg.

‘U hoeft geen gasmasker op’, grapt Wandelbart in de routebeschrijving. Had ik ook niet verwacht gezien alle strenge milieuwetgeving. Maar door de aanblik van de walmende schoorsteenpijpen van de Botlek even verderop krab je jezelf toch achter de oren. Doen we lijf en leden wel een plezier met deze tocht? “Het is hier schoner dan in de stad”, beweert Van der Schagt. “Negen van de tien pijpen braken hoog in de lucht enkel koelstoom uit. Een uurtje winkelen in Rotterdam vormt een grotere aanslag op de longen.”

Opgeslokt

In elk geval is het heerlijk fris op de met gras gestoffeerde Rozenburgerdijk. Pas aan de andere kant van de wal, die bij wijze van veiligheidsgordel om het dorp ligt, zal het industriële inferno zich ontvouwen. Juist om dat contrast is het hem in veel van zijn wandelingen te doen, zegt Wandelbart. “Nederland laten zien zoals het echt is. Alleen maar kabbelende beekjes en idyllische bospaden; dat is me wat al te gemakkelijk.”

In dat licht bedacht hij ook een wandeling door Pernis - eveneens in de wurggreep van de industrie - dat volgens hem intussen wel over het grootste stadspark van Europa beschikt. En een route over de kaarsrechte wegen rond Schiphol, waar je dan honderd vliegtuigen ziet en hoort opstijgen.

Inmiddels liepen in vier jaar tijd duizend mensen de route door Rozenburg. Eens een agrarische gemeenschap tot na de oorlog het voormalige Maaseiland deels werd opgeslokt door de almaar uitdijende havens en petrochemische industrie. Op het grondoppervlak dat restte, resideren vandaag de dag krap 13.000 inwoners. In oudere rechttoe-rechtaan nieuwbouwstraten zorgvuldig afgeschermd van de bedrijvige buitenwereld door de hoge dijk en een ring van groen. Een niet onaardig park waarvoor enkele Rozenburgers rond het middaguur hun huizen hebben verlaten om Fikkie zijn behoefte te laten doen. Het is er opvallend stil.

Bermtoerisme

Via een talud verlaten we de enclave om ons in het woud van staal te storten. De route voert over een fietspad evenwijdig aan de A15. Irritant geklingel om je aan te sporen aan de kant te gaan, zul je er niet horen. In de wijde omtrek is een rijwiel noch personenauto te zien. Vrachtwagens maken hier de dienst uit. Behalve in het weekend, vermeldt Wandelbart. “Dan is het hier rustiger dan in menig bos op de Veluwe.”

Ja, wat optimisme kan de wandelaar in deze contreien wel gebruiken. Zo prijzen we ons gelukkig met de brede groenstrook vóór multinational Air Liquide. Daar kunnen we onder een boom fijn onze meegebrachte bammetjes opeten, want horeca - op bedrijfskantines na - is uiteraard in geen velden of wegen te bekennen. En doen we ook nog eens aan bermtoerisme.

Aangesterkt bewonderen we even verderop de installaties van Lyondellbasell en Huntsman. Stalen ‘darmenstelsels’ met veel kleur, die wat ons betreft over een zekere schoonheid beschikken. De containeroverslag even verderop aan de kilometerslange Theemsweg kan weer minder bekoren. Maar de enorme geautomatiseerde hijskranen van de buurman zijn wel weer indrukwekkend. Hun blauw en grijs steken prachtig af tegen de Hollandse wolkenlucht.

Homo economicus

Bij de sluizen van het Hartelkanaal kunnen we ons geluk niet op. Een bankje! Er is toch nog aan de re-creërende medemens gedacht in dit gebied waar het grootkapitaal het voor het zeggen heeft. Op de smalle landtong bezaaid met braam, distel en weegbree is het aangenaam vertoeven in de zon, die wat mij betreft wel een voorwaarde is voor deze wandeling.

Een klinkerweg met ruisende populieren leidt naar het klapstuk van de industriële etappe: ’s werelds grootste windscherm. Een 1,7 kilometer lange rij van 25 meter hoge halfronde betonnen pilaren. De constructies zijn er neergezet om de hooggelegen vrachtschepen te behoeden voor de rukwinden, zodat die niet omkiepen of tegen de brug over het Calandkanaal aan knallen. Maar de onwetenden zouden er ook gestileerde landschapskunst in kunnen zien.

Tussen twee kathedrale pijlers door loeren we naar het bonte palet van de bedrijvige Brittanniëhaven, waar de route met een flinke lus omheen voert. Uiteraard gaat er niks boven de natuur, maar ook het landschap van de homo economicus is soms een waarderende aanblik waard.

De route door Rozenburg

De Groene Wissel ‘Rozenburg-Bomen van staal’ is onder nummer 372 te vinden op wandelzoekpagina.nl. De route is een rondwandeling vanaf de veerhaven van Maassluis, niet ver van het station. Omdat dat op dit moment wegens werkzaamheden buiten gebruik is, gaan er frequent bussen vanaf NS-station Schiedam naar Maassluis.

De wandelroute staat ook in de door Bart van der Schagt samengestelde ‘Provinciewandelgids Zuid-Holland’. Voor verkoop en meer informatie over zijn gidsen: wandelbart.nl.

Fietstip

Op de kop van Rozenburg ligt een iele landtong van 10 kilometer lang en 200 meter breed, waarover een fietsroute loopt. Het schiereilandje tussen de Nieuwe Waterweg en het Calandkanaal is te smal voor economische activiteit, waardoor flora en fauna er hun gang kunnen gaan. De combinatie van natuur tegen een industrieel decor moet de Landtongroute tot een bijzondere ervaring maken. Uiteraard kun je er ook wandelen.

Meer wandelen en fietsen?

De mooiste fiets- en wandelroutes door Nederland, uitgeprobeerd door de Trouw-redactie. Lees meer in ons dossier.