Zaterdagavond is het eindelijk zo ver en weten we eindelijk, na een jaar uitstel, wie de glazen microfoon van Duncan Laurence mag overnemen.
De Grand Final van het Eurovisie Songfestival wordt zaterdagavond tussen 21:00 en 1:00 vanuit het Rotterdamse Ahoy uitgezonden, en trekt wereldwijd zo'n 200 miljoen kijkers. Er staan 26 liedjes op het programma voordat er gestemd kan worden: de tien winnaars van beide eerste halve finales, en de grote vijf landen plus gastland Nederland. Het wordt, inderdaad, een lange avond.
Wanneer moet even opletten, wanneer kunt het beste even op neer naar koelkast of toilet? De cultuurredactie van Trouw praat u met onderstaand spoorboekje door de avond heen.
1 - Cyprus
Elena Tsagrinou
El Diablo
Opgelet, Cyprus zou nog weleens voor een verrassing kunnen gaan zorgen. El Diablo doet denken aan een ouderwetse, onvervalste kneiter van een Lady Gaga-hit. Lekker beukende bassen, een heldere opbouw en een knallend refrein. Een strak geproduceerd nummer, met bijbehorende show. Metallic rode pakjes, een gelikte choreografie met een spiegel en uiteraard vlammen als uitsmijter. Overtuigend gebracht door zangeres Elena Tsagrinou die je met haar volle stem doet geloven dat ze echt haar hart heeft verpand aan de duivel. Een songfestivalshow zoals het hoort.
2 - Albanië
Anxhela Peristeri
Karma
De Albanese Anxhela Peristeri voldoet aan alle verwachtingen die de songfestivalkijker heeft van een zangeres uit het oosten van Europa: wild wapperende lokken, benen van hier tot Tokio en een stem die ze tot orkaankracht kan laten aanzwellen – naast singer-songwriter is ze ook fotomodel. Ook het liedje is wat je verwacht. Het begint met een knetterende donderslag, neemt even gas terug, maar dan barst de storm in volle hevigheid los, waarbij in muziek en zang de regionale tradities doorklinken. Anxhela zingt in haar moerstaal, het gaat erover dat ze een nogal hedonistisch leven heeft geleid, waarvoor God haar niet vergeeft. Karma is a bitch, kortweg.
3 - Israël
Eden Alene
Set Me Free
Eden Alene ziet eruit alsof ze zich niet snel de kaas van het brood laat eten. Ze had dan ook een goed voorbeeld aan haar moeder die alleen vanuit Ethiopië naar Jeruzalem kwam. “Ik regel het wel zelf”, zingt Alene met een Beyoncé-achtige attitude en een dijk van een stem die ook de hogere regionen makkelijk aantikt. Het uptempo liedje is best oké, ligt makkelijk in het gehoor, maar heeft – op die ene uithaal aan het einde na – niets waardoor het blijft hangen. Ongemerkt tikt je voet mee op de maat, en even ongemerkt is het weer afgelopen.
4 - België
Hooverphonic
The Wrong Place
België stuurt met Hooverphonic een oude rot in het vak. De band bestaat al sinds 1995 en maakt oerdegelijke symfonische pop die tegen rock aanschuurt. The Wrong Place heeft een lekker meeslepend en beetje mysterieus ritme. Traag repeterende beats waardoor het lijkt alsof het nummer vastzit in een loop. Door de beetje luie timing van zangeres Geike Arnaert hang je lekker in het liedje. Het voelt als een luie stoel: een beetje doorgezakt, maar reuze comfortabel. Prima om naar te luisteren met een biertje in de hand in een zweterig zaaltje of op een buitenfestival, maar misschien een beetje te degelijk voor het Eurovisiepubliek.
5 - Rusland
Manizha
Russkaya Zhenschina
Russische dancehall, bestaat dat? Zeker, dat blijkt wel uit de Russische inzending. Manizha rapt er in het Russisch lustig op los, terwijl een sitar op de achtergrond het ritme geeft. Het levert een merkwaardige mix van balkansound met Jamaicaanse invloeden op. Als Manizha halverwege het liedje Russian Woman nog even goed haar keel opentrekt, blijkt er ook nog een volkszangeres in haar te huizen. Ze is echt een verschijning op het podium en niet voor niets: ze wil een voorbeeld zijn voor vrouwen in achterstandsposities. Feminisme! Veelzijdig, verrassend, sprankelend én met een boodschap.
6 - Malta
Destiny
Je Me Casse
Destiny Chukunyere heeft een Nigeriaanse vader maar werd op Malta geboren. Ze was winnares van het Junior Songfestival 2015 en stoot nu met een hoop body positivity en inclusiviteit stomend door naar het Eurovisie hoofdpodium. Je Me Casse staat al weken in de topdrie bij de bookmakers. Het opzwepend ritmische lied valt op door het instrumentale refreintje. Na de woorden Je Me Casse volgt steeds een aanstekelijk deuntje op sax, terwijl Destiny even niet meer zingt, maar swingt. Slim. Alexander Rybak won met zo’n zelfde soort muzikaal refrein-geintje (op viool) in 2009 glorieus voor Noorwegen.
7 - Portugal
The Black Mamba
Love is on My Side
Vier jaar geleden maakte Portugal duidelijk dat je nog steeds met een liedje in je eigen taal kunt winnen. Niemand in Europa verstond de woorden van Amar Pelos Dois van Salvador Sobral, maar iedereen begreep waar het gevoelige en eenvoudige liedje over ging. Douze points van heel Europa. Dit jaar stapt Portugal voor het eerst in zijn Eurovisie-geschiedenis over naar het Engels en daarmee is een hoop mysterie verdwenen: Love is on My Side klinkt toch heel anders. En dan klinkt het ook nog heel apart vanwege het hoge, nasale geluid van de zanger van The Black Mamba. Aan dat Portugese Engels zal Europa vast snel gewend zijn, aan die stem waarschijnlijk veel minder snel.
8 - Servië
Hurricane
Loco Loco
Drie stoeipoezen in glitterpakjes, laklaarzen of blote, ellenlange benen onder een ultrakort rokje. Het drietal neemt bezit van het podium als een orkaan, en zo noemen de zangeressen zich dan ook: Hurricane. Ze hebben Hasta la Vista van vorig jaar ingeruild voor Loco Loco, een opzwepend liedje dat openlijk aanschuurt tegen Macarena, de bescheiden hit uit 1993 die drie jaar later in een vette remix uitgroeide tot een stampende wereldwijde zomerknaller. Die kant zal het met Loco Loco niet opgaan, niet met een vette remix, en ook niet als we een hete zomer krijgen.
9 -Groot-Brittannië
James Newman
Embers
Groot-Brittannië is van alle landen die meedoen het vaakst geëindigd op de tweede plek – vijftien keer maar liefst. Maar die runners up-positie is het vanaf het nieuwe millennium totaal kwijtgeraakt. In 2003, 2008, 2010 en 2019 strandde het Verenigd Koninkrijk op de allerlaatste plaats. Zelfs oude rot Engelbert Humperdinck moest in 2012 genoegen nemen met de voorlaatste plek. Het land, dat officieel niet meer bij de Europese Unie hoort, probeert het nu met James Newman en diens liedje Embers, dat zoveel betekent als sintels. Verbrand, nagloeiend hout dus. Ook muzikaal is het niet veel meer dan brandhout.
10 - Griekenland
Stefania Liberakakis
Last Dance
Behalve voor Jeangu Macrooy mogen we ook duimen voor Stefania Liberakakis: ze woont al haar hele leven in Utrecht, maar ze heeft ook stevige Griekse wortels. Voor Nederland deed ze al eens mee aan het Junior Songfestival, voor haar andere moederland komt ze nu uit op de volwassen editie – met haar 18 jaar is ze de jongste deelnemer. Het opzwepende Last Dance klinkt modern en gepolijst, Stefania zingt lekker, maar het is vooral de presentatie waarmee ze hoge ogen gooit. Ze maakt optimaal gebruik van de mogelijkheden van het podium en de beeldschermen en je blijft kijken naar haar complexe glitterend paarse catsuit.
11 - Zwitserland
Gjon’s Tears
Tout l’Univers
Vorig jaar gooide Zwitserland met zanger Gjon’s Tears hoge ogen bij de bookmakers. Knap dat het dit jaar met het nieuwe liedje opnieuw gelukt is. Dat heeft natuurlijk met die twee uitstekende liedjes te maken, maar vast ook met de karakteristieke stem van Gjon Muharremaj. De Zwitsers-Albanese singer-songwriter zingt in prachtige mix van falset- en borstregister. Hij nam zijn artiestennaam aan toen hij op 12-jarige leeftijd een lied van Elvis Presley zong en daarmee zijn grootvader aan het huilen kreeg. Er zitten prachtig dramatische uithalen in deze ballad. Maar wat wil je als je zingt: ‘Ik zie achter ons stukken van jou // en dat wat pijn met mij gedaan heeft’.
12 - IJsland
Daði & Gagnamagnið
10 years
Gelukkig zijn de suffe huispakken en de melige danspasjes gebleven, want die waren vorig jaar al een hit. Toen zouden Daði Freyr en zijn band het nummer Think about things ten gehore brengen in Rotterdam en volgens velen hadden ze gewonnen, als het festival was doorgegaan. Het nummer waarmee ze in de herkansing gaan, 10 years, is net iets minder sterk, maar nog steeds een heerlijk droogkomisch dansnummer dat totaal anders is dan alles wat je verder op het songfestival hoort. Het zit vol knipogen en het viert de lulligheid, maar neemt zichzelf en het festival toch volkomen serieus. Tussen het bombast en de grote emoties is het bij deze anti-helden in hun maffe truien even lekker bijkomen.
13 - Spanje
Blas Cantò
Voy a Quedarme
Spanje heeft het moeilijk de laatste jaren. Als een van de Big Five hoeft het zich niet te kwalificeren via de halve finales. Maar die zekere plek in de finale heeft het land geen goed gedaan. In de afgelopen vijf festivals haalde het nooit een plek in de top twintig. Gaat dat dit jaar veranderen? Het zit er niet in. Het lied van Blas Cantó bungelt onderaan op de bookmakerslijst nog net voor hekkensluiter Georgië. Net als de Zwitserse zanger zingt Blas met een hoge kopstem, maar veel minder krachtig of indrukwekkend. Een machteloze stem, met een machteloos liedje.
14 - Moldavië
Natalia Gordienko
Sugar
In een weinig verhullend jurkje roept de Moldavische Natalia haar lover op om haar wat suiker te geven. Gezien Natalia’s fysiek heeft haar geliefde aan dat schreeuwende suikertekort kennelijk totaal geen boodschap. Ze zal dan ook wel geen echte suiker bedoelen. Het liedje Sugar is zo fluffy als dertien suikerspinnen in een dozijn. Wel met een smakelijk, zure syncoop rust voordat Natalia zwoel Sugar uit haar mond perst. Maar dat is wel zo ongeveer het enige dat opvalt, dat ritmische haperen. Het enige muzikaal opvallende dan, want met de danspassen in dit nummer is niks mis.
15 - Duitsland
Jendrik
I Don’t Feel Hate
Jendrik is een vrolijke ADHD’er die de problemen van deze tijd met een open blik en een positieve instelling te lijf gaat. Hij voelt gaan haat, maar medelijden met mensen die vooroordelen hebben en daarover zingt hij een niemendallerig deuntje, zichzelf begeleidend op de ukelele. Nou ja, eigenlijk zwaait hij vooral met het instrument dat hij naar eigen zeggen van zijn kleine zusje heeft afgepakt. Jendrik wordt ondersteund door vrolijke blazers en een groep dansers, van wie de swingende opgestoken middelvinger de meest opvallende verschijning is. Het is allemaal reuze onschuldig en ongetwijfeld goed bedoeld.
16 - Finland
Blind Channel
Dark Side
De Finnen houden van stevige kost en ook dit jaar janken er gitaren, beuken er drums en brullen getatoeëerde mannen met lang haar teksten die je niet meteen op het songfestival zou verwachten: “Put your middle fingers up!” Nou, dat zullen we dan maar doen. We zouden de bijdrage van de zeskoppige band Blind Channel heavy metal kunnen noemen, maar zelf hebben ze het over ‘violent pop’, een genre dat ze graag aan een internationaal publiek willen presenteren. Nou, een tikje agressief is het wel, maar grappig genoeg juist melodieuzer dan je zou verwachten. Gewelddadig wordt het niet, maar laat die stoere jongens lekker in de waan.
17 - Bulgarije
Victoria
Growing Up is Getting Old
Als iemand baalde van het niet doorgaan van het festival in 2020 dan is het de Bulgaarse Victoria wel. Bij de bookmakers stond ze bovenaan, en de kans was groot dat Victoria het Eurovisie-circus voor het allereerst naar Sofia had kunnen halen. Ze mocht terugkomen, maar wel met een ander nummer. Het is een lied in dezelfde, rustige sfeer als haar vorige, en ze staat wederom hoog bij de bookmakers. Komt vast door die mooie stem van haar en de integere voordracht van het lied dat ze zelf schreef. Ze zingt het op een eenzame rots, en er komt zand uit de lucht dwarrelen. Als in een moderne opera-enscenering.
18 - Litouwen
The Roop
Discoteque
De vrolijke Litouwse electropop is aanstekelijk. Zwaaiend met armen en benen als een stel dronken kroeggangers moedigt The Roop de mensen thuis aan om van de bank te komen en een discotheek te houden. “Het is oké om alleen te dansen”, zingt de grote kale zanger. De energie van het liedje Discoteque werkt aanstekelijk: diepe beats, een harde kick en een uptempo en licht hysterisch refrein. Zonder dat je het doorhebt zit je mee te dansen in je luie stoel. Toptienmateriaal volgens de bookmakers.
19 - Oekraïne
Go_A
Shum
Dit is Eurovisie op z’n best. Of je het nu mooi vindt of afgrijselijk, deze ‘electro-folklore’ uit Oekraïne laat je kennismaken met een soort muziek die je anders nooit zou horen. Go_A maakt hedendaagse versies van traditionele volksliedjes die al generaties lang worden doorgegeven. Het meest kenmerkende is het stemgeluid van zangeres Kateryna Pavlenko, die de traditionele ‘open stem’ techniek beheerst: daarmee zing je met een open keel en een vrij volume – je zou het heel onaardig gillen kunnen noemen. Het nummer gaat over het aanbreken van de lente, maar het lijkt eerder een opzwepende rituele dans. Een tikje angstaanjagend, maar zeker memorabel.
20 - Frankrijk
Barbara Pravi
Voilà
Even de aandacht erbij, want dit kan het hoogtepunt van de avond worden. Als een hedendaagse Edith Piaf zingt Barbara Pravi vol overgave en met de nodige handgebaren haar chanson Voilà. Ze is al weken de favoriet van de bookmakers en dat is logisch: je voelt wat de zangeres voelt als ze met een heerlijk Franse rollende r zingt: ‘Regardez moi’ – kijk naar me, dit ben ik, accepteer me – ‘Voilà’. Ook al spreek je geen Frans, je begrijpt meteen waarover ze het heeft. Het nummer begint rustig maar de strijkers stuwen het tempo gestaag op naar een opzwepende finale. Een mooie bonus is dat de zangeres wortels heeft in Iran, Servië, Polen en Noord-Afrika en die culturele diversiteit enthousiast uitdraagt.
21 - Azerbeidzjan
Samira Efendi
Mata Hari
Een volhoudertje, deze Efendi. Al vijf keer deed ze een poging om mee te doen aan het songfestival en nu staat ze er, met een nummer waarin ze zich presenteert als een sluwe verleidster in de traditie van Mata Hari en Cleopatra: “Ik ben een leugenaar en speel het spel van de begeerte.” Dat je bij dat spel zo min mogelijk kleren aantrekt, is niet meer dan logisch. De moderne dansvloer-stamp wordt gecombineerd met traditionele snerpende tonen, geblazen uit een doedoek. Dat is nou zo leuk aan het songfestival, je kunt je helemaal voorstellen op welke muziek de jeugd van Bakoe losgaat op de dansvloer.
22 - Noorwegen
TIX
Fallen Angel
Als de Noorse Tix op het podium staat is hij een heel ander mens. Hij heeft het syndroom van Gilles de la Tourette, maar zingen kan hij prima. Het liedje Fallen Angel vertelt het verhaal hoe hij als jongetje op school werd gepest om zijn tics, en hoe hij besloot om zijn handicap tot zijn kracht te maken. Het is een lieve ballad met een jaren-negentig-boyband-retrosound. Gehuld in een enorme witte pluizige jas met engelenvleugels zingt Tix hoe hij zich bevrijdt van zijn innerlijke demonen. Het imposante kostuum belet hem echter ook maar één stap te zetten en daardoor oogt het optreden wat statisch. Een mooi verhaal en een lief liedje, maar de optelsom is een beetje saai.
23 - Nederland
Jeangu Macrooy
Birth of a New Age
Velen vonden Jeangu’s lied van vorig jaar beter. Grow stond ook internationaal hoger in de ranglijsten dan Birth of a New Age nu. Maar Macrooy heeft waarschijnlijk wel een hoge gunfactor die hem tijdens zijn live-optreden in de finale weleens veel punten van zowel de vakjury als de televoters kan opleveren. Met een lekker vervreemdend begin, glijdend naar de juiste toonsoort, komen we meteen in een lekker ritme terecht, een ritme dat volgens de achtergrondzangers van Jeangu staat voor rebellie. Rebellie tegen elke soort van racisme en discriminatie. De uitstap naar het Sranantongo, de moedertaal van Macrooy, is een sterke zet. Het zet inclusiviteit en diversiteit nog kleurrijker in de spotlights: ‘Mij breek je niet!’ My life matters.
24 - Italië
Måneskin
Zitti e Buoni
Na het succes van Mahmood in 2019 met zijn grote hit Soldi, komt Italië opnieuw met een kanshebber. Italiaanse rock van een band met een zoetsappige Deense naam die maneschijn betekent. Jankende gitaren en een leadzanger (Damiano David) die van die lekkere stembanden van schuurpapier heeft. Hij loopt in Iggy Pop-outfit over het podium, leren broek en blote bast dus, en schreeuwt-zingt hoe belangrijk eigenzinnigheid is, en dat je je niets moet aantrekken van geklets van anderen. Van de organisatie moesten ze overigens wel wat woorden in de tekst herschrijven. Zo werden de coglioni (ballen) en che cazzo (what the fuck) weggekuist. Ruig is het desondanks gebleven. En behoorlijk kansrijk dus.
25 - Zweden
Tusse
Voices
Het Zweedse Voices is een lekker ouderwets bombastisch songfestival-nummer. Direct bij de opbouw hoor je al dat het refrein je wegblaast. Een oorwurm die al na het eerste refreintje hardnekkig blijft plakken. Het licht hese stemgeluid van zanger Tusse is warm en krachtig met een randje soul. Hij is trouwens de personificatie van de diversiteit en inclusiviteit waar het songfestival voor staat. Opgegroeid in Zweden, een Congolese achtergrond en non-binaire trekken. “Er waren maar weinig rolmodellen waar ik me mee kon identificeren toen ik opgroeide. Ik hoop dat ik met mijn optreden kinderen kan inspireren.”
26 - San Marino
Senhit
Adrenalina
Hoeveel culturen kun je in een lied stoppen? De Italiaanse Senhit is geboren uit Eritrese ouders en zingt voor San Marino een popsong die een mix is van Balkanpop en Afrikaanse ritmes. En in de brugsectie van al die opgeklopte adrenaline verschijnt pardoes ook nog de zwarte rapper Flo Rida. Too much? Volgens de bookmakers valt dat reuze mee. Hoog in de middenmoot staat Senhit, die ook van haar goudgekrulde Cleopatra-kapsel een multiculti-creatie heeft laten maken. “We zijn als vuur en benzine”, zingt Senhit. “Kom op en laten we de fik erin steken. Je bent mijn adrenaline, één aanraking en ik ontvlam.” Je gelooft haar meteen.
Lees ook:
De broccolirel, een beledigde dictator en vrolijke liedjes maken het Songfestival virusbestendig (enigszins dan)
Er zijn extravagante artiesten en de gebruikelijke vrolijkheid en relletjes, maar toch zal het Songfestival in Rotterdam door corona totaal anders zijn dan anders, verwacht ‘mister Songfestival’ Cornald Maas.
