De Brits-Bengaalse danser Khan shopt slim in de moderne dans

De Brits-Bengaalse Akram Khan danst in de solovoorstelling 'Xenos' de allereerste scène met belletjes om beide enkels op het 'taktakatak, takatak' van de Indiase vocalist Aditya Prakash.

De vele draaien en vlijmscherpe arm- en handbewegingen van de traditionele kathakdans zitten in het lijf van de kleine kale Khan ingebakken, het gerinkel van de belletjes deelt kopstootjes uit aan de percussie van B.C. Manjunath. 'Khan danst als een God', is opgetekend uit de mond van een recensent.

In de tweede en laatste week van Julidans was het de beurt aan de 'grote namen'. Dat trok de niet voor iedereen even toegankelijke eerste week vol ambitieuze hedendaagse dansmakers terug in het lood.

Behalve 'dansgod' Khan, die met Xenos zijn allerlaatste solovoorstelling realiseerde, bracht Julidans 'Mitten wir im Leben sind/Bach6Cellosuiten' van Rosas en de wereldvermaarde cellist Jean-Guihen Queyras naar Amsterdam. Zónder Rosas' voorvrouw Anne Teresa De Keersmaeker helaas, die wegens een schouderblessure moest afzeggen. Jammer, want de aanwezigheid op het podium van een van de grootste choreografen van Europa zou de voorstelling de persoonlijke touch hebben gegeven, wat aanvankelijk ook de bedoeling was.

Muzikaal visitekaartje

Als 'aangever' van vijf solo's voor haar dansers én een groepsstuk, die zij nu door assistent Femke Gyselicnk dansant liet inleiden, kun je 'Mitte wir' als De Keersmaekers muzikale visitekaartje zien. Prachtig is het hoe puur de dansers de vele lagen in Bachs muziek in hun lichaam laten samenvloeien. Tot er een extra dimensie ontstaat, waardoor je de muziek intenser beleeft en de dans, simpel en aards, je emoties intrekt die in de grootsheid en schoonheid van Bach verborgen liggen.

De verdienste van die andere grote choreograaf, Akram Khan, is zijn neus voor fusion; zonder concessies aan zijn klassieke kathakroots is zijn werk verrassend hedendaags. Dat bereikt Khan door slim te shoppen in de moderne dans, voortreffelijke vormgeving en door te werken vanuit actuele thema's. Geen beter voorbeeld dan de scène in Xenos (Grieks voor vreemdeling), waarin Khan de strengen met belletjes van zijn enkels afwikkelt, het uiteinde in zijn vuisten knelt waardoor het ketens worden.

Een aangrijpende opmaat voor zijn solo, een eerbetoon aan de anderhalf miljoen vergeten Indiërs die hebben gevochten in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog. In opvolgende scènes zien we de strijd van de soldaat tegen een vijandige omgeving en zijn twijfels.

Magisch uitgelicht

De energie in Khans lijf van die eerste kathakscène, vloeit naar binnen, de beweging wordt hoekiger en staccato. Khan valt steeds net niet over de rand van de helling die het toneelbeeld bepaalt, terwijl stoelen en kussens de afgrond worden ingezogen. De muzikanten zijn boven het speelvlak magisch uitgelicht en overzien als schikgodinnen Khans slagveld. De kracht van die beelden accentueert ook de zwakte: de scènes ogen als willekeurige associaties, een goed frame ontbreekt. Bij iemand van het kaliber Khan is dat teleurstellend.

Lees ook:

Dansen in de geest van 'Die Pina' in Wuppertal

Tien jaar na de dood van de legendarische choreografe Pina Bausch brengt haar Tanztheater Wuppertal weer een nieuw stuk. 'Neues Stück | Seit Sie' van Dimitris Papaioannou is méér dan een hommage aan 'die Pina'.