Is de goede, brave man weer populair in Hollywood? Wie de Oscarnominaties voor Beste Acteur bekijkt, zou denken van wel. Al is er ook een grote kans dat die ene oercowboy wint.
Richard Williams is er heilig van overtuigd dat hij twee toekomstige tenniskampioenen in huis heeft. ’s Nachts werkt hij als beveiliger, overdag traint hij twee van zijn vijf dochters, Venus en Serena, op een lokaal tennisveldje. De Afro-Amerikaanse acteur Will Smith speelt Williams als een man met een missie, vastberaden, op het obsessieve af. En ziedaar, Venus en Serena Williams groeiden inderdaad uit tot tennisfenomenen. In de overwegend witte Amerikaanse tenniswereld ontketenden ze een kleine revolutie.
King Richard is het verhaal van de Amerikaanse Droom die werkelijkheid werd voor een zwarte familie. Het is het verhaal van de goede vader die het beste voorheeft met zijn dochters, en die ook nog eens wordt gespeeld door de Amerikaanse lieveling Will Smith. Volgens de Oscarwedkantoren heeft de voormalige Fresh Prince of Bel-Air aanstaande zondag, tijdens de 94ste Oscaruitreiking, de grootste kans om de Oscar voor de beste acteur te winnen. Het goud wordt hem na twee eerdere nominaties gegund.
Maar een tennisvader met een gouden hart is in dramatisch opzicht ook wat eentonig. En een beetje retro, ouderwets. De rol herinnert aan de jaren dertig, het eerste Oscar-decennium. De acteur die toen tot twee keer toe een Oscar won, was Spencer Tracy. De aimabele Amerikaanse acteur blonk uit in rechtschapen mannen, vaderfiguren die het goede voorbeeld geven. Zie Boys Town waarin Tracy een priester speelde die een soort stad oprichtte voor verwaarloosde, kansarme jongens.
Pimpelaar
Na de brave, vader-achtige optredens van Spencer Tracy in de jaren dertig kwam de man met rafelrand en donkere kant. Die trend begon met The Lost Weekend (1945) van Billy Wilder. Het was de eerste serieuze film met een alcoholist in de hoofdrol, het drama draaide om een New Yorkse schrijver met een alcoholprobleem. Zo’n gruizig en realistisch portret, opgenomen op locatie in Manhattan, was niet eerder vertoond. Voor zijn vertolking van de pimpelaar kreeg Ray Milland de Oscar voor de beste acteur, een bekroning die indertijd de tongen los maakte.
Daarmee was de weg vrij voor de ruigere rollen: die van vechtjas en maffiabaas, ruwe bolsters met lang niet altijd blanke pitten. Met voorop Marlon Brando, de meester van de innerlijke worsteling en koning van de ‘The Method’, de intense acteermethode die gebaseerd is op inleving. Hij werd in de jaren vijftig vier keer genomineerd voor een Oscar en won uiteindelijk goud voor zijn explosieve rol in het vakbondsdrama On the Waterfront. Later, in de jaren zeventig, kwam daar een Oscar voor The Godfather bij.
Maar nu lijkt de brave man weer terug in Hollywood. Terwijl vrouwen zich vijf jaar na #MeToo juist vrijer bewegen, met name in actiefilms en westerns, genres die lang het domein waren van mannen, lijkt de man even pas op de plaats te maken. Hard werken en het goede doen staan voorop.
New Yorkse componist
Zie Andrew Garfield, die ook genomineerd is voor Beste Acteur. Hij speelt een New Yorkse componist in de drukke Netflixmusical Tick, Tick… Boom!, gebaseerd op het levensverhaal van Jonathan Larson. Een ambitieuze, jonge, hardwerkende man, gedreven bezig met zijn vak. Een beetje zoals de tennisvader van Will Smith zijn dochters drilt.
Of neem de eveneens voor een Oscar genomineerde Javier Bardem in Being the Ricardos (een Amazon-productie). Daarin speelt hij de Cubaanse Desi Arnaz, echtgenoot van de wereldberoemde comédienne Lucille Ball. In de film, die in de jaren vijftig speelt, zie je dat hij best moeite heeft met de rol van ‘de man van’... Zijn hispanic machismo speelt op. Steeds weer wijst hij erop de producent te zijn van de show waarin zij speelt.
Oscars, divers en inclusief
Ook Denzel Washington maakt kans op een Oscar voor Beste Acteur, voor zijn optreden in Joel Coens The Tragedy of Macbeth. Een klassieke Shakespeare-rol waar weinig op aan te merken is. Dat wil zeggen: Macbeth wordt voor de verandering niet gespeeld door een witte jongeling maar een zwarte 60-plusser. Het levert de film punten op voor diversiteit en inclusiviteit, iets waar Hollywood en de organisatie die jaarlijks de Oscars organiseert tegenwoordig breed op in zetten. Maar of het daarmee ook een opmerkelijke rol is die Washington speelt, is de vraag. Zijn optreden is eigenlijk nogal steriel, zoals de hele film vlekvrij oogt.
In een andere categorie, die van ‘beste acteur in een bijrol’, is dit jaar een dove acteur boven komen drijven. Troy Kotsur speelt in CODA (AppleTV+) de vader van een horende dochter. Het tienermeisje heeft er moeite mee om steeds de spreekbuis te zijn van haar dove familieleden. CODA is de afkorting van Child of Deaf Parents. Ook deze film scoort voor divers en inclusief, maar er is ook veel verbazing over de drie nominaties voor dit bescheiden drama, dat qua vorm en inhoud bepaald geen hoogvlieger is.
Het enige echte heethoofd is Benedict Cumberbatch, die genomineerd is voor zijn rol in The Power of the Dog. Cumberbatch zei in een interview goed gekeken te hebben naar Marlon Brando en dan vooral zijn rol in de klassieker A Streetcar Named Desire (1951). Een natuurkracht is Brando daarin, het toonbeeld van de ongelikte beer met de sterke seksuele uitstraling. Giftige mannelijkheid in optima forma.
Homoseksuele gevoelens
In Jane Campions Netflixfilm The Power of the Dog, die met twaalf nominaties de grote favoriet is zondag bij de Oscaruitreiking, speelt Cumberbatch een stoere cowboy die zijn homoseksuele gevoelens maskeert met wreed gedrag. Van de vijf Oscargenomineerde rollen is dit optreden het meest spraakmakend.
Cumberbatch vertolkt als Phil Burbank de oercowboy die routineus, in één snelle beweging, een stier castreert, en tekeer gaat tegen alles wat mooi is, zacht en vrouwelijk. Later zal hij heel voorzichtig zijn masker afzetten en iets van zijn kwetsbaarheid en eenzaamheid tonen. Cumberbatch laat het à la Brando broeien aan de oppervlakte.
Beste actrice, evangeliste versus academica
Favoriet in de race om de Oscar voor de Beste Actrice is Jessica Chastain die in The Eyes of Tammy Faye de Amerikaanse tv-evangeliste Tammy Faye speelt, tevens gay-icoon. Chastain is althans favoriet bij de Oscarwedkantoren. Wij zien liever de Britse actrice Olivia Colman winnen voor haar rol in de Elena Ferrante-verfilming The Lost Daughter (te zien op Netflix). Het psychologische drama neemt ons mee in het hoofd en hart van een succesvolle academica en moeder met issues.
Overigens is niet iedereen van die dubbele laag gecharmeerd. Zo noemde de Amerikaanse acteur Sam Elliott – die al heel wat klassieke cowboys speelde – de film ‘a piece of shit’, een stuk vuil. Hij stoorde zich vooral aan de toespelingen op homoseksualiteit in The Power of the Dog. Volgens hem zagen de cowboys eruit als Chippendales, mannelijke strippers. En wat wist een vrouw, uit Nieuw-Zeeland – hiermee doelde hij op regisseur Jane Campion – nou van het wilde westen?
Ironisch natuurlijk dat een film over giftige mannelijkheid als reactie toxisch mannelijk gedrag krijgt. Giftige mannelijkheid, dan hebben we het over de man die dominant is, onderdrukkend, gewelddadig en seksueel agressief. Campion noemde Elliotts commentaar een drietrapsraket van homofobie, xenofobie en misogynie, en daagde de oude cowboyacteur – helemaal in de sfeer van de western – uit voor een shoot-out.
Spannend voor welk mansportret de bijna tienduizend stemgerechtigde leden van de ‘Academy of Motion Picture Arts and Sciences’ zondagnacht zullen gaan: de tennisvader van Will Smith of de cowboy van Benedict Cumberbatch met zijn beknelde emoties.
De 94ste Oscaruitreiking vindt plaats in de nacht van zondag 27 op maandag 28 maart en is live te zien op Ziggo-kanaal 13.
Lees ook:
Een cowboy die zijn gevoel maskeert met wreed gedrag
Westerns waren lang het domein van mannelijke regisseurs. De laatste jaren is daar verandering in gekomen. Lees hier de recensie van The Power of the Dogs.
‘King Richard’ laat de weg die Venus en Serena aflegden zien als een sprookje
Het is op het eerste gezicht misschien vreemd dat een film over de opkomst van tenniskampioenen Venus en Serena Williams over hun vader gaat. Maar King Richard maakt al snel duidelijk hoe belangrijk de man is geweest in hun succes. Lees hier de recensie van King Richard.
