Review
De brandnieuwe Bush-administratie is fout
Ze worden onder 'valstrikken' vermeld in het Trouw Schrijfboek en volgens de Schrijfwijzer overtreden ze de wetten van het Nederlands: barbarismen. 'Brandnieuw' (naar brandnew) is in onze taal eigenlijk 'gloednieuw'. De 'Bush-administratie' (naar Bush-administration) moet zijn de 'regering Bush'. 'Bouwklaar' (baufertig) heet 'bouwrijp'. Zowel de hoofdredacteur van Trouw, Jaap de Berg, als bijzonder hoogleraar Taalverzorging Jan Renkema raadt ons aan zulke te letterlijke vertaalde buitenlandse woorden en uitdrukkingen te vermijden.
We hebben die vreemde uitdrukkingen in vertaling helemaal niet nodig. Onoplettendheid, vertaalnonchalance en laksheid zorgen ervoor dat we allerlei uitheemse zegswijzen klakkeloos overnemen. In tegenstelling tot barbarismen hebben leenwoorden, als 'modern', 'modaal' en 'machine', wel degelijk communicatief nut omdat er vaak geen bruikbaar Nederlands voorhanden is. Barbarismen en leenwoorden hebben in elk geval één vervelende overeenkomst: ze vallen dikwijls lastig te herkennen omdat ze ingeburgerd zijn. Dat maakt stijlgidsen, handboeken en het Barbarismenwoordenboek onontbeerlijk.
In het Barbarismenwoordenboek voorziet Bas Hageman ruim 1600 alfabetisch geordende Engelse, Duitse en Franse barbarismen van hun Nederlandse alternatieven. 'Tot heden' is goed, 'tot op heden' een te letterlijke vertaling van het Duitse bis auf heute. Van 'pijplijn' moeten we 'pijpleiding' maken ook al noemen de Engelsen zoiets een pipeline. En hoewel men in Frankrijk van tenir le lit oftewel 'het bed houden' spreekt, kunnen wij beter 'in bed blijven'.
