De beste koop op kunstbeurs Tefaf is inclusieve kunst

Schatrijke verzamelaars en museumdirecteuren uit de hele wereld krijgen donderdag en vrijdag als eerste te zien wat kunstbeurs Tefaf dit jaar in de aanbieding heeft. Natuurlijk springen grote namen als Picasso en Léger in het oog, maar hun belangstelling is veel breder. “Er is momenteel een grote belangstelling voor werk van vrouwen, minderheden en kunstenaars buiten de westerse wereld”, zegt het hoofd van de beurs, de Brit Will Korner.

Musea in de westerse wereld zijn zich er de afgelopen jaren bewust van geworden dat hun collecties grotendeels bestaan uit werk van witte mannen, zelfs in de hedendaagse collecties. De lacunes proberen ze nu aan te vullen. Vermogende verzamelaars volgen deze trend, zegt Korner.

“We zoeken altijd naar nieuwe terreinen om op de beurs te tonen”, zegt Korner. Gespecialiseerde kunsthandelaren moeten zorgen voor een divers aanbod. “Shaun Kelly uit New York vertegenwoordigt bijvoorbeeld veel zwarte kunstenaars. Er zijn ook veel Aziatische aanbieders, zoals PKM gallery uit Seoul die moderne kunst brengt. “De Dansaekhwa-beweging is heel belangrijk in Korea, maar hier in Europa nauwelijks bestudeerd”, zegt Korner. “Mensen denken vaak dat op de Tefaf vooral oude meesterwerken en antiek verkocht worden, maar in een derde van onze 270 stands is moderne of hedendaagse kunst te zien.”

Briljante schilderijen

Korner benadrukt dat alles wat getoond wordt op de Tefaf museumwaardig moet zijn. “Dus gaat het niet om een briljant schilderij van een vrouwelijke kunstenaar, maar gewoon om een briljant schilderij. Niet om een fantastisch kunstwerk van een zwarte kunstenaar, maar een fantastisch kunstwerk. De topgaleries in de wereld willen alleen de beste kunstenaars representeren.” Die groep is alleen een stuk diverser geworden en dat biedt verzamelaars de kans om in dit redelijk onontgonnen terrein op buitenkansjes te jagen.

Korner vertelt enthousiast dat hij al een Rachel Ruysch heeft gezien op de beurs. Deze Hollandse vrouw, geboren in 1642, schilderde prachtige bloemenstillevens en staat nu volop in de belangstelling. Vorig jaar viel op de Tefaf de belangstelling voor vrouwen al op. Met name een schilderij van Artemisia Gentileschi, een Italiaanse vrouwelijke kunstenaar uit de 17de eeuw.

“Momenteel is iedereen wanhopig op zoek naar een volgende Artemisia Gentileschi”, zegt Korner. “Waarom? Er komen van vrouwen nog veel werken op de markt van hoge kwaliteit, soms zelfs onbekend. Het aanbod is beter dan dat van mannelijke meesters uit die periode. Die vrouwen zijn eeuwen over het hoofd gezien, er is nooit fatsoenlijk onderzoek naar ze gedaan. Schilderijen worden soms nu pas aan ze toegeschreven.” Lachend: “Dan zijn er opeens weer vier nieuwe Gentileschi’s”. Om er meteen aan toe te voegen dat alle objecten op de beurs streng worden gecontroleerd op echtheid en herkomst door onafhankelijke keurmeesters.

Andere topstukken

Natuurlijk spelen op de Tefaf beroemde mannen uit de kunstgeschiedenis nog steeds een hoofdrol – zo snel verandert de kunstmarkt nu ook weer niet. Dit jaar wordt een gouache van Fernand Léger aangeboden, een sculptuur van Alexander Calder, een installatie van Jean Tinguely. Maar tussen de highlights die de Tefaf uit het aanbod kiest zit ook een zelfportret van de kunstenaar Lotte Laserstein. Ze werd in 1898 geboren in Duitsland maar vluchtte voor de nazi’s naar Zweden, waar ze in 1993 stierf. Laserstein schilderde vooral portretten van zelfbewuste vrouwen, haar werk staat volop in de belangstelling.

Opvallend is ook een mozaïek van de Pakistaanse Shahzia Sikander, volgens de Tefaf een van de invloedrijkste kunstenaars van dit moment. Sikander woont tegenwoordig in de VS. Ze gebruikt eeuwenoude technieken en motieven uit Centraal Azië om hedendaagse miniaturen te maken.

Korner heeft de kunstwereld de afgelopen jaren snel zien veranderen, zegt hij. “Naast de Tefaf is mijn favoriete beurs de 1-54. Daar zijn alleen Afrikaanse kunstenaars te zien. Ik kom er al sinds 2016. Toen zag je hun werk niet in Maastricht of Basel. Maar sindsdien heb ik ze op alle grote beurzen en in galeries zien verschijnen.” Een goed voorbeeld vindt hij Bruce Onobrakpeya uit Nigeria, van wie de sculptuur Totem op de beurs wordt aangeboden.

De Tefaf gaat op 11 maart open voor het publiek.

Lees ook:

Alleen het stemgeluid ontbreekt in de renaissanceportretten van Sofonisba Anguissola

Personages uit het Italië en Spanje van de zestiende eeuw komen even tot leven in Enschede. Daar zijn ze te zien op de schilderijen van Sofonisba Anguissola, een van de belangrijke kunstenaars van haar tijd.

Vrouwen zijn de grootste onzichtbare groep in de kunst, en het Rijksmuseum wil dat beeld herstellen

Het leek in het Rijksmuseum wel of vrouwen nooit een rol hebben gespeeld in de kunst. Een werkgroep brengt daar nu verandering in, want ze waren er natuurlijk wel.