De BBB voorspelde haar eigen monsterzege al twee jaar geleden

Vanuit mijn dorp onder Deventer kon ik de oerkreten uit het naaste Bathmen zowat horen. “Het dak ging eraf”, zeiden verslaggevers van NOS en RTL Nieuws over de BoerBurgerBeweging die de winst van de Provinciale Statenverkiezingen vierde. Het Overijsselse Dalfsen: 43,8 procent! In tien van de twaalf provincies de grootste. Waarschijnlijk vijftien zetels in de Eerste Kamer.

Handen werden voor monden geslagen. Gezichten liepen rood aan. “Dit is niet normaal!”, riep Caroline van der Plas. “Nee, dit is wel normaal”, herstelde ze snel. “Wij zijn een partij van normale mensen.” Ik keek naar haar grasgroene jasje en dito nagellak. Naar haar ring van de Nederlandse vlag, die met de handen omhoog gewoon in rood-wit-blauwe positie zat, niet in blauw-wit-rood. Voor ik het wist, bespeurde ik bij mezelf een geamuseerd lachje.

Het dominante Randstedelijk-landelijke perspectief

Niet omdat ik voor de BBB had gestemd – ik ben die Randstedeling in de provincie – maar omdat ik bij deze mega-overwinning niet zo’n ongerust gevoel had als vier jaar geleden na de overwinningsspeech over een boreaal Europa met uil. Zij had het over mensen die “niet veel vragen en gewoon met de caravan naar Zuid-Frankrijk gaan”. Dat samenwerken komt wel – dat gevoel.

Toen ik vervolgens een rondje zapte, herkende ik pas het dominante Randstedelijk-landelijke perspectief dat ook ik heb. Overal ging het op tv over de klap die coalitie én oppositie hadden gekregen, nauwelijks over de provincies zelf waar die nieuwe werkelijkheid met honderden nieuwe BBB-zetels vorm moet krijgen. Alleen bij Khalid & Sophie had publicist Bas Heijne het eerdere NOS-debat met ook provinciale politici geprezen. Die pleiten bijvoorbeeld voor het openhouden van schooltjes en buslijnen in regionale gebieden. “Zij komen met de onderwerpen die ertoe doen. Zij zijn het goud.”

Bij Jinek aan tafel kantelde het blikveld pas echt. Politiek commentator Joost Vullings schetste de plotselinge, zware verantwoordelijkheid voor de BBB. “Dit is te veel. Ze gaan van amateurvoetbal naar de Champions League. De grootste partij moet in de formatie ook de informateurs leveren, gedeputeerden… Ik heb bijna medelijden met Van der Plas.”

De machtsverschuiving is groter dan Caroline van der Plas alleen

Toen Eva Jinek hem en schrijver Eus eindelijk even stil kreeg, haalde een jonge vrouw aan tafel kalm de argumenten onderuit. Dit kwam helemaal niet plotseling voor de BBB.

Het was Femke Wiersma uit het Friese Holwerd, lijstduwer van de BBB, bekend van Boer zoekt vrouw. Ze vertelde dat de BBB sinds de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 meteen hard was begonnen met kandidaten werven en trainen. Dat ze die tientallen namen op elke lijst goed kennen, en expres de gemeenteraadsverkiezingen hadden overgeslagen om klaar te zijn voor nu. Kortom, deze nieuwe macht zit wél voorbereid aan de startblokken.

Wiersma kwam ook met concrete voorbeelden, waarin de BBB echt de enige partij was die iets deed met de noodroep van mensen. Bij de wegvallende nacht-watertaxi naar Ameland bijvoorbeeld die van levensbelang is in noodgevallen. Of bij de Brabantse kamelenmelkerij, de enige in heel Europa, die uit de media moest vernemen dat de beperkende hobbydierenlijst van minister Adema het einde betekent van haar dromedarissen.

De machtsverschuiving is groter dan Caroline van der Plas alleen, en de Jinek-tafel moest dat beeld duidelijk even verwerken.

Vijf keer per week schrijven Maaike Bos en Renate van der Bas columns over televisie.