RecensieThe Crown - seizoen 3

De acteurswisseling in koningsdrama ‘The Crown’ pakt goed uit

 Oscarwinnende Olivia Colman speelt vanaf dit seizoen queen Elizabeth. Beeld
Oscarwinnende Olivia Colman speelt vanaf dit seizoen queen Elizabeth.Beeld

De historische setting in de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw geeft verdieping aan nieuwe afleveringen van koningsdrama ‘The Crown’ op Netflix.

Harriët Salm

‘Men moet gewoon doorgaan’, zegt de Britse koningin Elizabeth II in een van haar eerste zinnen in het nieuwe seizoen van ‘The Crown’. Ze kijkt naar een nieuw ontwerp van haar eigen profiel op de Britse postzegel. Het is 1964, ze is inmiddels achter in de dertig, moeder van vier kinderen. Ouderdom is zelden vriendelijk, luidt haar koele commentaar. “Niets aan te doen”, voegt ze schijnbaar onbewogen toe.

En daarmee is de overgang gemaakt naar dit derde seizoen van dit zalige, zij het soms wel wat soapachtige, koningsdrama met die onontwarbare mix van feiten en fictie die deze kostbare Netflix-serie typeert. Het moeten uiteindelijk zes seizoenen worden, die het leven van Elizabeth gaan beslaan. In de eerste twee seizoenen begonnen de jonge hoofdrolspelers Elizabeth en Philip best frivool, maar we zagen ze in de loop der jaren al fiks verstijven. Nieuwe acteurs dragen die verstijving nu dieper de woelige jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw in.

Die gewaagde acteurswisseling pakt gelukkig goed uit. De vrij onbekende Claire Foy speelde als de jonge koningin de sterren van de hemel. Nu neemt de veel bekendere Oscarwinnende Olivia Colman (‘Broadchurch’, ‘The Favourite’) de rol over. Geen zorgen: de hoge verwachtingen maakt ze meer dan waar met prachtig onderkoeld toneelspel.

Bijna letterlijk de tenen krommen

Daar zijn veel voorbeelden van te geven. Zoals de scene waarbij ze de handen schudt van ouders die kinderen verloren onder een school die bedolven werd door een berg kolen in het plaatsje Aberfan in Wales. De ‘queens’ gebrek aan empathie doet bij de kijker bijna letterlijk de tenen krommen. Ze haalt een zakdoek over droge ogen, erkent ze later zelf. En dan toch die traan als ze, in haar eentje, naar de aangrijpende muziek luistert die bij de begrafenis van de tientallen omgekomen kinderen te horen was.

Helena Bonham Carter als prinses Margaret. Beeld Sophie Mutevelian Photography
Helena Bonham Carter als prinses Margaret.Beeld Sophie Mutevelian Photography

Of de scene waarin oudste zoon Charles – inmiddels jongvolwassen - haar confronteert met haar ijskoude opvoedingswijze. ‘I have a voice, mummy’, probeert hij haar tot enige zachtheid te brengen. En zij erover heen: ‘Laat me je een geheim verklappen: niemand wil hem horen’. Toegegeven, het is wel erg dramatisch allemaal, maar wij thuis op de bank genoten ervan. Charles wordt niet gespaard en neergezet als een triest figuur, zeker na zijn kennismaking met zijn grote liefde – weten we nu – Camilla Shand. Zij trouwt, voorlopig, nog met een ander. Laat dat maar aan de familie over. Het is moeilijk geen medelijden met hem te krijgen.

Flamboyant, drankzuchtig, zich misdragend en vol zelfmedelijden

De intriges spelen zich af in heerlijke decors van luxe-paleizen met bloemetjesbanken en statige schilderijen vol mannen op paarden aan groene muren. Daarnaast echte polowedstrijden én natuurlijk kostuums met twinsetjes, parels, rechthoekige handtasjes. Actrice Helena Bonham Carter zet een knappe prinses Margaret neer, de jongere zuster van de koningin, flamboyant, drankzuchtig, zich misdragend en vol zelfmedelijden.

Verdieping aan dit drama geeft de historische setting in die bijzondere jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw met protesten, stakingen, rampen, premiers wisselingen, economische crises.

Elizabeths man Philip wordt vanaf dit seizoen vertolkt door acteur Tobias Menzies. Hij komt wat langzaam uit de startblokken. Zijn voorganger, acteur Matt Smith, zette een spannend karakter neer, dat uit de ban sprong en daarmee bijna een gevaar voor de monarchie werd. Maar Menzies wat gladde, uitgestreken gezicht maakt dat de overgang naar het derde seizoen met hem minder soepel verloopt. Toch als in de aflevering over de maanlanding (1969) zijn levenscrisis tot uitbarsting komt, dramatisch vervlochten met het wereldgebeuren, maakt hij veel goed. Hij verbeeldt de pijn die iedere echtgenoot van een staatshoofd lijkt te kwellen. Dat van een leven vol privileges dat aanvoelt als een gevangenis. De Oranjes kennen het fenomeen.

Al kijkend naar The Crown blijf je je afvragen: is het echt zo gebeurd? Nog vaker dan in de eerste twee seizoenen dachten wij hier op de bank bij menige scene ‘welnee’. Of misschien toch? En dat is dan weer net het aardige: de enige die werkelijk weet hoe het gegaan is, is de koningin zelf. En die koningin zit nog steeds op de troon, zoveel decennia later. Kijkt ze ook? ‘Men moet gewoon doorgaan’, zegt ze vast tegen zichzelf na iedere aflevering over de zoveelste koninklijke misstap. En daarna schuifelt ze dan met die malle hondjes weer alleen naar bed.

Lees ook:

Had Queen Elizabeth werkelijk een affaire? Dit is feit en fictie in ‘The Crown’

Voor late instappers en fans van het eerste uur ontwart Harmen van Dijk wat er in Netflix-serie ‘The Crown’ aan feit, fictie en speculatie voorbijkomt. Deel drie van de reeks over het Britse koningshuis is nu te zien. Aan de overkant van het Kanaal is men ‘not amused’ over de verhouding die the Queen in seizoen 3 krijgt toegedicht.

Scenarist Ger Beukenkamp over de geloofwaardigheid van ‘The Crown’ - en de rebelsheid van Beatrix

Grote budgetten, veel afleveringen. Met jaloezie kijkt scenarioschrijver Ger Beukenkamp naar Netflix-reeks ‘The Crown’. De paleizen, de acteurs, het is allemaal even schitterend. Maar spectaculair mooi geschreven is ‘The Crown’ niet, vindt hij.

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden