'Dat jullie ondanks alles toch zo vrolijk blijven'

De langere verhalen worden hierdoor een aaneenschakeling van close-ups die door de montage zin en betekenis krijgen.

Zo wordt in het begin van het verhaal 'Kinder hinder' terloops gezegd dat de vader donker is en alleen daardoor kom je aan het eind te weten dat de moeder haar dochtertje afwijst vanwege haar donker uitgevallen kleur met bijbehorend kroeshaar. Als lezer plaats je het meisje dan in de maalstroom van de geschiedenis: ze is slachtoffer van de koloniale historie waarin het blanke de norm was en het zwarte werd weggemoffeld.

De zwakke kant van de bundel is dat Ellen Ombre dezelfde manier van schrijven ook toepast in een groot aantal korte verhalen waarbij ze geen zinvolle montage aanbrengt. De opeenvolging van close-ups verwordt tot een irritant pauze-filmpje, omdat je aan het eind net zo ver bent als aan het begin. Dit is teleurstellend omdat de langere verhalen laten zien dat Ellen Ombre wel een opvallend eigen geluid heeft. Ze verzet zich niet alleen tegen het aangeboren superioriteitsgevoel van de westerling, maar ook tegen het gemak waarmee de zwarte mens zich de rol van historisch slachtoffer laat aanleunen. In 'Zieldoorborend' bezoekt ze een tentoonstelling die de neger als het onschuldige, weerloze slachtoffer van de slavenhandel uitbeeldt. Er is bij de mensen van het type dat van verontwaardiging een levensovertuiging maakt "een medeleven dat het een lieve lust is." Waarop het verhaal eindigt met de vraag: "Ben ik om een goede neger te zijn ook verplicht tot al die verontwaardiging, of maar een dolende in de woestenij van het Alras?"

De stilistische voorkeur van Ellen Ombre voor de close-up en het registreren van individuele mensen zonder deze in het verhaal expliciet een algemene geldigheid te geven, hangt samen met haar afkeer van het denken in hokjes. Het leidt tot onrecht, racisme, inconsequenties. De verhalen wemelen van de Nederlandse en Surinaamse voorbeelden.

Wie als Surinamer volgens het geijkte patroon Nederland op een voetstuk plaatst, bouwt in Paramaribo een schoorsteen op zijn huis van een soort dat je in Nederland allang niet meer ziet, of wordt in Nederland directeur van een stichting voor remigratie van Surinamers om maar zelf lekker in Nederland te kunnen blijven, of leert zijn dochter in Suriname een knixje te maken bij een begroeting terwijl plat praten een veel beter teken van aanpassing in Nederland zou zijn.

Wie als Nederlander vol goede bedoelingen is, is beledigend voordat hij het in de gaten heeft ( "Dat jullie ondanks alles toch zo vrolijk blijven" ), schrijft anderen al gauw voor wat ze moeten doen en laten, houdt uiteindelijk meer van een ander z'n neger dan van zijn eigen neger.

Mensen zijn in de beste verhalen van Ellen Ombre slachtoffer van de maalstroom der geschiedenis, omdat ze genoegen nemen met een karikatuur van de historie. Zwarte Amerikaanse jongeren kopen massaal een leren afbeelding van het Afrikaanse continent aan een veter, omdat ze denken dat dit hun roots aangeeft. Vervolgens worden ze ook goed in Afrika verkocht, want alles wat in Amerika in de mode is, gaat er in Afrika in als koek. Het enige resultaat van deze vicieuze cirkel van illusies is dat iemand op de wereld bezig is veel geld te verdienen aan het zwart bewustzijn, constateert Ellen Ombre.

Helaas gaan stijl en inhoud maar in negen van de twintig verhalen op hoog niveau samen; in de andere verhalen werkt Ombre's procede niet en zit je als lezer met een opsomming van alledaagsheden zonder zin en betekenis. Mij was een veel dunnere bundel liever geweest.