Coriolanus
Het Nationale Theater
★★★★
Regisseur Nina Spijkers houdt ervan te morrelen aan de traditionele verdeling van mannen- en vrouwenrollen. Zo was het bij haar Temmen van de Feeks een man die getemd moest worden. En nu kiest ze voor haar nieuwe regie bij Het Nationale Theater van Coriolanus, Shakespeare’s tragedie over een ijzervreter, een jonge vrouw voor de titelrol, de 28-jarige Yela de Koning.
Spijkers wil met deze keuze laten zien dat vrouwen op toneel ‘alles kunnen zijn’ dus ook een macho-generaal die zich beter op zijn plek voelt op het slagveld dan in de politieke arena waar hij/zij met het ‘gewone volk’ moet dealen. De stemming zit er meteen lekker in, al bij de eerste entree van De Koning op het toneel, fulminerend op die burgers als ‘ratten’ en ‘ontevreden tuig’. Tom Kleijn zorgde voor een sappige vertaling.
De kunst van het zuigen en sarren in debatten
Ook zonder die kwestie van wie de hoofdrol vertolkt, is deze klassieker uit 1608 overigens actueler dan ooit. De manier waarop de twee vertegenwoordigers van het volk (mooie rollen van Sander Plukaard en Mariana Aparicio) hun aanhang manipuleren tot opstand tegen de politici op de steile trappen van het Capitool is anno nu huiveringwekkend herkenbaar. En de kunst van het zuigen en sarren in debatten lijken ze van hedendaagse politici te hebben afgekeken, alsof Shakespeare stage heeft gelopen op het Binnenhof.
De Coriolanus van Yela de Koning is een gemakkelijk mikpunt van het gesar, want één brok elitaire arrogantie, nog benadrukt door de brede schouderpartij die ze van kostuumontwerper Lotte Goos heeft meegekregen. Heel subtiel heeft Nina Spijkers (én Liesbeth Coltof die de eindregie overnam vanwege zwangerschap van Spijkers) haar drie mannelijke vertrouwelingen (Bram Coopmans, Fjodor Jozefzoon en Rick Paul van Mulligen) juist wat machismo ontnomen, voor de balans.
Geruime tijd lijkt Yela de Koning haar rol vooral in te kleuren met veel boos kijken, strakke kaken en afgemeten zinnen, maar gaande de voorstelling krijgt haar personage steeds meer diepgang, prachtig om te aanschouwen. Ze voelt goed de achtbaan aan die Coriolanus aflegt: van monomane oorlogsmachine tot politicus en gevierd oorlogsheld. Daarna uitgekotst als banneling, die uit pure razernij de kant van de vijandelijke Umbriërs kiest, uit op de vernietiging van zijn eigen Rome.
Vertedering reserveert De Koning heel gedoseerd voor de ontmoetingen met haar zwangere vrouw (Emma Buysse) en met haar machtsbeluste moeder (een keiharde Betty Schuurman). De oerschreeuw waarmee Coriolanus tegen het einde haar trots laat varen en de moed toont om voor vrede te kiezen, is hartverscheurend en één van de mooiste momenten van de voorstelling. Het wordt haar dood, dat weet ze dan al, en dat hoor je. Tegen die tijd heeft Yela de Koning eigenlijk al lang het gelijk van Nina Spijkers bevestigd.
Coriolanus, t/m 7 april op tournee. hnt.nl
