Clean Pete over hun kerstalbum: ‘Hoe meer clichés, hoe beter’

Je moet er niet te lang bij stilstaan, maar de meeste kerstmuziek ontstaat buiten het kerstseizoen. Zo ook ‘Gloria’. Loes en Renée Wijnhoven schreven teksten vol glitterjurken en pittoreske sneeuwlandschappen in de maanden dat de rest van Nederland in de ban was van ventilatoren en waterijsjes. In het busje onderweg naar hun optredens stond het afgelopen jaar altijd kerstmuziek op. Van punkband Weezer tot geniale gek Sufjan Stevens, van good old Frank Sinatra tot de religieuze carols van het Engelse jongenskoor van King’s College Cambridge. Ook thuis luisterden de zussen niets anders, totdat huisgenoten en geliefden zich zorgen begonnen te maken. Ze zijn dus de ideale personen om eens een (kerst)boompje op te zetten over kerstmuziek.

Zien ze overeenkomsten tussen al die varianten die ze bestudeerden? Een bepaalde opeenvolging van akkoorden misschien? Het tempo, de maatsoort? Bestaat er, zoals op gespecialiseerde internetfora beweerd wordt, zoiets als hét kerstakkoord? Kortom, wat is het geheim van het kerstlied?

“Bellen”, zeggen Loes en Renée Wijnhoven in koor.

Loes: “Als het aan mij had gelegen, had elk liedje op ons album bellen, maar Renée vond dat te veel van het goede.”

Renée: “Dus zitten de bellen maar in de helft van de liedjes. Verder moesten er natuurlijk strijkers in, of anders een koor of blazers; iets met harmonieën in ieder geval, dat zal de invloed van de religieuze muziek zijn. Kerkelijke liedjes hebben bijna altijd een driekwartsmaat, vanwege de heilige drie-eenheid. Zo begon ik ook vaak te schrijven, maar meestal kwam ik toch bij een vierkwartsmaat uit. O, en het allerbelangrijkste, naast die bellen dan, is het woordje kerst. Dat moet in elk nummer voorkomen, anders is het decembermuziek.”

Het hoeft niet te schuren

Loes: “Het fijne aan kerstmuziek is dat het niet hoeft te schuren. Het mag volop romantisch zijn, je zingt over sneeuw, bomen en ballen, er kunnen zes modulaties in, en het is nog steeds hartverwarmend. Normaal gesproken probeer ik iets origineels te schrijven. Nu hoefde dat niet. Hoe meer clichés ik kwijt kon, hoe beter het was.”

Toch is ‘Gloria’ een hoogst originele plaat. ‘Lieve Kerstman’ heeft een ongemakkelijke sensuele ondertoon, het acht minuten durende slotstuk ‘Kerstverhaal’ gaat over de totstandkoming van het liedje zelf, en de klassieker ‘Gloria In Excelsis Deo’ werd met behulp van cabaretier Stefano Keizers omgetoverd tot een absurd horrorsprookje vol drugs en bloed, met een bijrol voor Matthijs van Nieuwkerk.

Loes: “We zijn katholiek opgevoed en zongen vanaf groep vijf in het kerstkoor. Inmiddels geloven we niet meer. Bij de vertalingen van teksten was dat lastig. Ik wilde meteen God, de engelen en de hemel schrappen en het liefst ook de sterren. Ik ben totaal niet anti-religieus, maar die teksten roepen weerstand op, omdat ze te ver bij mij vandaan liggen.”

‘Holy night’ veranderde daarom in een neutrale ‘Donkere nacht’. De geboorte van de Redder werd teruggebracht tot een niet nader gespecificeerd wonder.

Jezus staat toch op het album

Renée: “Maar Jezus staat toch op het album, in het liedje met Lucky Fonz III. ‘Er ligt drank onder het bed en een enkele sigaret, die kunnen we delen, net zoals het brood van Christus.’” Loes: “In die context past het bij ons. Ik ben blij dat Jezus op de plaat staat. Wat Kerst betreft heeft hij zijn sporen wel verdiend.”

‘Gloria’ wordt twee keer live uitgevoerd, in Nijmegen en Utrecht. Net als op het album wordt geen cliché geschuwd. Er zijn blazers en strijkers, een kinderkoor, tal van gastartiesten, foute kersttruien en een kitscherig decor. Dat zal nadien in het ouderlijk huis gestald worden, om een jaar later weer tevoorschijn te komen: het is de bedoeling dat Clean Pete in de toekomst elke avond in december optreedt.

Renée: “Eigenlijk zijn we vooral fan van de aanloop naar Kerst. Kerst zelf staat in het teken van stress, van mislukte gerechten tijdens diners waar altijd iemand op precies het verkeerde moment een gevoelig onderwerp aansnijdt. Het is in scène gezette gezelligheid.”

Loes: “Dat hoor je ook in onze liedjes. Ze gaan vaak over de liefde, maar nergens is het: joepie, wat heerlijk dat we samen Kerst vieren. Er zit altijd een element van mislukking in. Toch is het ook een zoektocht naar hoop. Het gaat er, denk ik, om dat je de romantiek van je eigen eenzaamheid kunt zien. Als dat lukt, heb je een uitstekende Kerst.”

Clean Pete 's Kerstshow: 21 december Doornroosje, Nijmegen; 22 december TivoliVredenburg, Utrecht
Het album 'Gloria' is nu uit op cd, lp en digitaal.

Lees ook:

Waar blijft de nieuwe kerstknalhit?

Wham!, Chris Rea en Mariah Carey zijn dezer dagen alomtegenwoordig op de radio. Wie komt er met een nieuwe kersthit?