Claude Debussy: Honderd jaar dood, maar nog springlevend
Precies honderd jaar geleden stierf Claude Debussy (1862 - 1918), de Franse componist die een compleet nieuwe muzikale taal creëerde. ‘Clair de Lune’, ‘Les sons et les parfums tournent dans l’air du soir’, ‘La Soirée dans Granade’: zijn titels verraden het poëtische karakter van zijn muziek.
Hoe prettig zijn muziek ook in het gehoor ligt, Debussy was een van de drie grote vernieuwers aan het begin van de twintigste eeuw. Schönberg zette de toonsoorten aan de kant, Stravinsky koppelde ritme los van melodie en harmonie, maar het was Debussy die de maatstreep ophief en de muzikale vormprincipes losliet. Geen kant-en-klare meezingers meer, maar sfeervolle fragmenten die niet meer deden dan suggesties wekken. De luisteraar mag uit de opgewekte beelden, kleuren en geuren zelf een verhaal destilleren.
Debussy baseerde zich vaak op gedichten, zoals die van de Belg Maurice Maeterlinck. Die was eerst nogal beledigd dat Debussy zijn gedicht ‘L’Après-Midi d’un faune’ (1894) op muziek had gezet. Maar toen hij het eenmaal had gehoord, gaf hij toe dat de muziek “meer nostalgie, meer licht, finesse, sensualiteit en rijkdom had” dan zijn gedicht. “Ik druk u met bewondering de hand, Debussy,” schreef hij hem. Componist en dirigent Pierre Boulez zou later zeggen: "De moderne muziek is ontwaakt met 'L'après-midi d'un faune".
Soms keerde het beeldende karakter van zijn stukken zich tegen hem. Toen het orkestwerk ‘La Mer’ voor het eerst werd uitgevoerd, reageerde componist Erik Satie nogal vals. Naar aanleiding van het eerste deel met de titel ‘Van de zonsopkomst tot het middaguur’ schreef hij: “Ik vond vooral het stuk over kwart voor elf heel geslaagd".
Zelf kennis maken met Debussy’s muziek? Hier de tien mooiste stukken:
1.Prélude à l’àpres-midi d’un faune’
2. la Mer
4.Danse sacrée et danse profane
5.Uit de opera Pelléas et Mélisande: derde acte, scène 1
6. Tweede deel uit strijkkwartet opus 10
9. Arabesque 1
10. Jeux
