Chef-dirigent Lorenzo Viotti verlengt zijn contract niet en gaat op zoek naar een nieuwe balans in zijn leven

Stampvolle zalen. Jongeren die ineens naar klassieke concerten en naar de opera gingen. Fietsen rijendik geparkeerd op de stoep voor het Concertgebouw. Dat was het inmiddels beruchte Viotti-effect. Maar de naamgever van dat effect, de Zwitserse dirigent Lorenzo Viotti, liet vrijdag weten dat hij op zoek is naar een nieuwe balans in zijn leven. Daarom verlengt hij zijn contract bij De Nationale Opera (DNO) en bij het Nederlands Philharmonisch Orkest (NedPhO) niet. Na het seizoen 2024-2025, als zijn contract officieel afloopt, pakt hij zijn biezen.

Dat kan alleen maar betekenen dat Viotti zich in Nederland niet erg senang voelt. Bij dit soort contracten van chef-dirigenten wordt er vaak meteen bij vermeld dat er een optie op verlenging is. In Viotti’s geval was dat een contract voor drie jaar, met de intentie tot vijf. In de meeste gevallen wordt van zo’n verlenging gebruikt gemaakt. In slechts vier jaar kun je als chef-dirigent immers amper je stempel drukken.

Een prachtig avontuur van vier jaar

In het officiële persbericht dat vrijdagmiddag door DNO en het NedPhO gelijktijdig werd verstuurd, schrijft Viotti het volgende: “Ik heb besloten om in de toekomst prioriteit te geven aan mijn persoonlijke leven en ontwikkeling waarin ik meester ben over mijn eigen tijd. Ik kijk er naar uit straks hierin nieuwe wegen te bewandelen, na een prachtig avontuur van vier jaar als chef-dirigent. Mijn relatie met de musici, koorleden, collega’s en natuurlijk het publiek en de stad Amsterdam zal er altijd zijn.”

Dat hij als gastdirigent daarna bij orkest en opera zal terugkeren, wordt door de opera en het orkest bevestigd. Maar het kan niet anders dan dat dit aangekondigde vertrek een klap is voor beide instituten. Rob Streevelaar, orkestdirecteur van het NedPhO, kan overigens niet reageren op de beslissing van zijn chef-dirigent. Het blijkt dat Streevelaar inmiddels vertrokken is bij het orkest. Daar is officieel nooit een mededeling over gedaan, maar een woordvoerder van het orkest benadrukt dat Streevelaars vertrek niets met het besluit van Viotti te maken heeft.

Viotti begon in het seizoen 2021-2022 aan beide chefschappen. Met een flitsend kennismakingsfilmpje werd Viotti al skateboardend, zwemmend en springend over daken in de markt gezet. Die campagne werkte, want er verschenen interviews in bladen en in televisie-programma’s die normaal nooit items hebben over klassieke muziek of dirigenten. En het aanboren van dat nieuwe publiek werkte dus.

Twijfel aan muzikaal-inhoudelijke kwaliteiten

Kritiek was er ook meteen. Omdat Viotti op zijn Instagram-pagina foto’s en filmpjes deelde van zijn ontblote, gespierde lichaam en van zijn vele sportieve activiteiten werd er in bepaalde kringen getwijfeld aan zijn muzikaal-inhoudelijke kwaliteiten. Ook een interview met veelzeggende foto’s in het tijdschrift Men’s Health zette kwaad bloed. Dat deed je niet als dirigent was de teneur in de kritiek. IJdeltuiterij, net als zijn reclames voor mode en horloges. Viotti pareerde dat met de uitspraak dat het werk van een dirigent slopend kon zijn, en dat hij daarom zorg droeg voor een super-fit lichaam.

Intussen leverde Viotti in al die volle zalen spraakmakende concerten en opera’s af. Op enkele uitzonderingen na waren de recensies steevast goed. Deze maand dirigeert hij bij DNO een productie van Richard Strauss’ Der Rosenkavalier, waarin zijn bijdrage lovend werd ontvangen. Zaterdag en maandag dirigeert hij het NedPhO in muziek van Szymanowski en Rachmaninov in het Concertgebouw.

Lees ook:

Nieuwe chef-dirigent Lorenzo Viotti gaat gerust skateboardend over het podium

Boksen, skateboarden, over daken sprinten. Chef-dirigent Lorenzo Viotti wil muren slechten, gewaagd leven en de geheime wereld van klassieke muziek ontsluiten voor een nieuwe generatie. ‘Ik mis de groove, het risico, de gulheid.’