CD’s op vrijdag: Lekker los van Scofield, deugd van Fred Jacobs en het verdwenen album van Neil Young

Eén middag slechts; gitarist John Scofield, bassist Steve Swallow en drummer Bill Stewart hadden niet meer tijd nodig om de negen stukken van ‘Swallow Tales’ op te nemen. Haast verontschuldigend legt Scofield in de hoestekst uit hoezo dat zo snel kon gaan: hij kent Swallows composities al zo’n veertig jaar en met musici die al heel lang samenwerken, kan het werk dan in een handomdraai gedaan zijn.

Precies dat hoor je ook. Heel de plaat ademt ontspanning. Met name Scofield en Swallow nemen de tijd voor hun solo’s. Mooi zijn de momenten waarop ze als het ware van de noten proeven; een hap, even de smaak laten inwerken en dan nog maar weer een hap, van iets anders dit keer of gewoon van hetzelfde. Maar hoe los en relaxed het trio hier ook speelt, nergens wordt het achteloos.

Integendeel, zeker in de ballads is het spel doorleefd. In die ene middag heeft dit drietal alles ingezet wat het in een lang muzikaal leven heeft geleerd. En dan is het vooral een feest te horen hoe de musici in hun spel dicht bij elkaar kruipen. Want oude rotten als deze weten dat muziek begint met luisteren. (Mischa Andriessen)

Klassiek
Fred Jacobs
Kapsberger ­
‘Virtù e nobiltà’ (Metronome)
★★★★☆

De tentoonstelling ‘Caravaggio-Bernini’ in het Rijksmuseum is weer te bezoeken, en verlengd tot half september. De twee barokke kunstenaars uit Rome worden daar afgezet tegen elkaar – schilderkunst tegen marmer – en tegen hun tijdgenoten. Het Rijks geeft de verschillende zalen barokke en heftige begrippen mee als terribilità (afschuw) en devozione (devotie).

In het Rome van Caravaggio en Bernini werkte ook een adellijke luitspeler en componist: Giovanni Girolamo Kapsberger. In Rome stond hij bekend als Il nobile alemano (De edele Duitser). Theorbo-speler Fred Jacobs heeft een cd vol gespeeld met zijn muziek. En Jacobs zette net als het Rijksmuseum twee barokke begrippen naast elkaar: virtù (deugd) en nobiltà (edelheid). Het is de titel van de cd.

Toen collega Joke de Wolf de tentoonstelling in het Rijks besprak, was ze opgelucht dat de kunstenaars hun werken niet van geluid hadden kunnen voorzien. Want dat zou een oorverdovend geschreeuw en gehuil zijn geweest. Ze moet deze prachtige cd maar eens opzetten. Vol van subtiele, uiterst fijnbesnaarde muziek. Want dit is óók het geluid van het barokke Rome. Weliswaar met schrijnende dissonanten en tonale botsingen, maar altijd zalvend voor het oor, nooit oorverdovend.

Jacobs is als altijd de fijnzinnige meester op zijn instrument, een kopie van een 17de-eeuwse theorbe die ooit in Rome gebouwd werd. Weldadig mooi. (Peter van der Lint)

Pop
Neil Young
Homegrown (Reprise/Warner Music)
★★★★☆

Vraag mensen naar een albumtitel van Neil Young en ze noemen geheid ‘Harvest’. Het is de plaat waarmee de Canadese singer-songwriter in 1972 doorbrak en het was in Amerika dat jaar het best verkochte album.

‘Harvest’ had opgevolgd moeten worden door ‘Homegrown’, maar te elfder ure besloot Young deze plaat terug te trekken en een ander album uit te brengen. Onder meer omdat de songs op ‘Homegrown’ gingen over de relatiebreuk met actrice Carrie Snodgress en hij de plaat te somber vond.

Zo bleef ‘Homegrown’ op de plank liggen en kreeg het album in de loop der jaren onder fans een haast mythische status. Maar 45 jaar later heeft Young nu toch besloten dit ‘verdwenen’ album alsnog uit te brengen. Young zelf noemde de plaat, met twaalf songs waarvan er zeven nooit eerder werden uitgebracht, ooit de brug tussen ‘Harvest’ en ‘Comes a Time’.

Dat blijkt heel goed te kloppen. ‘Homegrown’ ademt een zelfde bedachtzame sfeer als ‘Harvest’ en richt zich, zoals veel andere platen uit deze periode van Youngs loopbaan, op een delicate en grotendeels akoestische mix van pop en folk.

We horen op deze plaat dus geen dingen die we nog niet van Young kenden, maar het is wel een hele mooie plaat met veel sterke songs. Een van de hoogtepunten is ‘White Line’, dat zich ontvouwt als een poëtische mijmering en met van die hartverscheurende mondharmonicapartijen waar Young patent op heeft. Maar ‘Homegrown’ kent ook aanstekelijke songs zoals het lekkere bluesy ‘We Don’t Smoke It No More’ en het titelnummer, dat erom smeekt meegetikt te worden met je voet.

Zo is geen ‘Homegrown’ zeker niet alleen een album voor fans die hun collectie compleet willen hebben, maar ook een uitstekend album dat de gelegenheid biedt om het vroege werk van Neil Young te herontdekken. (Saskia Bosch)