CD's op vrijdag: Ariana Grande, Rafal Blechacz & meer

Ariana Grande laat zichzelf iets meer zien

POP

Ariana Grande | Thank u, next (Republic/Universal)
★★★☆☆

Hoewel ze voortdurend in de spotlights staat, is Ariana Grandes persoonlijkheid in nevelen gehuld. Haar teksten worden meestal door anderen geschreven en zijn zo algemeen dat ze op ieders leven van toepassing kunnen zijn. Het is vooral Grandes stem die indruk maakt. Ze zingt zoals Jan Vayne piano speelt, vol uithalen en tierelantijnen. Maar wie de vrouw achter die stem is, daar kom je via haar muziek tot nu toe nauwelijks achter.

Geleidelijk is dat aan het veranderen. Op ‘Sweetener’, dat krap een half jaar geleden verscheen, liet Grande zich eindelijk een beetje zien. ‘Thank u, next’ is het eerste album waarop ze op alle liedjes (deels) zelf schreef. Geregeld heb je het gevoel dat muziek en muzikant samenvallen.

Opener ‘Imagine’ had door niemand anders gemaakt kunnen worden. Zonder hem bij naam te noemen zingt Grande ondubbelzinnig over rapper Mac Miller, haar ex-vriendje dat kort na het einde van de relatie aan een overdosis overleed. Grande fantaseert hoe het leven had kunnen zijn als hij niet in de greep van de drugs was gekomen. Ook muzikaal is het een interessant nummer: de basis is trap, de populaire donkere hiphopstroming uit het Zuiden van de Verenigde Staten, wat fraai contrasteert met de lieflijke stem van de zangeres.

Op ‘Break up’ werkt de combinatie nog beter. Slimme vondst van het productieteam vol grote namen, dat uit alle hoeken inspiratie putte: van warme latinklanken via soulzangeres Wendy Rene naar indiepop en ‘The sound of music’.

Het titelnummer is eveneens een persoonlijk liedje. Vier ex-vriendjes worden bij naam genoemd en oprecht bedankt: ‘Thank u, next’ dient niet ironisch te worden opgevat. Intussen werpt Grande zich op als rolmodel voor jonge meisjes. Als het over de liefde gaat, laat ze niet met zich sollen.

Helaas telt de plaat flink wat inwisselbare liedjes, die noch tekstueel, noch muzikaal enige indruk achterlaten. ‘I love it when we make up / Go ahead, ruin my makeup’ zingt Grande ergens. Een wat magere taalvondst om een heel lied omheen te bouwen.

‘Thank u, next’ is nog lang geen meesterwerk, maar wel het bewijs dat Grande meer is dan haar stem. In ‘NASA’ heeft ze de beroemde uitspraak van Neil Armstrong gefeminiseerd: ‘This is one small step for a woman / One giant leap for womankind.’ Als ze in dit tempo kleine stappen blijft zetten, dan zal die klassieker er vroeg of laat komen. (Klaas Knooihuizen)

Frisse blik, veel durf, volle toon

KLASSIEK

Rafal Blechacz en Bomsori Kim | Fauré, Debussy, Szymanowski, Chopin (DG)
★★★★☆

Tweede worden hoeft niet altijd erg te zijn. De Zuid-Koreaanse violiste Bomsori Kim won het Wieniawski vioolconcours in Polen net niet. Maar ze had de aandacht gevangen van de Poolse pianist Rafal Blechacz, die ooit wel met de eerste prijs van het belangrijke Poolse Chopin-pianoconcours naar huis ging. Hij vroeg haar per e-mail of ze met hem wilde spelen. En nu ligt er een cd met Franse en Poolse vioolmuziek, waarop ze klinken als een hechte eenheid.

De 33-jarige Blechacz is een fantastisch pianist, veelzijdig en altijd interessant om naar te luisteren. Hij geeft Kim alle ruimte om te excelleren. En dat doet ze, met veel durf en volle toon. Dit prachtige repertoire is bij hen in goede handen. Het duo begint met de wat bekendere Eerste vioolsonate van Fauré en de Vioolsonate van Debussy. Szymanowski’s Sonate voor Piano en Viool (en dus niet andersom) was nieuw voor Kim. Maar haar frisse blik en voortvarende aanpak klinken overtuigend. Blechacz’ begeleiding is een gespreid bedje voor de viool. Ook in de Nocturne van Chopin, die ze als toegift spelen in een bewerking voor viool en piano van de violist Nathan Milstein. (Sandra Kooke)

Echt indringend wordt het nergens
POP

Hef | Koud (Noah’s Ark)
★★★☆☆

Tien jaar lang kon Nederland over Hefs schouder meekijken naar het straatleven in Hoogvliet, Rotterdam. De jonge dealer werd een ambitieuze rapper die fantaseerde over succes. Hij oogstte het, genoot ervan en besefte toen dat geld en status geluk niet garanderen. Onlangs trok hij weg uit de wijk. Spannend hoe de verandering van decor doorklinkt in zijn werk.

Nauwelijks, zo blijkt. Je kunt een rapper uit Hoogvliet halen, maar hoe haal je Hoogvliet uit een rapper? Slechts sporadisch krijgen we een inkijkje in Hefs huidige leven, vaak verpakt als wijze les. ‘Je hebt merk aan je voeten, maar geen eten in je koelkast’ rapt hij ergens. En: ‘Iedereen wil rijk zijn, maar [Hef] Bundy wil iets betekenen.’

De degelijke beats, voornamelijk afkomstig van jonge makers, zijn even gortdroog als de lome raps. Het hippe autotunejasje dat Hef in sommige nummers aantrekt, staat geforceerd, maar misschien is het gewoon verandering van smaak. Zijn favoriete hamburgerketen is immers ook uit de teksten verdwenen; tegenwoordig eet hij ‘bijna vegetarisch’.

Met die details moeten we het doen, want diep in zijn ziel snijdt de rapper nergens. Allicht past dat bij zijn karakter, maar het staat een echt indringende plaat in de weg. (Klaas Knooihuizen)

Een solo-cello als een reisleider

KLASSIEK/WERELD

Atlas Ensemble/ Jean-Guihen Queyras, Joël Bons | ‘Nomaden’ (BIS)
★★★★☆

Soms klinken er humorvolle en vinnige toccata’s à la Ligeti, dan weer verandert de sfeer rigoureus en zit je onverwacht in een heuse improvisatie van een setar (Perzische luit) of ben je getuige van een jazzy duet tussen cello en de erhu (Chinese luit). Alsof je tijdens een lange wandeling steeds een hoekje omslaat en in een heel andere (klank)wereld terechtkomt.

We luisteren naar het stuk ‘Nomaden’ van de Nederlandse componist Joël Bons. Hij schreef het in opdracht van de Cello Biënnale voor meestercellist Jean-Guihen Queyras. Die speelde samen met het Atlas Ensemble onder leiding van Ed Spanjaard de eerste uitvoering van dit ‘interculturele’ stuk in het Muziekgebouw aan ‘t IJ in 2016. Daar werd ook de live-opname gemaakt die nu op cd is uitgebracht. Die cd is goed getimed: Bons won eind vorig jaar de Grawemeyer Award for Music Composition. De 100.000 dollar die daarbij hoort wordt hem in april overhandigd.

Nomaden is een stuk als geen ander. Ruim een uur neemt de solo-cello je als een reisleider mee langs zijn exotische broeders en zusters uit China, Iran, Turkije of Japan. De ontmoetingen zijn stuk voor stuk fascinerend en worden met grote finesse en virtuositeit vertolkt. (Peter van der Lint)

Oud, nieuw, westers, oosters - en dat werkt

WERELD

Rima Khcheich Mike Fentross Maarten Ornstein | Ombre De Mon Amant (Zefir Records)
★★★★☆

Toon zonder te vertellen. Deze gouden tip voor schrijvers wordt op ‘Ombre De Mon Amant’ met succes ook muzikaal ingezet. Wie de plaat opzet zonder zich op voorhand in de achtergronden te verdiepen, hoort prachtig geconcentreerd uitgevoerde muziek, maar niets vreemds. De beheerst gepassioneerde stem van de Libanese zangeres Rima Khcheich past perfect bij het sprankelende snarenspel van Mike Fentross op theorbe en vihuela, en bij de indringende basklarinetklanken die Maarten Ornstein voortbrengt. Het is muziek die de luisteraar vanaf de eerste maat bij de kladden heeft en pas een klein uur later weer loslaat.

Maar wat blijkt? Die muziek is soms recent geschreven, maar vaak ook eeuwen geleden. En die muziek is soms westers, soms uit het Midden-Oosten afkomstig. Bijna altijd wordt ze met Arabische poëzie verbonden; soms oud, soms nieuw, zoals Fentross’ luitachtige instrumenten doorgaans in oude muziek worden gebruikt en de basklarinet juist vaker in moderne. In de arrangementen zijn bovendien zangpartijen toegevoegd of aangepast aan Khcheichs stijl. Kortom, hier wordt gretig gemengd en uit talloze tradities geput. En dat werkt geweldig. (Mischa Andriessen)