In zijn nieuwste show Laat Dat Nou Maar Aan Mij Over schildert cabaretier Vincent Bijlo ons, zienden, af als trieste types. En hij vraagt zich af: wat is dat eigenlijk, beperkt?
Hij kwam op het idee voor zijn nieuwste show toen hij in een restaurant zat te eten en ineens de elektriciteit uitviel. Geen licht dus. Iedereen was onthand, behalve Vincent Bijlo (57), de blinde cabaretier. “Mensen konden niet eens die zaklamp op hun smartphone vinden. Met mij was niks aan de hand. Dus ben ik maar meteen alle bestellingen gaan regelen en het eten gaan uitserveren. Nee, grapje. Maar toen het licht weer aanging, kwamen veel mensen geschrokken naar mij toe. Want ik moest ook in paniek zijn geweest. Terwijl er voor mij niets was veranderd. Ze snappen er niets van. En dat zijn dan mensen die mij ‘beperkt’ noemen.”
Het is inderdaad maar wat je beperkt noemt.
“We denken zo in hokjes. Als je echt inclusief wil zijn, vereist dat heel veel empathie, zodat je je helemaal verplaatst in andermans wereld. Zienden doen voor de grap weleens een zogeheten blind experience, waarbij ze alle lichten uitdoen en dan rondtasten in het donker. Maar dát is niet mijn wereld. Voor mij is het nooit donker. Want donker bestaat bij de gratie van licht. En ik zie geen licht.”
Jij ziet niets. Kun je dat ‘niets’ beschrijven?
“Nee, dat is niet te beschrijven.”
Je hebt ook geen spiegels in huis, daar ben je mee gezegend, vind je.
“Heerlijk. Ik ken veel mensen die kwaad worden op hun spiegelbeeld omdat ze het niet vinden lijken. Daar heb ik geen last van. Mensen die altijd maar bezig zijn hun uiterlijk te verbeteren. Er schijnen in dit land 500.000 vrouwen te zijn die hun lippen opvullen. Ik heb geen last van mijn uiterlijk, nee.”
Je zegt dat wij ons ook laten verleiden door mooie, dure verpakkingen. Daar heb jij geen probleem mee.
“Het is een valstrik, je betaalt honderd euro voor een parfum, waarvan de vloeistof misschien een kwartje kost en soms ook nog enorm naar wc-eend ruikt.”
En huidskleur, daar heb jij ook geen oog voor. Sterker: als iemand van kleur is, dan weet jij dat vaak niet.
“Nee, zeker kinderen die hier zijn geboren, van wie de ouders migrant waren, spreken vaak Algemeen Beschaafd Nederlands. Ik maakte laatst met Mischa Blok een radioprogramma. Iemand vroeg: Weet je waar zij vandaan komt? Ik dacht Rotterdam of zo. Ja, maar waar ze echt vandaan komt? Toen hoorde ik dat ze er Aziatisch uitziet. Ik vroeg haar of dat zo was. En inderdaad, dat was zo. Op haar derde, in 1978, is ze geadopteerd uit Zuid-Korea.”
In je show hekel je de zienden die iets per se in het echt willen zien, een bruine hokko bijvoorbeeld, een zeldzame vogel in Costa Rica.
“Op de Vakantiebeurs worden die vogelreizen aangeboden. Wat is het nut om zo ver te vliegen voor die bruine hokko? Eerst zien dan geloven, zoiets? Dat is toch alleen leuk voor Darwin, of een vergelijkbare natuurvorser? En wat dacht je van vakanties naar Rwanda met gorilla-garantie.”
Die Vermeer-schilderijen, waar zo’n run op is, hoef je ook niet per se te zien, vind jij. Jij maakte de audiodescriptietour voor blinden en slechtzienden voor het Rijksmuseum.
“Ja! Ik heb een medewerker van het museum in urenlange sessies de hemd van het lijf gevraagd over werkelijk alle details op alle 28 schilderijen: waar staat dit, waar dat, hoe valt daar het licht? De tour staat op de website van het Rijksmuseum, 1 uur en 10 minuten. Ik neem je bij de hand, lees de zaalteksten voor en beschrijf alle details van de werken. Iedereen kan zo de schilderijen componeren in z’n hoofd.”
Dan hoeven ze er niet massaal meer heen, dat lost meteen het kaarttekort op.
“Ja! Ik was bij de opening van de expositie. Weet je wat voor geluid mensen daar trouwens produceerden? Als een stationshal waar enorme paniek is uitgebroken omdat er gezegd is dat er een paar dagen geen treinen rijden. Bij die opening liepen alle sponsoren, de CEO van Heineken en Akzo Nobel en hun vriendjes, kwakend langs die werken die juist zo’n sereniteit en toewijding uitstralen. Dan ben ik blij dat ik mensen niet ook nog zie.”
Laat Dat Nou Maar Aan Mij Over: acht voorstellingen vanaf 3 maart, in het najaar een langere tournee. Info: vincentbijlo.com
Lees ook:
Cabaretier Ronald Goedemondt vreest het oordeel van zijn zoon het meest. ‘Als hij er niets aan vindt, is het mislukt’
Voor wie spelen acteurs het liefst en wiens oordeel vrezen ze? Aflevering 2 van een serie over het publiek van de artiest. Cabaretier Ronald Goedemondt: ‘Als ik mijn regisseur hoor lachen in een verder stil publiek is dat de grootste kick.’
