Boem! Au! Dag Giraf, zei Dikkertje Dap

Dikkertje Dap heeft een speelfilm gekregen. Voor de verandering is het geen verhaal maar een versje van Annie M.G. Schmidt dat de bioscoop bereikt. En wie is er niet mee opgegroeid? De meesten zullen de eerste regels van het populaire rijm, uit 'Het fluitketeltje en andere versjes' (1950), kunnen dromen: Dikkertje Dap klom op de trap 's, morgens vroeg om kwart over zeven, om de giraf een klontje te geven. Dag Giraf, zei Dikkertje Dap, weet je, wat ik heb gekregen? Rode laarsjes voor de regen!

Mirjam Oomkes (37) kan erover meepraten. Samen met Laura Weeda schreef ze het scenario voor een heerlijke kinderfilm over Dikkertje Dap en zijn vriendje Raf de Giraf, die deze week in première gaat op het Nederlands Film Festival. Boeken van Annie M.G. Schmidt werden vaker verfilmd, denk aan 'Abeltje', 'Minoes', 'Ja Zuster Nee Zuster', 'Pluk van de Petteflet' en - de laatste aanwinst - 'Wiplala'. Voor Dikkertje Dap waren er niet meer dan 34 regeltjes om uit te putten.

De tekst loopt door onder de trailer van 'Dikkertje Dap'

"Een versje is inderdaad iets heel anders", zegt Oomkes die eerder boeken bewerkte van Carry Slee ('Kappen!') en Heleen van Royen ('De Ontsnapping') en momenteel druk is met de scenariobewerking van 'Magnus', de roman van Arjen Lubach. "Bij Dikkertje Dap hadden we niet meer dan een paar ingrediënten: een ondernemend jongetje met rode regenlaarsjes dat een gesprek heeft met een giraf in Artis. Van daaruit zijn we verder gaan denken. Omdat Dikkertje in het versje vertelt dat hij het a,b,c leert, kwamen we al snel op het idee om een verhaal te schrijven over een jongetje dat voor het eerst naar school gaat."

Dichtkunst

Oomkes beaamt dat scenaristen maar zelden te rade gaan bij de dichtkunst, al zijn er in het buitenland wel wat voorbeelden, zoals 'The Raven' naar een gedicht van Edgar Allen Poe. Ook twee epische gedichten, 'de Ilias' en 'de Odyssee', vonden hun weg naar de bioscoop. In de Nederlandse filmmakerij is het nieuw. Niet eerder vormde een versje de basis voor een avondvullende film.

Het hele avontuur begon volgens Oomkes met de geboorte van haar dochtertje zes jaar geleden. "Als ze huilde, probeerde ik haar te troosten met muziek. Ik merkte al snel dat het liedje over Dikkertje Dap van VOF de Kunst, een oud hitparadehitje, heel goed werkte, dat ze daar stil van werd. Ik heb het liedje vaak gehoord en veel gezongen. Tot ik op een gegeven moment dacht: wat een grappig jongetje eigenlijk en wat een leuk verhaaltje, wat gek dat daar nog nooit een film over is gemaakt."

De tekst loopt door onder de foto

Op een boekpresentatie liep Oomkes een vriendin en oud-studiegenoot tegen het lijf, Laura Weeda, die ook aan het schrijven was en ook moeder was geworden. "Ik vertelde haar over mijn idee voor een Dikkertje Dap-film. Niet veel later zaten we samen in het café te schrijven." Met een eerste opzet tobioog het tweetal naar een producent. "Die was meteen enthousiast", herinnert Oomkes zich, "het ging natuurlijk ook om Nederlands cultureel erfgoed".

Er raakten meer mensen betrokken die allemaal wat in de melk te brokkelen hadden. Barbara Bredero werd aangetrokken als regisseur en het is volgens Oomkes vooral aan haar te danken dat het dorpje waar Dikkertje woont (in de film het Noord-Hollandse Marken met zijn vrolijke houten huizen) een multicultureel karakter kreeg. Het veelgehoorde verwijt dat Nederlandse films te wit zijn, gaat niet op voor Dikkertje Dap.

Verschillende versies

Oomkes geeft aan als scenarist maar beperkt invloed te hebben op de kleur van de personages. "Dat is meer het pakkie an van de producent, de regisseur en het castingbureau, maar ik ben blij dat de regisseur het in dit geval pushte. In de film zie je de Nederlandse samenleving weerspiegeld."

Daarmee was de kous niet af. In de loop van de tijd verschenen er verschillende versies van het script. Er werd een scenariocoach bijgehaald die naar de verhaalstructuur keek. Het Filmfonds deed zijn zegje. "En natuurlijk moesten we ook naar Flip van Duijn, de zoon van Annie M.G. Schmidt die de rechten heeft van haar werk en in de eerste fase zijn goedkeuring moest geven. Zo hebben we geschaafd en gevijld, en heel veel gediscussieerd." Al met al duurde het vijf jaar om Dikkertje Dap in de bioscoop te krijgen. In de tussentijd kreeg Oomkes een tweede baby, en ja, ook die groeide op met Dikkertje Dap die - roetsjj! - van de nek van de giraf afglijdt.

Een beetje gek

Wat Oomkes als ouder was opgevallen, is dat kinderfilms vaak toch iets te eng en te spannend zijn voor de allerkleinsten. "Dat is iets waar we erg op gelet hebben bij het schrijven: dat het plezierig is voor peuters en kleuters, en tegelijk ook vermakelijk voor oudere kinderen, en voor meegetroonde ouders en grootouders." Zelf heeft Oomkes goede herinneringen aan 'My Life as a Dog', al zag ze die Zweedse kinderfilmklassieker pas op volwassen leeftijd. Van alle Annie M.G. Schmidt-verfilmingen is 'Minoes' haar het dierbaarst. "Het zijn films waarin iedereen een beetje gek is en daardoor normaal. Dat geeft troost. Wat je ook voor rare dingen doet in het leven, uiteindelijk maakt het niet uit, als je maar een beetje je best doet om aardig te zijn."

'Dikkertje Dap' gaat zondag 24 september in première op het Nederlands Film Festival en is vanaf 4 oktober te zien in de bioscoop.