CultuurZomercursus Hiphop
Bitches, hoeren en sletten - zijn alle rappers seksistisch?
Nederlandse hiphop is groter dan ooit. Maar wie doet ertoe in de scene? Muziekrecensent Klaas Knooihuizen geeft een korte cursus voor lezers die de draad kwijt zijn. Vandaag: zijn alle rappers seksistisch?
Ik had een bitch en die bitch deed me pijn / dus nu kan ik niet meer vertrouwen op een wijf (Sevn Alias, ‘Rain’)
Soms een slet die ik in mijn auto wiep / maar ik dump haar op de ring / nee, we trouwen niet (Boef, ‘Lauw’)
Kom van een bitch en ik kreeg niet eens hoofd / maar dat maakt niet uit my nigga, ik word niet boos / want ik pak haar iPhone en haar soppi ook (Jandro, ‘No go zone’)
Zet een populaire Nederlandse hiphopplaat op en de sletten, kechs en bitches vliegen je om de oren. In de wereld die rappers schetsen zijn vrouwen tweederangsburgers die maar voor één ding goed zijn. Na het rampetampen mogen ze opkrassen, want door in te gaan op de avances van de man bevestigen ze dat ze niet deugen. Uiteraard menen mannelijke rappers juist status te kunnen ontlenen aan al hun veroveringen.
Sevn Alias, Boef en Jandro zijn niet uniek. Van de zeventien Nederlandse rappers en rapgroepen die afgelopen jaar in de top vijftig van meest gestreamde artiesten op Spotify stonden, is er niet eentje die het woord bitch in de ban heeft gedaan.
Gekopieerde machocultuur
Hiphop is ontstaan in Amerikaanse achterbuurten, waar een machocultuur heerst die niet strookt met wat in Nederland voor normaal doorgaat. En Amerikaanse hiphop wordt veelvuldig gekopieerd door Nederlandse rappers, die niet zelden uit soortgelijke milieus komen. Dat maakt seksisme in de rap zo’n precair onderwerp. De discussie wordt al snel gekaapt door onheilsprofeten die in elke derdegeneratiemigrant een bedreiging voor de Westerse samenleving zien.
Dat bleek wel toen Boef begin vorig jaar de vrouwen die hem een lift naar huis gaven ‘kechs’ noemde, hoeren. De ophef die erop volgde was terecht, maar buitensporig. Iedere columnist veroordeelde Boef, radio-dj’s die hem nooit draaiden, kondigden een boycot aan. Vergelijk dat met die politicus die stelde dat een vrouw die ‘nee’ zegt eigenlijk wil dat je wat langer aandringt. Afgelopen maart was hij de grote winnaar bij de Provinciale Statenverkiezingen.
Toch moeten we onze kop niet in het zand steken, zeker sinds alles wat #MeToo heeft blootgelegd. Zolang misogynie in hiphop een afspiegeling is van misogynie in de samenleving, is het niet onschuldig.
Boef bood in het nummer ‘Antwoord’ zijn excuses aan voor zijn taalgebruik. Hoopvol, maar helemaal bevredigend was het niet. Hij verschool zich achter de tradities van het genre. ‘Kijk, wij rappers zeggen bitches en zo / Maar wij vinden vrouwen echt niet minder of zo’
De opkomst van vrouwelijke rappers
Waarom gebruikt hij die woorden dan? Natuurlijk valt het personage dat een rapper in zijn nummers neerzet niet per se samen met degene die erachter schuilgaat. Buiten het podium blijken rappers haast zonder uitzondering beschaafde, vriendelijke jongens die hun woorden zorgvuldig wegen en zinnige dingen te zeggen hebben. Maar zodra die microfoon voor hun neus hangt en de beat klinkt veranderen ze in op seks beluste beesten die in elk meisje een lustobject zien. Dat het er nu eenmaal bij hoort, is een drogreden. Hiphop evolueert voortdurend. Zowel muzikaal als inhoudelijk lijkt hedendaagse rap nauwelijks op de muziek die de grondleggers ooit maakten. Wie iets wil veranderen, kan dat gewoon doen.
Het is alvast goed nieuws dat vrouwelijke rappers in opkomst zijn. Artiesten als Lauwtje, S10, Famke Louise en Ella John staan garant voor een ander perspectief. Het interessantste tegengeluid komt van Latifah. Onlangs bracht zij haar nieuwe album uit, ‘Van een meisje naar een vrouw’. Alleen die woorden al: meisje, vrouw. Wat een verademing.
Stoere praatjes ontstegen
Op het album wisselen rauwe en zwoele tracks elkaar af. Het lijkt Latifah er niet om te doen haar mannelijke collega’s de les te leren; ‘Van een meisje naar een vrouw’ is zeker geen conceptplaat. Haast terloops laat ze alle kanten van de liefde zien. Hoe het voelt wanneer iemand echt iets voor je betekent, bijvoorbeeld: ‘Ik had niemand en je hield mij vast / Je zorgde ervoor dat ik op tijd at / Gaf me gelijk als ik geen gelijk had.’ Of dat er zoiets bestaat als verdriet: ‘Als je ooit niet bij mij wil zijn / en je me achterlaat, wil ik wel weten waarom / anders doe jij mij echt veel pijn.’
Ondertussen propageert Latifah zeker geen kuisheid. Op een eerder album rapte ze ‘mijn pussy is wet net een ocean’. Ook op haar nieuwe plaat is seks vooral iets positiefs: ‘Who is the baddest? Ik ben guilty / Kleed je uit want je body is wat ik wil zien.’ Dat een vrouw zoiets zingt, is per definitie interessant. Omdat Latifah het complete plaatje toont, stijgen dergelijke teksten ver uit boven de stoere praatjes van haar mannelijke collega’s. Hopelijk steken ze er wat van op.
Ook deze rappers moet u kennen
Het laatste album van Jonna Fraser opent met een vrouwenstem die de volgende tekst uitspreekt: ‘Weet je wat ik niet snap? Waarom liegen boys altijd over de chicks die ze hebben gehad? Je loopt te liegen, praten op straat dat wij iets hebben gedaan. Ik heb je nooit gehad’. Het is niet helemaal duidelijk aan wie die boodschap gericht is, maar waarschijnlijk aan Jonna Fraser zelf. Dat zou getuigen van zelfkennis. In hetzelfde nummer zingt hij: ‘Ben meteen op je meid / Want zij wacht in de suite met haar benen gespreid.’ In plaats van bitch of slet gebruikt Jonna Fraser liever woorden als baby en schatje. Dat klinkt een stuk aangenamer.
Helemaal bitch-vrij zijn de nummers van Snelle niet, maar vergeleken met het gros van zijn collega’s is de jonge rapper uit Deventer een zachtaardige verschijning. Hij schept niet op over de hoeveelheden vrouwen die hij gehad heeft en blijft verre van het merkwaardige gebruik om al dan niet fictieve vijanden te dreigen met het afpakken van hun vriendin. In plaats daarvan fantaseert hij over tongen in een steegje. In ‘Zo niet mij’ laat hij horen dat de liefde ook schaduwkanten kent. ‘Ik wil gewoon genieten van de kleine dingen / Ik wil de tijd met haar vergeten en verliefd zijn / Ik wil lachen als het allemaal mislukt is / Ik wil niet lachen in de camera met kiespijn / Ik mis naïef zijn, tevreden met niets zijn.’
Lees ook:
Waar komen al die rappers ineens vandaan?
Nederlandse hiphop is groter dan ooit. Maar wie doet ertoe in de scene? Muziekrecensent Klaas Knooihuizen geeft een korte cursus voor lezers die de draad kwijt zijn. Deel 1: waar komen al die rappers ineens vandaan?
Vroeger was hiphop véél beter (toch?)
Deel 2 van een korte hiphopcursus: kunnen rappers van tegenwoordig nog wel rappen?
