Bijzondere vondst: student Celine (24) ontdekt schilderij van Bartholomeus van der Helst

Een jaar lang liep Celine Oldenhage (24) rond met het vermoeden dat ze een schilderij van de 17de eeuwse schilder Bartholomeus van der Helst had ‘ontdekt’. “Ik wist alleen niet goed aan wie ik het moest vertellen, het voelde ook een beetje gênant”, zegt ze. Maar hoogstwaarschijnlijk heeft ze gelijk, meldt het Amsterdam Museum, waar het schilderij De regenten van het Walenweeshuis uit 1641 of ’42 in het depot hangt.

Als student Cultureel Erfgoed liep Oldenhage stage bij de Waalse Kerk in Amsterdam, ze bracht daar de grafzerken in de kerkvloer in kaart. Opmerkelijk detail: Van der Helst ligt in de kerk begraven. Na haar stage kreeg ze de opdracht om ook de omvangrijke collectie met kunst en antiek van de Waalse kerk te inventariseren. In die collectie zitten ook veel schilderijen, waaronder De regenten van het Walenweeshuis.

Oldenhage begon zich in te lezen en stuitte op een krantenbericht uit 1932 over het forse groepsportret, waarop vier bestuurders te zien zijn van het weeshuis dat de kerk had opgericht, samen met twee weeskinderen. In het bericht meldt restaurator P.N. Bakker dat hij de signatuur van Bartholomeus van der Helst heeft aangetroffen in de rechteronderhoek van het schilderij, die schuilgaat achter de lijst. “Ik dacht eerst dat het misschien een 1-aprilgrap was – het bericht verscheen eind maart. Maar ik vond meer artikelen. En ook in notulen van de Waalse kerk werd er melding van gemaakt.”

‘Onbekende maker’

Het is niet duidelijk waarom het schilderij later toch weer werd toegeschreven aan een ‘onbekende maker’. Na een jaar onderzoeken en twijfelen stapte Oldenhage toch maar naar het bestuur van de Waalse Kerk. “Ze reageerden heel enthousiast.” Vervolgens benaderde ze Van der Helst-expert Judith van Gent en haar collega Norbert Middelkoop, specialist in zeventiende-eeuwse groepsportretten. Geen van beiden kende het verhaal over de signatuur. De vondst van de student maakte hen razend nieuwsgierig, zeker omdat Middelkoop in 2021 had geopperd dat het schilderij best eens een ‘jonge Van der Helst’ zou kunnen zijn.

In het depot van het Amsterdam Museum, dat het schilderij in bruikleen heeft, ging de lijst ervan af. “Eerst was het niet zo duidelijk, maar nadat een restaurator de hoek had schoongemaakt stond daar inderdaad die signatuur.”

Er moet nog meer onderzoek gedaan worden, de experts houden het voorlopig op ‘hoogstwaarschijnlijk een Van der Helst’. “Fantastisch nieuws”, vindt Oldenhage, die haar onderzoek uitgebreid beschrijft in het tijdschrift Amstelodamum.

Lees ook:

Verstopt doek van Fernand Léger na decennia gevonden

Twee voor de prijs van één: verstopt op de achterkant van een ander werk is een nieuw schilderij van de Franse kunstenaar Fernand Léger ontdekt.