Bij het zien van ‘Shoplifters’ maakt je hart een sprongetje

Vlak voordat de 12-jarige Shota stiekem een pak noodles in zijn rugzak laat glijden, doet hij een schietgebedje. Een supermarktmedewerker lijkt hem in de smiezen te hebben. Maar juist op dat moment leidt Shota’s vader de aandacht af. Shota is gered. Vader en zoon verlaten vrolijk de winkel. Nog even langs het straatstalletje voor korokke (Japanse kroket) en het avondmaal is binnen.

De Japanse regisseur Hirokazu Kore-eda die eerder dit jaar uit handen van juryvoorzitter Cate Blanchett de Gouden Palm ontving in Cannes, tekent met ‘Shoplifters’ een fijnzinnig familiedrama. Wat is dat eigenlijk, een familie? En wanneer mag je jezelf met recht een ouder noemen? Een vader? Een moeder? Aan de hand van de zes mensen die zijn tragikomedie bevolken, staat Kore-eda stil bij dit soort vragen.

Op het eerste gezicht is het een rauwe bende die samengepakt zit in de kleine, traditionele Japanse woning. Wat moet dat worden met Shota die van zijn eigen vader het vingervlugge jatwerk leert? Is het wel zijn vader? En hoe verhouden de andere ‘familieleden’ zich tot elkaar? Shoplifters is opgebouwd als een klein mysterie waarin de sociale achtergronden langzaam diepte krijgen. Stapje voor stapje leer je meer over de wonderlijke Ersatz-familie, het samengestelde gezin dat zich in de schaduw van het moderne Japanse leven staande probeert te houden.

Dagloner

Het is schokkend om te zien dat het om werkende mensen gaat met zulke schamele inkomens dat ze niet of nauwelijks rond kunnen komen. Vader werkt als dagloner in de bouw. Moeder buffelt in een wasserij. Hun dochter klust verkleed als schoolmeisje in een stripclub. In plaats van met gele hesjes de straat op te gaan en luidkeels hun onvrede te uiten, wenden ze zich stilletjes tot kleine diefstalletjes.

Grootmoeder, geweldig gespeeld door de onlangs overleden Japanse veterane Kiki Kirin, is de mater familias die er noodgedwongen haar eigen zwendeltje op na houdt. Tegelijkertijd wordt het kleine mishandelde meisje dat op een dag kwam aanspoelen zo warm opgevangen dat je hart bij elke nieuwe, zorgvuldig gecomponeerde scène een sprongetje maakt. Het leven spat van het doek. Er wordt met overgave gevreeën en gegeten, gevloekt en gelachen. En als iemand in nood is, is er een reikende hand. Shoplifters lijkt soms wel een onderzoek naar de betekenis van samenleven.

Kore-eda werd opgeleid als documentairemaker en met die achtergrond weet hij zijn speelfilm een bedwelmend authentieke sfeer te geven. Zij acteursensemble excelleert in naturel spel. Vandaar dat het drama aan het eind, als alle geheimen worden geopenbaard, zo hard aankomt. Dat het dievenbestaan ondertussen geen moreel vacuüm schept, bewijst Shota. Het 12-jarige jongetje met de oplettende blik is de spil van het familiedrama. De moedige poging die hij doet om uit de vicieuze cirkel te breken waarin hij en zijn familieleden terecht zijn gekomen, is een roep om verlossing.

Elke week worden de nieuwste films besproken door onze recensenten. U leest de recensies hier.

Lees ook:

Gouden Palm-winnaar Hirokazu Kore-eda laat de kijkers verslagen achter

Als je alles denkt te weten over een arm gezin van winkeldieven, schudt de Japanse filmmaker Hirokazu Kore-eda de hele boel door elkaar. De film ‘Shoplifters’ laat je verslagen achter.