Bert en Ernie zijn homo, maar wat maakt dat uit?

Nieuwsgierigen confronteerden de producenten van 'Sesamstraat' vaak met de vraag: 'Hoe zit dat met Bert en Ernie?' Telkens werd de vraag naar de seksuele voorkeur van het duo weggewuifd. Poppen hebben geen seksualiteit, klonk het. Tot Mark Saltzman, schrijver van het iconische duo, hen deze week in het Amerikaanse lhbt-magazine Queerty alsnog uit de kast haalde: Bert en Ernie zijn een stelletje.

Een steun in de rug voor de homobeweging, noemt Laurens Buijs de nieuwste onthulling. De sociaal wetenschapper doet onderzoek naar homo-emancipatie aan de Universiteit van Amsterdam. "Het mooie is dat hun seksualiteit geen sleutelrol speelt in hun omgang. Het is niet iets wat apart benoemd wordt, het is een vanzelfsprekend onderdeel van hun dynamiek. Dat is een mooie bijdrage aan de 'normalisering' van homoseksualiteit."

Homoseksualiteit blijft een non-thema

Hoewel het stigma rond homoseksualiteit in Nederland grotendeels is verdwenen, blijft het in kinderprogramma's met een doelgroep als die van Bert en Ernie, tien jaar of jonger, een non-thema. "Kinderen moet je niet met seksualiteit belasten, is het idee. Daarbij zien we over het hoofd dat we dat intussen toch doen", zegt Buijs. "In onze opvoeding worden vanaf de babytijd op tv, in boeken, verhalen, sprookjes en via speelgoed allerlei bewuste en onbewuste beelden en ideeën over seksualiteit op ons losgelaten, over wat normaal is. Als het over liefde gaat, zijn dat nog altijd heterostelletjes. Dat draagt bij aan onze beeldvorming en ons referentiekader."

Werd de homoseksualiteit van Bert en Ernie hooguit gesuggereerd, in het prentenboek 'Koning en Koning' was die ondubbelzinniger. In het sprookje uit 2000 wordt een prins ondanks de talloze aangeboden prinsessen verliefd op een broer van een van de prinsesjes. Het kinderboek van de Nederlandse auteurs Linda de Haan en Stern Nijland leidde vooral in de Verenigde Staten tot controverse. Het boek werd in talloze landen uitgegeven en deze zomer werd het verhaal in Mexico-Stad door het Nationaal Ballet opgevoerd.

Nog steeds wordt het boek in scholen aan kinderen voorgelezen. "Eigenlijk zijn er weinig kinderen die het gek vinden", zegt Linda de Haan. "Ze vinden het alleen maar leuk of interessant. Bovendien creëert het herkenning: kleuters met twee vaders, twee ooms of buurmannen, leggen de link. Kinderen die het niet kennen, vallen er niet over, of herkennen het als ze het later tegenkomen. Kinderen kunnen best wat aan. Bovendien zijn ze nieuwsgierig."

Hardnekkige denkbeelden

Onze samenleving en onze opvattingen veranderen, zegt Buijs. "Maar dat betekent niet dat ons referentiekader ook verandert. In kindersprookjes en -programma's worden vaak nog heel oude ideeën over mensen en liefde overgebracht. Door die hardnekkige denkbeelden draag je onbewust waarden en normen over die niet actueel zijn."

De kracht van het boek Koning en Koning is de vanzelfsprekendheid van de homoseksuele karakters, zegt De Haan. "Door een niet-traditionele situatie de revue te laten passeren, laat je kinderen zien dat ook andere vormen van liefde voorkomen. Een prins trouwt met de prins, maar verder is het niet belerend of ligt het er niet dik bovenop. Het is wat het is. Natuurlijk zullen er vragen zijn, maar kleuters snappen ook dat de prins zijn hart op hol voelt slaan als hij een heel leuke prins tegenkomt. Als iemand lief is, kun je dat in je buik voelen."

Wat maakt het uit?

Homoseksualiteit probleemloos aan kinderen vertellen, is volgens Buijs een essentiële stap. "Emancipatie begint onder volwassenen, academici, kunstenaars en intellectuelen. De laatste stap in de emancipatie is het integreren in wat we normaal vinden. Pas als je die stap zet, creëer je een generatie voor wie homoseksualiteit niet controversieel is."

De Haan: "Hoe je het programma ook interpreteert, of ze nu vrienden, broers, studiegenoten of een stel zijn: wat maakt het eigenlijk uit?"

Sesame Workshop, de producent van Sesamstraat, ontkende gisteren dat Bert en Ernie een koppeltje zijn. "Het zijn beste vrienden. De personages zijn ooit bedacht om kinderen te leren dat mensen die heel verschillend kunnen zijn, toch goed met elkaar kunnen opschieten", aldus een verklaring op Twitter. "Poppen hebben geen seksuele oriëntatie."

Lees ook:

Pim was jarenlang stiekem verliefd op Jonas. Nu durft hij het Jonas eindelijk te vertellen

De middelbare-schooltijd van Pim werd gekleurd door Jonas: hij was zijn grote, onbeantwoorde liefde. Sindsdien heeft hij zich afgevraagd of Jonas niet stiekem ook op jongens viel. Nu, jaren later, spreekt hij ergens met hem af.