Audiodocumentaire over K. Schippers dompelt luisteraar voor even onder in Barbarberland

Kanker is een sluipmoordenaar, zegt dichter en schrijver K. Schippers (84) in de audiodocumentaire Leven volgens K. Schippers, die zijn toestand verder nuchter ondergaat. “Ik ben ongeneeslijk ziek, maar zo heeft iedereen wel wat.” Het is een kwestie van verlengen. Tussen de chemo’s door spreekt komiek ­Ronald Snijders (45) de montere Schippers, ‘mijn oudste vriend’, hebben ze pret, wordt Snijders ­berispt omdat hij een boek van Schippers niet heeft gelezen, en komt hij er nog beter achter wat de schrijver drijft.

En dan horen we Schippers (pseudoniem van Gerard Stigter) de prachtige zin zeggen: “Het is de nieuwsgierigheid voor wat voor de hand ligt”. En daar is eigenlijk alles mee gezegd, het zou een eenregelig gedicht van hem kunnen zijn. Wat Schippers in zijn werk altijd heeft gedaan is het observeren van doodgewone dingen en het spelen met woorden om te omschrijven wat hij zag. Zo komt Schippers in de documentaire ineens met het woord ‘zwaarzelend’: wat je zegt van iemand die meer dan aarzelend naar je toe komt.

Laurel en Hardy

Samen halen ze fragmenten op uit boeken en films die hun inspiratie gaven. Zoals ook de films van Stan Laurel en Oliver Hardy. Met als hoogtepunt de voorgenomen picknick in A Perfect Day, waarbij een auto wordt volgeladen en Laurel en Hardy met twee vriendinnen willen vertrekken en de thuisblijvers uitzwaaien. Maar de auto vertoont steeds andere mankementen, zodat ze nooit wegkomen, en er elke keer weer wordt gezwaaid en geroepen: “Goodbye, goodbye!” Schippers vertelt zelfs een stuk uit de film te hebben ­gedraaid op de begrafenis van zijn broer, waar zijn zwager nog in het graf viel voordat de kist erboven gehangen werd om te zakken. Echt? Ja, echt gebeurd.

Aan Snijders de vraag wat hij als komiek van Schippers heeft geleerd. “Hij was mijn blikopener. Als scholier was ik al betoverd door een parallel universum waarin zich dingen afspeelden, het van-dik-hout-zaagt-men-komische-plankenabsurdisme zoals ik dat kende van Monty Python en Herman Finkers. Maar Schippers kwam met zijn Barbarber-blik en vond het absurde in het kietelende normale. De zin vinden in de onzin van het bestaan. Foto’s ­maken van een doos die op tafel staat, om de paar uur. De doos verandert niet. Of toch wel? Dat is zo normaal, en er gaat tegelijk een enorm vreemde humor en troost van uit.”

Feest voor de oren

Schippers richtte met andere Zestigers het tijdschrift Barbarber op, onder het motto: ‘Doe maar gewoon, dan doe je al poëtisch ­genoeg’. Het ging hun ook om ondermijning van bestaande afspraken, van conventies. Het was ontregelend. En dat is Snijders op het lijf geschreven. Dat hoor je in deze radiodocumentaire, die behalve een geweldige dialoog ook een feest voor de oren is door alle perfect getimede gekke geluiden en bijbehorende muziek.

Snijders zegt Schippers vooral te bewonderen, omdat die alles steeds terugvoert naar de basis. “Net als iedereen vergeet ik vaak gewoon goed te kijken. We zijn ­allemaal voortdurend aan het filteren of de dingen aan het vergelijken met wat we eerder hebben gezien. Zijn werk is een pleidooi voor onbevangenheid. Hij was een oorlogskind en voelde de somberheid die over het land hing, hij had de enorme drang om daar iets tegenover te stellen: nu we dan toch leven, maken we er een spel van. Ik had een gelukkige jeugd als enig kind, ietwat saai misschien, zodat ik ook dat spel ben gaan spelen.”

De documentaire levert nog nieuws op ook. Want Schippers belooft met twee laatste boeken te komen: een dichtbundel Je moest me eens zien en een ­prozabundel Nu je het zegt. Om je op te verheugen.

De audiodocumentaire Leven volgens K. Schippers van Ronald Snijders is vanaf vandaag te beluisteren op nporadio1.nl/podcasts/radiodoc en op de podcastplatforms.

Lees ook:
K. Schippers: ‘Bij mij smelten de horloges’

In de interviewrubriek ‘Ik heb een droom’ vraagt de redactie van Trouw aan bekende én minder bekende mensen waar ze over dromen, overdag of ’s nachts. Vandaag: Kees Schippers.