Anja Bihlmaier zet het Residentie Orkest in vuur en vlam met Verdi’s Requiem

Een opera vermomd in kerkgewaad. Die denigrerende uitspraak van Wagner-pupil Hans von Bülow over de Messa da Requiem (1874) van Giuseppe Verdi is vaak geciteerd. De jaloerse Wagner zelf liet zich een paar decennia eerder in nog vileinere woorden uit over het Stabat Mater (1842) van Rossini. Beide werken waren dit weekend te horen in fraaie uitvoeringen die nog maar eens het ongelijk bewezen van Wagner en de zijnen.

Theatrale extravagantie

De Italiaanse kerkmuziek uit de negentiende eeuw botst in zijn katholieke en theatrale extravagantie op de strengere protestantse devotie van boven de Alpen. Het geloof wordt in Italië nou eenmaal uitbundiger beleden, en dat zegt niets over de oprechtheid van Rossini en Verdi. Ja, in hun kerkmuziek zongen de operasterren van die tijd, maar dat was in Beethovens Missa solemnis niet anders.

Het Residentie Orkest tuigde vrijdag met de nieuwe chef-dirigent Anja Bihlmaier een opwindende Verdi op. Qua bezetting en decibellen was dit een ultieme test voor de akoestiek in de nieuwe concertzaal in het Haagse Amare. De stijlvolle Bihlmaier hield de boel uitmuntend bij elkaar en overdreef Verdi’s dynamische aanwijzingen gelukkig nergens. Iets meer akoestische galm was wenselijk geweest, al hoorde je nu elk detail wel heel direct en eerlijk. Aan die langere galm wordt overigens nog gewerkt.

Precieze slag

Bihlmaier is prettig en uitnodigend, met een heel precieze slag en maximaal overzicht op het geheel. Opvallend hoe goed het jeugdige koor Laurens Symfonisch op Bihlmaier reageerde. De inzet en betrokkenheid van dit deels uit amateurs bestaande koor, goed gedrild door Wiecher Mandemaker, klonk uitermate professioneel.

Bij de vier goede solisten vielen vooral sopraan Guanqun Yu en bas Milan Siljanov op. En Bihlmaier zette het orkest in vuur en vlam met haar persoonlijkheid en aanstekelijke aanpak. Het geweld van het Laatste Oordeel in het Tuba mirum klonk fenomenaal. De nieuw chef liep tijdens het slotapplaus uitvoerig handen schuddend door het orkest heen en gaf haar bloemen aan de eerste fagottist. Kijk, Bihlmaier begrijpt hoe belangrijk Verdi de kleur van de vier (!) fagotten in zijn partituur vond.

Droeve fagotten

Donkere en droeve fagotten luidden een dag later in het Amsterdamse Concertgebouw ook het Stabat Mater in. Michele Mariotti liet in de NTR ZaterdagMatinee horen waarom hij als Rossini-specialist te boek staat. Met het Radio Filharmonisch Orkest, het Groot Omroepkoor en vier fantastische solisten gaf Mariotti de muziek uit Rossini’s nadagen het volle pond. Misschien iets te gretig in het afsluitende koor, waardoor ritmische onrust ontstond, maar verder prachtig opgebouwd en in balans.

Dat Verdi zijn collega hoog had zitten, blijkt wel uit het feit dat hij zijn Requiem in eerste instantie aan Rossini had willen opdragen. Maar hij nam ook de afwisseling van a-capella-gedeelten en dramatische aria’s in het Stabat Mater duidelijk als voorbeeld.

De aangekondigde Russische stersopraan Albina Shagimuratova was afwezig. Ze is zwanger, maar ook te nauw verbonden met het Poetinregime. Selene Zanetti verving haar met grote klasse en vlamde fel in haar Inflammatus-aria. Cecilia Molinari was al evenzeer op dreef en zong diezelfde avond ook nog haar rol van Smeton in Anna Bolena bij De Nationale Opera. Met de prachtige bas Marko Mimica en tenor Francesco Demuro was het weer een echte Rossini op Matinee-niveau.

Verdi’s Requiem is maandagavond te horen in het Avondconcert op NPO Radio4 vanaf 20 uur.