Allemaal een eigen bier

Op Texel staan vier brouwerijen, goed voor samen 36 bieren. De ­bekendste, van de Texelse Bierbrouwerij (sinds 1999), is Skuumkoppe. Sinds vorig jaar heeft Vlie­land een eigen brouwerij, Fortuna. De brouwers zijn een Fries en een Serviër die de vloer aanveegt met de speciaalbiertjes die er al waren. Die heten ‘eigen’ maar komen (‘etiketje erop en het is Vlielands’) van de wal. Zo niet de vijf bieren van Fortuna, die op het eiland gebrouwen worden met bronwater. Het biermerk ‘Eigenweiss’ komt uit de Groningse Bierbrouwerij. Terschelling heeft een eigen brouwerij, Schoemrakker, volgens Trouw een gevalletje ‘meeliften op het Texelse succes’ van Skuumkoppe.

Voor Ameland is Zeebier bedoeld, uit Groningen. Op het eiland zelf voert de Amelander brouwerij (sinds 2008) twaalf soorten bier. Haar ‘Ballumer Sap’ werd ingeruild voor toeristisch wat aansprekender ‘Amelander bier’. Biertjes ­dragen namen in dialect (‘Goäden ferskiening’). Horeca-onderneming Zee van Tijd in Nes schenkt vier bieren.

Schiermonnikoog is de hekkensluiter. Aan Pole Bjair (‘eilands­bier’), Schie­re Monnik en Hippo (sinds 2018) is weinig eilands; het wordt er niet gebrouwen. Slimme marketing lost dat probleem op. De Groningse brouwer van Pole Bjair (ondertitel: bier van Schier) zegt het zo: “Er zit geen eilander ingrediënt in, maar het karakter past bij het eiland”. Proost.

De voltreffer van Skuumkoppe

Jaap van der Weide richtte in 1999 de Texelse Bierbrouwerij op, een jaar erna de Groningse Bierbrouwerij. Die laatste heeft Van der Weide nog steeds, maar het brouwen gebeurt elders.

Hij introduceerde in 2002 op Texel ‘Skuumkoppe’ – een voltreffer. “Op Terschelling zagen ze dat. Ze vroegen: kun je voor ons ook iets maken? Daar maakten we het merk Brandaris voor, met vijf biersmaken.”

Omdat Terschelling en Texel ‘gedekt’ waren, richtte Van der Weide zich met de recepturen van Brandaris op de resterende eilanden – maar onder een andere merknaam: ‘Zeebier’. “Dat doet het goed op Ameland, en in Noord-Hollandse kustdorpen.”

Voor Schiermonnikoog en Vlieland bedacht Van der Weide ‘iets aparts’, respectievelijk Schiere Monnik (twee smaken) en Eigenweiss (twee); één ervan lijkt sprekend op de Skuumkoppe. Schiere Monnik en Eigenweiss zijn vrijwel identiek, het is vooral het etiket waaraan je ze herkent, met elk niet meer dan een andere ‘beleving’, erkent Van der Weide. Zijn brouwerij produceert ook Cranberry Terschelling.

Dus: veertien ver­schillende etiketten op acht soorten Waddenbier.

Geen controle op ‘echt’

Noem je bier ‘Waddenbier’ en niemand die je wat maakt, zegt Henk Pilat van Stichting Streekproduct Nederland. “Dat moet je in Frankrijk of Italië eens proberen, daar zijn streekproducten beschermd. Ik zie graag dat onze overheid het gaat controleren. Nu is het nog de markt die bepaalt.”

Lang niet alle grondstoffen komen van de ­eilanden. Pilat: “Meestal hebben ze een mooi verhaal bij wat ze een echt eilands pro­duct ­noemen. Ik noem het nep. ‘Bier van Schier’ moet toch minstens een béétje van Schiermonnikoog komen?”

Is er een echt Waddenbier te vinden? Ja, zegt Pilat, er is één brouwer in de regio die brouwgerst en hop uit de buurt gebruikt en ook daar vermout: Us Heit in Bolsward. Dat is toch een van de Friese elf steden? Ja, zegt Pilat. “Maar het hoort bij het Waddengebied.”

Lees ook:

Maar waar is dat schuim?

Een vast panel test wekelijks wijn, bier, whisky en non-alcoholica. Deze week: waddenbier.