Zweedse Koerden vergelijken Erdogan met Mussolini, Turkije dreigt Navo-lidmaatschap te torpederen

De toetreding van Zweden en Finland tot de Navo loopt mogelijk opnieuw vertraging op. De oorzaak is een demonstratie in de Zweedse hoofdstad Stockholm van Koerden. Daar was een beeltenis van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan te zien, die op zijn kop aan een touw bungelt en vergeleken wordt met de geëxecuteerde Italiaanse dictator Mussolini. Navo-lid Turkije, dat beschikt over vetorecht bij eventuele toetreding van nieuwe leden, neemt de zaak hoog op en heeft protest aangetekend bij de Zweedse regering.

Ankara wil tekst en uitleg

Het protest was georganiseerd door het Rojava-comité in Zweden, een actiegroep die zich onder meer hardmaakt voor Koerdische strijders in Syrië, en was gericht tegen Erdogans beleid tegen de Koerden in dat land. De groep publiceerde een video van de demonstratie en schreef daarbij: “De geschiedenis laat zien hoe dictators eindigen”. Ook schreef de groep: “Het is tijd dat Erdogan aftreedt”.

Turkije riep donderdag de Zweedse ambassadeur op het matje en vroeg om tekst en uitleg. Ankara wil dat Zweden harder optreedt tegen Koerdische dissidenten en sympathisanten, en maatregelen neemt tegen de Koerdische afscheidingsbeweging PKK en haar zusterorganisaties in Syrië. Turkije gebruikt de toetredingswensen van Zweden tot de Navo als drukmiddel en dreigt met een veto als het land niet voldoet aan Ankara's eisen.

Voor toetreding van een aspirant-lid moeten alle 30 Navo-lidstaten akkoord gaan. Alle lidstaten zijn in principe akkoord met de toetreding van Zweden en Finland, behalve Turkije en Hongarije. Van het laatste land is de verwachting dat het instemt, maar van Turkije is het nog onzeker. Turkije wil met zijn weigering concessies afdwingen bij Zweden, Finland en ook bij andere Navo-landen.

Onderzoek naar het protest

De woordvoerder van president Erdogan, Ibrahim Kalin, noemde de actie ‘walgelijk en afschuwelijk’ en eiste dat Stockholm stappen onderneemt. “Tenzij de activiteiten van terroristische groeperingen worden stopgezet, is het niet mogelijk dat de Navo-aanvraag wordt voortgezet”, schreef hij op Twitter. Turkse aanklagers zijn inmiddels een onderzoek gestart naar het protest en de beelden in Zweden. Parlementsvoorzitter Mustafa Sentop heeft een bezoek aan zijn Zweedse collega uit protest geannuleerd.

De Zweedse premier Ulf Kristersson distantieerde zich vrijdag van de demonstratie en noemde de Koerdische actie ‘extreem zorgelijk’, en een ‘risico’ voor toetreding tot de Navo. “Het is gericht, zou ik zeggen, als een sabotage-actie tegen de Zweedse Navo-aanvraag.” Buitenlandminister Tobias Billström veroordeelde de beelden, maar stelde dat de Zweedse regering ook ‘een open debat over politieke keuzes’ beschermt.

Kristersson zei eerder nog dat hij ervan uitgaat dat Turkije uiteindelijk zal instemmen met Zwedens toetreding tot de Navo. Ook zei hij dat Zweden niet kan voldoen aan alle eisen van Ankara. Zweden ging eerder onder druk akkoord met het uitzetten van Turken en Turkse Koerden die geen verblijfsvergunning hadden, maar weigert Zweedse burgers uit te leveren aan Turkije.

Pas akkoord na Turkse presidentsverkiezingen

Het Zweedse Hooggerechtshof heeft ook meerdere malen een streep gezet door de geplande uitlevering van Turkse asielzoekers, die gezocht werden door Turkije. De Zweedse regering weigerde als gevolg van die uitspraak om vier Turken uit te zetten, die volgens Ankara betrokken waren bij de mislukte coup van 2016 en leden zijn van de verboden Gülenbeweging.

Analisten denken dat Erdogan pas akkoord zal gaan met toetreding van Zweden na de Turkse presidentsverkiezingen in juni. Zweden heeft al laten weten dat het niet van plan is om nog lang te wachten, maar heeft tegelijkertijd niet zoveel alternatieven. Wel proberen verschillende landen, waaronder de Verenigde Staten, Turkije tot een akkoord te bewegen.

Navo-chef Jens Stoltenberg zei deze week dat ook hij verwacht dat Zweden Navo-lid zal worden, ondanks de Turkse houding, maar kon daar verder niets over zeggen. “Ik wil geen precieze datum geven wanneer dat zal gebeuren.”

Lees ook:

Zweden moet volgens Turkije meer doen om Navo-lid te worden

Zweden heeft de goedkeuring van Turkije nodig om toe te kunnen treden tot de Navo. Donderdag ontmoetten de ministers van buitenlandse zaken van beide landen elkaar voor overleg.