Zweden maakt jacht op Russische spionnen

Inwoners van de welvarende plaats Saltsjö-Boo aan de oostkant van Stockholm werden vorige week dinsdag voor dag en dauw gewekt door het gedreun van twee helikopters. Politie-operatie Spjut (‘Speer’) was begonnen.

Vanuit de heli’s daalden leden van een elite-eenheid rond zes uur ’s morgens langs een kabel af naar de balkons van een grote witte villa. Via ramen drongen ze naar binnen. Daar werd een Zweeds echtpaar van Russische afkomst gearresteerd op verdenking van jarenlange spionage voor Moskou. Volgens de politiechef was de spectaculaire wijze van arresteren nodig om te voorkomen dat het stel de tijd had om ‘dingen door het toilet te spoelen of computers te verwoesten’.

Samenwerking met FBI

De gearresteerde man, Sergej S., zit sindsdien vast. Zijn vrouw Elena K. is twee dagen later vrijgelaten, maar wordt nog wel verdacht van medeplichtigheid. Op een rechtszitting vrijdag over verlenging van de detentie van Sergej S. onthulde de aanklager dat de Zweedse inlichtingendienst Säpo bij het ontmaskeren van de twee samenwerkte met de Amerikaanse FBI. Volgens de aanklager onderhielden de twee banden met de Russisch militaire veiligheidsdienst GROe en hielden ze zich bezig met ‘het illegaal verwerven van technologie voor de Russische defensie-industrie.’

Parallel aan deze zaak begon vrijdag voor de rechtbank in Stockholm ook het spraakmakende strafproces tegen twee Zweedse broers van Iraanse afkomst, Peyman K. en Payam K., die al eind vorig jaar werden gearresteerd op verdenking van spionage. De 42-jarige Peyman, de oudste van de twee, werkte voor zowel de Zweedse krijgsmacht als de inlichtingendienst Säpo. Volgens de Zweedse justitie verkochten de beide broers tien jaar lang geheimen aan de Russische militaire inlichtingendienst GROe, die hen daarvoor beloonde met dollars en goud.

Grootste spionageschandalen ooit

Zweedse media spreken van een van de grootste spionageschandalen in de geschiedenis van het land, ook omdat de twee toegang hadden tot uiterst gevoelige informatie. Zo beschikte Peyman K. over een lijst met namen van alle medewerkers van de Säpo.

Het proces zal naar verwachting nog zeker twee weken duren en zal vanwege de gevoeligheid van de besproken informatie grotendeels achter gesloten deuren plaatsvinden. “Het is materiaal van absoluut het hoogste niveau van geheimhouding dat bestaat”, aldus de aanklager.

Verhoogde paraatheid Noorwegen

De twee spionagezaken zijn tekenend voor de oplopende spanning die de Russische invasie in Oekraïne veroorzaakt in Scandinavië. Zo verhoogde Noorwegen enkele weken geleden vanwege de dreiging al de paraatheid van zijn strijdkrachten. En Zweden en Finland zijn hard op weg om lid te worden van de Navo.

Dat vermoede Russische geheim agenten nu worden ontmaskerd, komt volgens lokale deskundigen vermoedelijk ook doordat deze agenten vanuit Moskou meer worden geactiveerd, om de oorlogsinspanning te ondersteunen. De spionnen nemen daarom extra risico en lopen eerder in de gaten. Bovendien zijn Scandinavische inlichtingendiensten, aangemoedigd door vooral Amerikaanse collega’s, alerter geworden op dit soort Russische bezigheden.

Lees ook:

Noorwegen verhoogt paraatheid leger vanwege Russisch gevaar

De Noren zien mysterieuze drones opduiken rond hun olie- en gasplatforms, en ontmaskerden vorige week een vermoede Russische spion. ‘We moeten waakzamer zijn.’