Wit-Rusland
Zorgen om Wit-Russische activist Protasevitsj; ‘Hij kan op dit moment worden gemarteld’
Volgens de laatste berichten ligt de gearresteerde Wit-Russische activist en fotograaf Roman Protasevitsj in kritieke toestand in het ziekenhuis. De oppositie hamert opnieuw op economische sancties tegen Loekasjenko’s regime.
De Wit-Russische oppositieleider Svetlana Tichanovskaja vroeg maandag opnieuw aandacht voor de zaak van de Wit-Russische protestbeweging. “Roman Protasevitsj is een van die mensen die ons leerde wat er in ons land gebeurt”, aldus de ‘gekozen leider’ van Wit-Rusland, zoals ze zichzelf noemt. “Hij kan op dit moment worden gemarteld. Vanaf nu kan van niemand die over Wit-Rusland vliegt meer de veiligheid gegarandeerd worden.”
Video verspreid
Journalist Roman Protasevitsj is maandag verschenen in een door de Wit-Russische staatstelevisie online verspreide video. Hij zegt mee te werken met de autoriteiten en erkent dat hij betrokken was bij de organisatie van grootscheepse protesten in de Wit-Russische hoofdstad Minsk tegen de regering van president Aleksandr Loekasjenko.
Protasevitsj zegt ook dat hij geen gezondheidsproblemen heeft. Hij zit in voorlopige hechtenis in een gevangenis in Minsk, aldus het Wit-Russische ministerie van binnenlandse zaken.
De autoriteiten in Wit-Rusland zeggen dat ze legaal handelden toen ze zondag het passagiersvliegtuig waarin Protasevitsj zat, lieten landen in Minsk. Wereldwijd is verontwaardiging over het aan de grond zetten van het vliegtuig, maar Wit-Rusland beschuldigt het Westen ervan ongegronde beweringen te doen om politieke redenen.
The regime's propaganda channels posted a video of arrested Raman Pratasevich, saying that he is treated lawfully in the Minsk Detention Center №1. This is how Raman looks under physical and moral pressure. I demand the immediate release of Raman and all political prisoners. pic.twitter.com/zdolsbp6m5
— Sviatlana Tsikhanouskaya (@Tsihanouskaya) 24 mei 2021
De arrestatie van activist en fotograaf Roman Protasevitsj, die zondag in Minsk uit een vliegtuig van RyanAir werd gehaald, kwam na een week waarin de greep van het regime van Aleksandr Loekasjenko op Wit-Rusland totaal werd. Nadat enkele maanden geleden het tv-kanaal van het grootste onafhankelijke medium TUT.BY al van de buis werd gehaald, sloten de machthebbers nu ook de website.
Volgens Protasevitsj’ moeder ligt de activist in het ziekenhuis in kritieke toestand: hartproblemen zouden de oorzaak zijn. Afgelopen week kwam een van de inmiddels ruim vierhonderd politieke gevangenen om het leven in zijn cel: de familie van de activist, Vitold Ashurak, heeft diens lichaam nog niet mogen ontvangen.
‘Elk vliegtuig kan gekaapt worden’
Nu treedt het regime ook in het luchtruim stevig op. Een vertegenwoordiger van het Wit-Russische ministerie van transport kwam met een verhaal over Hamas op de proppen. De Palestijnse organisatie zou in een e-mail hebben gedreigd het toestel van RyanAir waarin Protasevitsj zat op te blazen, om zo de Europese Unie te bewegen de steun aan Israël te stoppen.
“Het regime is verantwoordelijk”, riposteerde Svetlana Tichanovskaja. “Elk vliegtuig kan nu gekaapt worden.” Tichanovskaja zelf opereert sinds augustus vanuit de Litouwse hoofdstad Vilnius. De oppositie vraagt om een ‘no-fly zone’ boven Wit-Rusland en ziet een ban op staatsluchtvaartmaatschappij Belavia als de eerste in een reeks economische sancties tegen het regime. Die moeten zorgen dat Loekasjenko politiek en financieel geïsoleerd wordt. Buurland Litouwen sloot zich bij Tichanovskaja’s voorstel aan om het Wit-Russische luchtruim te sluiten en schrapte maandag meteen de vergunning van Belavia.
Effectiviteit sancties
Die mogelijke sanctie valt niet bij iedereen in goede aarde, ook niet in Minsk zelf. Zo wijst de Wit-Russische ondernemer Chleb (41) erop dat het regime in december ook al de landgrenzen sloot. “Ontsnappen per vliegtuig was de enige manier voor mensen op wie wordt gejaagd”, aldus Chleb, die sympathiek staat tegenover de demonstraties van afgelopen jaar en die om veiligheidsredenen niet met zijn achternaam in de krant wil.
Ook tegenover economische sancties staat hij ambivalent. “Morele steun is belangrijk. Toch denk ik niet dat economische sancties de houding van het regime zullen veranderen. Het kan ze niet schelen. Zoals Kadaffi in Libië en Kim Jong-Un in Noord-Korea het ook niet kon schelen.”
De situatie in Wit-Rusland lijkt nog het meest op de situatie ten tijde van de Sovjet-Unie, vindt hij. “Maar toen had je nog geen camera’s op elke hoek van de straat. Elk weekend patrouilleren er soldaten onder het raam van mijn huis. Wij zijn gelukkig nog niet lastiggevallen.”
Voor de oppositie is het nu of nooit. De EU moet sancties instellen, vindt Tichanovskaja. “Tegen Loekasjenko zelf en alle bedrijven en individuelen die het regime financieel ondersteunen.”
De volledige naam van Chleb is bij de redactie bekend.
Lees ook:
Wie is Roman Protasevitsj, die uit het RyanAir-toestel werd gehaald en gearresteerd?
De Wit-Russische president Loekasjenko heeft zondag onder dreiging met geweld een vliegtuig van RyanAir gedwongen te landen in de hoofdstad Minsk, om de dissident Roman Protasevitsj op te kunnen pakken. Wie is deze activist?
