Lockdownprotesten
Zero covid is voorbij, toch blijft de Chinese activist Dianxin (25) vastzitten
Strenge coronamaatregelen heeft China al weken niet meer. Toch zitten enkele demonstranten nog steeds vast. Moeder Gao Xiusheng maakt zich zorgen om haar gearresteerde 25-jarige kind, met wie ze al weken geen contact heeft.
Sinds drie weken neemt de 53-jarige Gao Xiusheng iedere dag de metro, zo vertelt ze via chatapp Signal. Het is een uur naar het politiestation in Guangzhou, een stad in het zuiden van China. Vanaf de metro loopt ze naar het bureau in het centrum van de stad en stelt ze de politie dagelijks dezelfde vraag: kan die íets vertellen over haar 25-jarige kind, Zijing Yang, dat sinds 4 december vastzit in een cel?
Iedere dag geeft de politie hetzelfde antwoord. Ja, Yang – die Dianxin wordt genoemd, ‘toetje’ in het Mandarijn – zit nog steeds vast. Nee, ze kunnen haar niets vertellen over de omstandigheden van haar kind, dat zich als non-binair identificeert.
Twee keer mag Gao kleren komen brengen, op 11 en 15 december: een trui, een lange broek, sokken en ondergoed. Maar Dianxin zelf spreken, dat lukt niet. De moeder heeft een advocaat geregeld, maar ze zegt dat die geen toegang krijgt. De politie zou als reden geven dat dit met de huidige coronapiek niet veilig is. Op een reactieverzoek per fax van persbureau AP reageert het politiebureau niet.
De 25-jarige student technische mechanica aan de Technische Harbin Universiteit wordt aangeklaagd voor “ruzie opzoeken en problemen veroorzaken”, een aanklacht die de overheid vaak inzet tegen critici. De reden voor die aanklacht: Dianxins deelname aan het wittepapierenprotest op 27 november, waarmee Chinezen protesteerden tegen het tot dan toe zeer strenge coronabeleid. “Ik zou niet zeggen dat mijn kind een grote bijdrage leverde aan dat protest”, vertelt de moeder. “Ze ging gewoon mee met iedereen.”
‘We willen democratie’
Eind november vonden op 162 Chinese universiteiten antilockdownprotesten plaats, volgens de Singaporese nieuwssite The Initium. Tijdens die protesten zongen de demonstranten protestliederen en scandeerden ze “we willen geen testen meer, we willen vrijheid, we willen geen autocratie, we willen democratie”.
In de dagen die volgden op die protesten voerde de politie arrestaties uit. Het Chinese onafhankelijke medium China Digital Times, dat vanuit de VS opereert, identificeerde nog twee andere activisten die door de politie in Guangzhou werden opgepakt na de demonstraties. Een van hen is Wang Xiaoyu, die voor een niet-gouvernementele organisatie (ngo) werkt. De ander is Chen Dali, een in 1994 geboren videoproducer.
Ook in Chengdu, 1900 kilometer verderop, zitten voor zover bekend nog drie activisten vast voor deelname aan het protest op de Wangping-straat, in het centrum van de stad. Volgens het Chinese medium NGOCN gaat om een advocaat in opleiding, diens vrouw – een tatoeëerder die opereert onder de naam ‘Fat Tiger’ – en een 24-jarige Oeigoer.
Gao hoorde pas op 7 december, drie dagen na de arrestatie, dat haar kind vastzat, toen Dianxins huisgenoot belde. Ze deed de benodigde coronatest om de eerste vlucht naar Guangzhou te pakken, maar toen ze op het vliegveld kwam deed de uitslag er al niet meer toe: diezelfde dag schafte China de coronamaatregelen af.
Toch blijft Dianxin vastzitten. Sindsdien protesteert Gao als enige openlijk tegen de arrestatie van haar kind. De andere ouders van de gearresteerden houden zich stil, uit veiligheidsoverwegingen.
Buitenlandse krachten
Rustig, zo omschrijft Gao haar kind. “Ze houdt van lezen en schrijven.” Maar Dianxin is óók betrokken bij de lhbti+-gemeenschap, wat volgens vrienden van de activist een rol kan hebben gespeeld bij de arrestatie. Door de student vast te houden, zou de politie van Guangzhou de boodschap willen verspreiden dat de demonstratie georganiseerd is door ‘buitenlandse krachten’ met behulp van de Chinese lhbti+-gemeenschap.
Sinds de aanklacht zit de moeder in het huurhuis van haar kind en maakt ze dagelijks de reis naar het politiebureau. “Ik weet niets over de huidige omstandigheden en de politie onthult niets. Ik snap er niets van en het maakt me verdrietig”, vertelt de moeder. “Het beleid is geliberaliseerd, zero covid is losgelaten. Toch zijn degenen die voor vrijheid vochten, nog steeds opgesloten. En ertegen protesteren is in China bijna onmogelijk.”
Lees ook:
De ‘toiletrevolutie’: hoe Chinese demonstranten de censuur pogen te omzeilen
Jonge Chinezen zoeken creatieve manieren om hun onvrede over de Chinese regering te uiten, zowel offline als online. Dat gaat van graffiti op het toilet tot het tonen van wiskundige formules.
