Asiel
Zelfs Polen en Griekenland heten Oekraïense vluchtelingen welkom
De eerste vluchtelingen uit Oekraïne zijn onderweg naar Europa. Hun aantal zou tot 5 miljoen kunnen groeien. Europa zegt op alles te zijn voorbereid.
Burgemeester Jacek Majchrovski van de Poolse stad Krakau hing donderdagochtend al vroeg aan de lijn met de burgemeester van het Oekraïense Lviv. Die vroeg zijn collega om hulp bij de opvang van zijn burgers, die de stad zijn ontvlucht.
Majchrovski aarzelde geen seconde: meteen deed hij een oproep aan de inwoners van zijn stad, met de vraag of zij woonruimte beschikbaar hebben. Iedereen die een leegstaand appartement heeft kan zich melden bij de gemeente. Die heeft zelf al gymzalen in gereedheid gebracht, zoals de meeste Poolse gemeenten.
De klaargezette veldbedden zullen niet lang leeg blijven. Nu beschietingen in Oekraïne zijn begonnen, is al meteen een vluchtelingenstroom op gang gekomen. Die zwelt de komende tijd waarschijnlijk verder aan.
Hoeveel mensen al met al de benen naar Europa zullen nemen, weet niemand. Maar in Europa en de Verenigde Staten wordt rekening gehouden met grote getallen: één tot vijf miljoen vluchtelingen. Het merendeel daarvan zal de grens met Polen oversteken.
De grootste vluchtelingenstroom ooit
In de Europese Unie staat Polen niet bepaald bekend om zijn gastvrije cultuur ten aanzien van vluchtelingen. Toen een paar maanden geleden duizenden migranten uit crisisregio’s als Irak via Wit-Rusland het land probeerden binnen te komen, bouwde Polen een hek. De mensen werden teruggestuurd naar waar ze vandaan kwamen, ook al was bekend dat ze daar de grens ook niet meer over konden.
Maar dit keer is het anders. Nu Europa misschien wel de grootste vluchtelingenstroom die het continent ooit zag te verwerken krijgt, staan de Polen klaar om hulp te bieden.
“We hopen op zo min mogelijk vluchtelingen, maar we zijn voorbereid en ze zijn welkom”, zei Commissievoorzitter Ursula von der Leyen donderdagmiddag.
Eurocommissaris Ylva Johansson reisde dinsdag naar Warschau om persoonlijk de voorbereidingen in ogenschouw te nemen. Na afloop zei ze dat ze overtuigd was dat Polen klaar is voor de mensen die Oekraïne willen ontvluchten. “Niemand weet precies of het genoeg zal zijn, maar Polen is voorbereid en dat is goed”, zei Johansson.
Alle hulp is op Polen gericht
De Europese Commissie zegt daarnaast zelf ook alle mogelijke voorbereidingen te hebben getroffen. Volgens Johansson staan alle betrokken Europese diensten paraat: het asielagentschap zal asielaanvragen extra snel behandelen, Frontex zal de registratie aan de grens op zich nemen en ook politiedienst Europol heeft hulp toegezegd. Al die hulp is voorlopig op Polen gericht. Dat dat land zich door die Europese diensten laat bijstaan, is ook nieuw.
Omdat Polen honderden kilometers grens met Oekraïne deelt, wordt het land door de EU gezien als het ‘sleutelland’ in de komende vluchtelingencrisis. Daar zal waarschijnlijk de eerste opvang van de meeste mensen moeten plaatsvinden, waarna vluchtelingen mogelijk verder over Europa verdeeld zullen worden.
Polens buurland Duitsland heeft donderdagochtend al meteen hulp aangeboden. Minister van binnenlandse zaken Nancy Faeser beloofde ‘gigantische steun’ aan landen waar vluchtelingen zullen arriveren. Ook Finland zegde meteen opvang toe, net als Portugal en Ierland. Andere lidstaten zullen waarschijnlijk later vandaag hun bereidheid tonen, bijvoorbeeld tijdens de ingelaste Europese Top die donderdagavond in Brussel plaatsvindt.
Voorafgaand aan die top reageerde de Nederlandse premier Mark Rutte zuiniger dan zijn collega's. Hij zei dat Nederland de komst van vluchtelingen ‘heel precies gaat monitoren’. Ook wil hij in kaart brengen hoe de komst van Oekraïners naar Nederland past binnen Europese afspraken. Nederland kampt nu al met een een tekort aan opvangplekken voor asielzoekers.
Individueel gecontroleerd op wapenbezit
De aangeboden hulp van Europa zal waarschijnlijk snel nodig zijn. Op alle wegen vanuit Oekraïne naar de grenzen waren donderdagochtend al lange files te zien. Niet alleen richting Polen. Een lange rij auto’s stond stil voor de grens met Slowakije, dat 1500 manschappen naar de grens heeft gestuurd om te helpen. Het land is niet van plan te gaan zeuren over paspoorten. In buurland Roemenië zijn mobiele tentenkampen in oprichting, waar een half miljoen mensen onderdak kunnen vinden.
Ook Hongarije grenst aan Oekraïne. Dat land zegt voorbereidingen te hebben getroffen om honderdduizenden vluchtelingen op te vangen in hotels en ziekenhuizen. Maar heel erg van harte gaat het daar niet; wie vanuit Oekraïne naar Hongarije wil, moet geduld hebben, iedereen wordt individueel gecontroleerd op eventueel wapenbezit, zo vertelde de minister van defensie op de Hongaarse televisie. Hongarije heeft ook, uit ‘veiligheidsoverwegingen’, een aantal grensovergangen gesloten.
Lang niet alle vluchtelingen uit Oekraïne komen naar de buurlanden. Ook in Griekenland verwacht de regering mensen die uit Oekraïne op de loop zijn. In en rond de Oekraïense stad Marioepol heeft een deel van de bevolking Griekse wortels.
Lees ook:
Oost-Europa treft voorbereidingen voor mogelijke vluchtelingen
Oost-Europese landen houden rekening met, in het ergste geval, miljoenen vluchtelingen uit Oekraïne. In Polen is zelfs al per gemeente bekend hoeveel mensen er terechtkunnen.
