Zahra, lerares in Afghanistan: ‘Blijf alsjeblieft werken, zeiden de Taliban’

De 26-jarige Zahra werkt als lerares op een dorpsschool in Afghanistan. Correspondent Aletta André zoekt geregeld contact en beschrijft voor Trouw Zahra’s leven onder de Taliban.

Net als de meeste docenten in Afghanistan ontvangt de 26-jarige Zahra al sinds augustus geen salaris meer. Toch staat ze op een zonnige ochtend in december op de binnenplaats van de dorpsschool waar ze werkt. “Het kost me nu geld om te werken. Maar opgeven, daar denk ik nog niet aan. Het is mijn verantwoordelijkheid om mijn land te helpen.”

De school, die in 2012 met Japans hulpgeld is gebouwd, biedt onderdak aan circa 200 leerlingen. Het kost Zahra ongeveer een euro om met een tuktuk vanuit haar woonplaats 15 kilometer verderop langs velden vol druivenstruiken de school te bereiken. Een heel bedrag, aangezien haar maandsalaris van omgerekend 80 euro uitblijft. Gelukkig is de lange wintervakantie van drie maanden begonnen, waardoor ze de meeste dagen thuis kan blijven.

Thuis, dat is een kleine provinciehoofdstad van nog geen 100.000 inwoners. In de weken voorafgaand aan de machtsovername door de Taliban gebeurde hier weinig. Totdat de stad zonder geweerschoten werd ingenomen, vrijwel gelijktijdig met Kabul.

Vasder moet op straat brandhout verkopen

Zahra woont met haar vader, jongste zus, oudere broer, diens vrouw en hun drie jonge dochters. De internationale sancties, waardoor de Taliban geen toegang hebben tot ruim 9 miljard dollar aan internationale banktegoeden, hebben hun gezin behoorlijk getroffen. Ook haar broer, die ingenieur is bij de gemeente, ontvangt geen loon meer. Daardoor is hun 66-jarige vader, die eigenlijk al met pensioen was, gedwongen op straat brandhout te verkopen. “Dat is verdrietig. Ik zou willen dat wij voor hem konden zorgen.”

Zahra’s moeder is overleden, drie andere zussen zijn getrouwd en een tweede broer woont en werkt in Iran. “Het levensonderhoud is daar zo duur dat hij niets kan sparen”, vertelt Zahra.

Zelf is ze nooit langer dan een dag buiten de stad geweest. Hier is ze geboren, onder het vorige Talibanregime, maar daar weet ze niets meer van. Ze herinnert zich vooral de tijd erna, toen ze opgroeide met kansen voor meisjes. Na haar middelbare school studeerde ze aan de lokale universiteit Engelse taal en literatuur.

'We hebben jullie nodig’

“Toen de Taliban de macht overnamen, was ik bang voor wat er zou gebeuren”, zegt ze. “Maar ze vertelden ons: blijf alsjeblieft werken. We hebben jullie nodig. En als god het wil, zullen we jullie ook snel betalen.”

En dus is Zahra vandaag op de dorpsschool. “Ze komen hun rapport ophalen, en hun schoolboeken voor volgend jaar”, zegt ze, wijzend naar de giechelende meisjes, die een jaar of 10 lijken.

Zahra draagt een bruine abaya, een wijdvallende enkellange dunne jas met wit kant rondom de mouwen, en een crèmekleurige hoofddoek die ze losjes heeft omgeslagen. Haar donkerbruine haar is aan de voorkant zichtbaar. Van de zedenpolitie heeft ze tot nu toe geen last, wanneer ze met andere leraressen tussen school en huis reist. “We hebben ons identiteitsbewijs als lerares, en worden met respect behandeld.”

De grootste verandering vond plaats binnen de school. “Tot en met de zesde klas hebben we jongens en meisjes”, vertelt ze. “Vanaf de zevende klas alleen nog maar jongens.”

Niet met de media praten

Een maand na de machtsovername kondigden de Taliban aan dat eerst de basisschoolkinderen en daarna jongens vanaf klas 7 weer naar school mochten. Over meisjes in middelbare-schoolleeftijden werd weinig gezegd. Zahra mag hierover van haar schoolhoofd ook niet met de media praten.

Scholen mogen alleen interviews geven met toestemming van én in aanwezigheid van iemand van het ministerie van onderwijs. Zahra is akkoord gegaan met onze gesprekken voor de krant op voorwaarde dat haar echte naam niet wordt gebruikt en er geen herkenbare details worden genoemd.

Er is hoop dat de oudere meisjes vanaf het nieuwe schooljaar weer mogen beginnen, zegt ze. “Dat heeft de regering beloofd. Wij zullen hen ook de nieuwe boeken geven.” En als het nou niet doorgaat? Zahra’s stem breekt. “Dan zijn ze hun toekomstdromen kwijt.”

De echte naam van Zahra is bij de hoofdredactie bekend.