Yesil Sol Parti is ‘plan B’ voor Turkse Koerden

Ondanks de regen en harde wind stroomt het evenemententerrein in Istanbul op zondagmiddag vol met honderden mensen, om het Koerdische nieuwjaar te vieren. Bezoekers zijn gekleed in het rood, geel en groen: kleuren van de Koerdische vlag. Velen dragen een rode band om hun hoofd met ‘Newroz’ erop, de Koerdische aanduiding van deze feestdag, die altijd samenvalt met het begin van de lente.

Daarnaast zijn het vooral vlaggen van de Yesil Sol Parti die opvallen. Abdusamed Solmaz zwaait enthousiast met vier vlaggen van deze Groen Links Partij, twee in elke hand. Hij deelt ze uit aan iedereen die er eentje wil hebben. “Dit is onze wisselpartij”, zegt hij. “Als ze de HDP gaan verbieden, is dit het alternatief.”

Solmaz verwijst naar de pro-Koerdische HDP, de op een na grootste oppositiepartij in Turkije, en de organisator van de Newroz-vieringen in het hele land. De regering van president Recep Tayyip Erdogan ziet de HDP echter als een verlengstuk van de PKK, de Koerdische Arbeiderspartij die door Turkije, de EU en de VS wordt aangemerkt als een terroristische organisatie.

Er loopt een rechtszaak om de HDP te verbieden. Volgens de openbaar aanklager zijn de HDP en de PKK één pot nat. Mensenrechtenorganisaties zien de zaak echter als politiek gemotiveerd. Verschillende fracties van het Europees Parlement schreven deze week in een verklaring dat het opheffen van de HDP een onomkeerbare klap zou zijn voor het democratische systeem van Turkije en de relatie met de EU.

Als de rechter de partij verbiedt, kan de HDP niet meedoen aan de presidents- en parlementsverkiezingen die op 14 mei worden gehouden.

Zelfde waarden, andere naam

Ferhat Encu, co-leider van de HDP in Istanbul, beschrijft de rechtszaak daarom als een politiek proces. “Maar wij nemen maatregelen voor alle scenario’s. We hebben een plan A, plan B, plan C. Een van die scenario’s is meedoen aan de verkiezingen met de Groen Links Partij.”

Volgens Encu is er geen verschil tussen de HDP en de veel kleinere Groen Links Partij, die tien jaar geleden werd opgericht. “De partijen hebben hetzelfde perspectief en dezelfde waarden, maar een andere naam.”

Ook de bezoekers van de Newroz-viering omarmen de nieuwe partij. “Het maakt ons niet uit”, zegt Karger Gever, terwijl hij bij een vriend de vlag van de Groen Links Partij om het hoofd knoopt. Gever is 21 en mag dit jaar voor het eerst landelijk zijn stem uitbrengen. “Ik stem op degene van wie Selahattin Demirtas zegt dat we moeten stemmen.”

Terrorisme

Selahattin Demirtas is de voormalig leider van de HDP, maar zit sinds 2016 in de cel, ondanks meerdere oproepen van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens om hem vrij te laten. De afgelopen jaren zijn tientallen HDP-leden gearresteerd of voor de rechter gesleept.

Het label terrorisme wordt vaak gebruikt voor deze politici, maar ook voor activisten en journalisten die zich hard maken voor – of berichten over – de Koerdische zaak. Hoewel terrorismebeschuldigingen in Turkije zeer aan inflatie onderhevig zijn, heerst er onder een deel van de HDP-stemmers wel degelijk sympathie voor de PKK. Tijdens de Newroz-viering in Istanbul komen sommige bezoekers er openlijk voor uit dat ze de PKK steunen, anderen dragen een masker van de PKK-leider Abdullah Öcalan en schreeuwen: “Lang leve leider Apo”, de koosnaam van Öcalan.

De HDP kiest voor de politieke route en profileert zich als een brede links-progressieve partij, breder dan alleen pro-Koerdisch. Tijdens de verkiezingen in 2019 haalde ze zes miljoen stemmen binnen, zo’n 12 procent. Om tijdens de presidentsverkiezingen de meerderheid te behalen, is de steun van HDP-stemmers daarom cruciaal.

Lastig parket

Wie dat ook weet is de voornaamste tegenstrever van president Erdogan, Kemal Kilicdaroglu, van de grootste oppositiepartij CHP. Daarom wil hij om de tafel met de HDP. Maar hij bevindt zich in een lastig parket, want hij heeft ook te maken met een nationalistisch gedeelte van zijn achterban die niks van de Koerden moet hebben.

Hoewel de verwachting is dat de HDP uiteindelijk Kilicdaroglu gaat steunen, is het de vraag of zij alle Koerden mee kan krijgen. Abdusamed Solmaz, die de vlaggen uitdeelt, zou uit zichzelf nooit op Kilicdaroglu stemmen, maar luistert naar het advies van de partij. “Waar de HDP mij naartoe wijst, daar ga ik op stemmen.”

Zo zijn er velen die blind op het oordeel van de partij vertrouwen. Maar niet Meryem Bars, die ook met een Groen Links vlag rondloopt. Alleen als ze stemmen nodig hebben, komen ze naar ons Koerden toe, zegt ze over Kilicdaroglu en de CHP. “Als ze echt naast ons komen staan, dan zou ik op Kilicdaroglu stemmen, maar dat heb ik tot nu toe niet gezien”, zegt Bars.

En als de HDP geen kandidaat naar voren schuift? “Dan stem ik helemaal niet.”

Lees ook:

Turkse oppositie verenigt zich op de valreep

CHP-leider Kemal Kiliçdaroglu wordt alsnog de presidentskandidaat namens zes oppositiepartijen.