‘Wie alles bij elkaar neemt, ziet pas echt hoe kapot de Hongaarse rechtsstaat is’

De Europese Commissie past haar eigen regels veel te beperkt toe, vindt Europarlementariër Tineke Strik van GroenLinks. De Commissie dreigt nu, vanwege tekortkomingen in de rechtsstaat, weliswaar Europese subsidies aan Hongarije te korten, maar concentreert zich daarbij veel te veel alleen op het gevaar van corruptie.

“Als je niet kijkt naar alleen de dingen die fout gaan op zichzelf, maar in samenhang met elkaar, ziet het er veel ernstiger uit. Dan zie je namelijk dat het hele systeem van de rechtsstaat defect is, en dat eist veel forsere maatregelen.”

Strik presenteerde vrijdag aan de Commissie de resultaten van een wetenschappelijk rapport dat werd gemaakt onder supervisie van Petra Bárd, hoogleraar Europese wetgeving aan Radboud Universiteit.

Strik: “Dat rapport toont aan dat als je kijkt naar de schendingen van de rechtsstaat bij elkaar, dat het dan veel ernstiger is dan als je ze stuk voor stuk bekijkt. Dus bijvoorbeeld als je ziet dat rechters verplicht met pensioen moeten op hun zeventigste, een nieuwe Hongaarse maatregel, dan lijkt dat op zichzelf niet zo erg.

“Maar als je ook in ogenschouw neemt dat de nieuwe jonge rechters rechtstreeks uit de gelederen van premier Orbán komen, wordt het alweer anders. Het rapport laat zien dat de Commissie genoeg juridische gronden heeft om Hongarije voor het Hof van Justitie te dagen vanwege de systeemfout, en niet alleen voor afzonderlijke gebreken.”

Hoeksteen

Strik wil met het rapport proberen de Europese Commissie ervan te overtuigen dat die strenger wordt tegen Hongarije. “Hongarije heeft nu zeventien verbeteringen voorgesteld. Als ze die doorvoeren, dan lijkt het erop dat de Commissie het land niet gaat korten op zijn subsidies. Het zou desastreus zijn als de Commissie nu de korting gaat intrekken”, zegt Strik.

Zij zou willen dat Commissievoorzitter Ursula von der Leyen daadwerkelijk in praktijk brengt wat ze steeds zegt: dat de rechtsstaat een hoeksteen is voor de EU.

Het rapport meldt dat de Commissie juridische procedures zou moeten starten tegen Hongarije vanwege de schendingen van de Europese regels over onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. Het onderlinge verband tussen alle regeringsmaatregelen die die onafhankelijkheid steeds verder uithollen, zou ook moeten worden bekeken. “De zeventien maatregelen van Hongarije zijn niet genoeg”, concludeert Tineke Strik.

Dreigen met een veto

Het is niet voor het eerst dat een lid van het Europarlement met een wetenschappelijk rapport probeert de Europese Commissie over te halen om meer stappen te nemen tegen Hongarije. De Groningse hoogleraar John Morijn, deskundig op het gebied van internationaal recht, publiceerde eerder twee rapporten over het rechtsstaat-mechanisme.

Het laatste rapport van Morijn en twee collega’s, dat in juli van dit jaar verscheen in opdracht van Europarlementariër Daniël Freund van de Groenen, stelt dat er juridisch voldoende reden is voor de Europese Commissie om Hongarije uit te sluiten van alle Europese subsidies.

“De Commissie durft dat steeds maar niet aan”, concludeert Strik. Zij vermoedt dat de Europese Commissie de rechtsstaat gebruikt als een onderhandelings-instrument met Hongarije. Hongarije dreigt nu namelijk met een veto op verlenging van de sancties tegen Rusland. Het Europees Parlement concludeerde in september van dit jaar dat Hongarije strikt genomen geen democratie meer is.

Lees ook:

Hongarije is geen volwaardige democratie meer, zegt Europarlement

EU-land Hongarije kan niet langer worden beschouwd als een volwaardige democratie, stelt het Europees Parlement. Het is tijd om hard in te grijpen en geen geld uit het coronaherstelfonds naar Boedapest te sturen tot Hongarije voldoet aan de afspraken over de rechtsstaat, vindt het parlement.