Wat was de rol van vader en zoon Biden in Oekraïne?

“Luister. Over zes uur vertrek ik. Als de procureur-generaal dan nog niet ontslagen is, krijgen jullie het geld niet. And then, the ‘son of a bitch’, he got fired.”

De filmbeelden lijken voor zich te spreken. In zijn tijd als vice-president had Joe Biden de Oekraïense president Porosjenko flink peentjes laten zweten, vertelt hij zijn publiek, een groep ambtenaren van buitenlandse zaken. De boodschap van Biden, in maart 2016, was dan ook niet mals. Oekraïne zou een miljard euro aan Amerikaans steungeld mislopen als de president zijn procureur-generaal niet zou ontslaan. Porosjenko was gezwicht. “Ze vervingen hem door iemand die deugdelijker was”, besluit Biden in de video zijn anekdote. (Bekijk de video hieronder vanaf 52.39 minuten)

Voor de advocaat van president Trump, Rudy Giuliani, bewijst de video uit 2018 chantage en corruptie van de voormalige vice-president. Bij het ontslag van de Oekraïense procureur-generaal, in 2016, zou het Biden maar om één ding te doen zijn geweest, zegt hij: een gerechtelijk onderzoek naar het bedrijf waar diens zoon Hunter werkte stopzetten.

Benoeming van zoon deed al lang de wenkbrauwen fronsen

Lobbyist en advocaat Hunter Biden (49) trad in april 2014 toe tot de raad van directeuren van Burisma, een Oekraïens bedrijf dat boort naar olie en gas. De benoeming deed toen al bij velen de wenkbrauwen fronsen. Oekraïne herstelde zich op dat moment van de Majdanrevolutie kort ervoor, waarbij meer dan honderd doden waren gevallen waarna president Janoekovitsj naar Rusland vluchtte. De Amerikaanse vice-president Biden had zich nadrukkelijk achter de revolte geschaard, die gericht was tegen corruptie en oligarchie.

Ook Burisma, het grootste private energiebedrijf van Oekraïne, lag onder vuur. Het bedrijf, met het hoofdkantoor in Cyprus, zou belastingen hebben ontdoken. De eigenaar, de steenrijke zakenman Mikola Zlotsjevski, zou als minister van ecologie onder Janoekovitsj zijn eigen bedrijven hebben bevoordeeld tijdens het uitreiken van boorvergunningen. De benoeming van Hunter Biden leek pr-technisch een vlucht naar voren: naast de zoon van de Amerikaanse vice-president traden ook de Poolse oud-president Aleksander Kwasniewski en een voormalige topman van de Amerikaanse veiligheidsdienst CIA toe tot de directeursraad. De werkzaamheden van Hunter Biden bestonden eruit dat hij de firma vertegenwoordigde op energie-forums en de maandelijkse vergaderingen van Burisma bijwoonde.

Sjokin moest juist weg omdat hij géén corruptie bestreed

Wat Giuliani en Trump weglaten in hun beschuldigingen is de context. In 2016, op het moment dat Porosjenko zijn procureur-generaal de wacht aanzegde, waren de onderzoeken naar Burisma – die overigens nooit tegen Hunter Biden waren gericht – al stopgezet. De procureur-generaal om wie het draait, Viktor Sjokin, werd dus niet ontslagen omdat hij gerechtelijk onderzoek deed naar Burisma. Hij werd juist de laan uit gestuurd omdat hij helemaal géén corruptie bestreed.

Onder Sjokin, die aantrad in 2015, pakte het Openbaar Ministerie in Oekraïne geen enkele corrupte functionaris aan. Ook boekte de procureur-generaal geen vooruitgang met het onderzoek naar de doden van de Majdanrevolutie.

Toen Biden zijn dreigement uitte, in maart 2016, riepen Oekraïense corruptie-activisten, de Europese Unie en het Internationaal Monetair Fonds al maanden om het aftreden van de procureur-generaal. Het gesprek tussen Biden en Porosjenko was het laatste zetje.

Uit het verslag dat het Witte Huis vandaag openbaarde van het telefoongesprek tussen Trump en de Oekraïense president Zelenski blijkt Trump wél gespitst is op gerechtelijk stappen. “De nieuwe procureur-generaal zal honderd procent mijn man zijn”, reageert Zelenski welwillend. “Hij zal werken aan het onderzoek van de zaak.” Wat de gevolgen zijn voor Hunter Biden is onduidelijk. Hij heeft zijn termijn voor Burisma volgemaakt tot afgelopen april. Daarbij heeft hij goed verdiend: grofweg 50.000 dollar per maand.

“Ik had niet kunnen voorspellen dat Trump mij zou uitkiezen als mikpunt tegen die ene persoon van wie hij vreest te verliezen”, sneerde hij.

Lees ook:

Trump vroeg Zelenski inderdaad onderzoek te doen: maar zette hij hem ook onder druk?

President Trump heeft zijn Oekraïense ambtsgenoot Volodimir Zelenski wel degelijk gevraagd om een onderzoek in te stellen naar de Democratische presidentskandidaat Joe Biden. Dat blijkt uit een memo die is vrijgegeven, samengesteld op basis van aantekeningen en herinneringen van medewerkers van het Witte Huis. Lees hier de belangrijkste passages terug.